Trên thực tế, đã có một diện tích không nhỏ cây trồng tại Gia Lai đang không có nước tưới.
Tìm nước cho hồ tiêu
Ngay từ những ngày đầu mùa khô Tây Nguyên, chúng tôi đến vựa hồ tiêu của Gia Lai là huyện Chư Pưh.
Theo thống kê, Chư Pưh có trên 2.700 ha hồ tiêu. Với đợt nắng nóng này, nhiều vườn tiêu thiếu nước tưới ở Chư Pưh có tỷ lệ không kết trái lên đến 80%, diện tích tiêu chết cháy chiếm 10% (thống kê của huyện).
Đặc biệt nghiêm trọng là lứa tiêu mới trồng được 3-5 năm tuổi, gặp nắng hạn cứ dần héo rũ - mặc dù bà con đã tìm mọi cách chạy chữa.
Với Chư Pưh, hồ tiêu là một trong những loại cây trồng chủ lực của huyện, là nguồn thu nhập chính và không nhỏ của nông dân nơi đây.
Tuy nhiên trước tình hình nắng nóng và khô hạn như hiện nay và dự báo sắp tới sẽ còn khốc liệt hơn thì hàng trăm, thậm chí hàng ngàn ha hồ tiêu nơi đây đang đứng trước nguy cơ thiếu nước tưới trầm trọng.
Tại thôn Phú Vinh (xã Ia Blứh, huyện Chư Pưh), vườn tiêu 1 ha của bà Nguyễn Thị Chín đang làm cho cả gia đình bà nóng như lửa đốt.
Bà Chín lo lắng: "Năm nay, vườn tiêu nhà tôi thiếu nước tưới nghiêm trọng, do vậy cây tiêu chết rất nhiều so với mọi năm. Nhà tôi đã đào giếng nhưng vẫn không có nước, hiện đang phải dùng nhờ nước giếng hàng xóm, cứu được đến đâu hay đến đấy".
Cũng ở xã Ia Blứh, vườn tiêu 1,5 ha của nông dân Nguyễn Duy Trung (thôn Thủy Phú) đang có nguy cơ thiếu nước tưới, trong đó đã có hơn 0,5 ha có nguy cơ chết cháy do "khát" nước.
Ông Trung cho biết trước mắt, vườn tiêu nhà ông vẫn còn cầm cự được. Tuy nhiên nếu nắng nóng kéo dài khoảng hai tháng nữa thì chắc chắn sẽ thiếu nước. Mà cái sự "nếu" này chắc chắn sẽ xảy ra bởi bây giờ mới là đầu mùa khô, bởi năm nay được dự báo là sẽ có El Nino.
Trên địa bàn huyện Chư Pưh, mực nước ở các ao hồ, sông suối đã xuống rất sâu, thậm chí nhiều nơi đã cạn kiệt. Nhìn những dây tiêu đang xanh tốt bỗng dần héo úa, chết cháy, nhiều chủ vườn không cầm được nước mắt.
Khắc phục tình trạng trên, nhiều hộ dân đã bỏ ra hàng trăm triệu đồng thuê vét giếng, đào giếng, thậm chí là khoan giếng để tìm nước tưới cây.
Theo tính toán của bà con, cứ mỗi giếng được làm mới, chi phí mất từ 130-150 triệu đồng. Nhưng không phải giếng mới nào cũng có nước, mà nếu có cũng không biết tưới được trong bao lâu. Cứ 10 giếng được đào hoặc khoan mới đã có đến 6 giếng không có nước.
Ông Đặng Thanh Long (thôn Phú Vinh) may mắn còn được chút nước tưới cho vườn tiêu của mình
"Lá lành dùm lá rách", nông dân nơi đây bảo bọc nhau bằng cách: Vườn nào, giếng nào còn nước tưới thì chia sẻ cho những vườn, những giếng thiêu nước. Là vậy, nhưng không biết cầm cự được bao lâu, trong khi mùa khô thì vẫn đang kéo dài và khốc liệt phía trước!
Nỗi lo từ vườn mía
Những ruộng mía ở các huyện phía đông của tỉnh Gia Lai cũng đang "nóng" lên từng ngày với cái nắng nóng của mùa khô Tây Nguyên.
| Vụ đông xuân 2014-2015 và vụ mùa 2015, hạn hán gây thiệt hại khoảng 170 tỷ đồng cho tỉnh Gia Lai (vụ đông xuân thiệt hại trên 141 tỷ đồng, vụ mùa trên 28 tỷ đồng). Dự báo vụ đông xuân sắp đến, hạn hán sẽ xảy ra trên diện rộng, gây thiếu nước tưới nghiêm trọng như mùa khô 1997-1998. Tỉnh Gia Lai đang triển khai mọi biện pháp có thể, nhằm giảm thiểu thấp nhất thiệt hại do hạn hán gây ra đối với ngành nông nghiệp của tỉnh. |
Thống kê từ Phòng Kinh tế thị xã An Khê cho biết năm nay, diện tích mía toàn thị xã có trên 3.300 ha (2.235 ha mía lưu gốc và gần 1.100 ha mía mía thu mới). Dự kiến năng suất vụ mía năm nay đạt khoảng 56 tấn/ha, với tổng sản lượng khoảng 185 ngàn tấn.
Nông dân Trần Đức Hợi ở tổ 1, phường Ngô Mây, thị xã An Khê có 1,8 ha mía thu hoạch năm thứ hai. Ruộng mía của ông luôn đạt năng suất cao bởi có nguồn nước tưới dồi dào. Ông cho biết: Tầm này mọi năm, mía của ông đã cao gần 2m thân. Nay vườn nào tốt lắm cũng chỉ không quá 1,5m.
Nằm cạnh thị xã An Khê là huyện Đăk Pơ với tổng diện mía năm nay đạt 7.576 ha. Do phù hợp chất đất và nhiều điều kiện thuận lợi khác nên năng suất mía ở đây đạt rất cao, thường khoảng 65-70 tấn/ha với những ruộng mía canh tác theo phương pháp truyền thống.
Còn với những diện tích mía áp dụng mô hình cánh đồng mẫu lớn và cơ giới hóa đồng bộ thì năng suất đạt khoảng 110 tấn/ha. Tuy nhiên với tình hình nắng nóng kéo dài và thời tiết khô hanh như hiện nay thì năng suất và sản lượng trong vụ này sẽ giảm mạnh.
Ông Đoàn Minh Duy, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đăk Pơ, cho biết theo kết quả khảo sát thực tế tại các cánh đồng mía trên địa bàn huyện thì hiện nay, chiều cao thân cây mía thấp hơn so với mọi năm, theo đó năng suất mía trên cùng đơn vị diện tích sẽ giảm hơn so với những vụ trước.
Trước tình hình trên, Nhà máy Đường An Khê đã áp dụng nhiều biện pháp tích cực nhằm giảm bớt thiệt hại cho bà con nông dân trồng mía. Giám đốc nhà máy, ông Nguyễn Văn Hòe, cho biết đối với mía đạt 10 chữ đường, nhà máy áp dụng giá thu mua năm nay tối thiểu sẽ đạt mức tương đương với niên vụ trước.
