Cảnh trong phim "Mùi cỏ cháy"
Theo đánh giá của Cục Điện ảnh (Bộ VHTTDL), trong một thập kỷ qua, với chủ trương mở cửa, hội nhập và xã hội hóa, hoạt động chiếu bóng “sống lại” sau nhiều năm ngắc ngoải. Tuy nhiên, sức sống này lại chỉ thiên lệch ở các đô thị, thành phố lớn, còn “bỏ đói” vùng sâu, vùng xa, miền núi. 
Điện ảnh ít đến miền núi
Hiện cả nước có 93 rạp chiếu, trong đó Nhà nước sở hữu 72 rạp chiếu phim nhưng phần lớn đã lạc hậu, xuống cấp. Thế nhưng, các rạp chiếu lại chỉ nằm ở thành phố lớn. Bởi thế, điện ảnh chỉ có ở thành phố, còn miền núi, vùng sâu, vùng xa thì hầu hết, giải trí bằng điện ảnh là "món ăn" xa xỉ. Lý do là ở các địa phương, vùng núi, vùng sâu, vùng xa, đội ngũ nhân lực trong các đội chiếu bóng thiếu trầm trọng. Ông Trần Hữu Sơn, Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lào Cai, cho biết: “Do chưa thống nhất được cơ chế hoạt động nên ở địa phương các đội chiếu bóng lưu động tản mát, nhân lực bỏ nghề”.
Còn theo ông Nguyễn Hữu Tuyên, Giám đốc Trung tâm Phát hành phim và Chiếu bóng tỉnh Đắk Lắk, thì thực trạng phát hành phim ở miền núi, vùng sâu, vùng xa còn kém. Lý do là hoạt động chiếu bóng lưu động chưa được đầu tư thích đáng. Lực lượng phim cung ứng theo chương trình dân tộc miền núi thiếu trầm trọng, nội dung phim chưa phong phú, đa dạng, có phim chưa đúng với thực tế. Bởi vậy, phim truyện đề tài miền núi chưa được khán giả và đồng bào dân tộc thiểu số đón nhận nồng nhiệt. Phim thời sự tài liệu về bảo tồn, phát triển văn hóa dân tộc thiểu số, phim hoạt hình còn quá ít.
Bởi vậy, con số 1,8 lượt xem phim/người/năm (tới năm 2015) mà ngành VHTTDL hướng tới chắc chỉ có thể thực hiện được ở thành thị.
Xốc lại đội chiếu bóng lưu động
Một loạt các giải pháp được các nhà quản lý và những người làm công tác phát hành đưa ra nhằm khôi phục công tác phát hành phim ở miền núi, vùng sâu, vùng xa. Nào là đầu tư lồng tiếng dân tộc cho phim và dành ngân sách tài trợ đặt hàng cho mỗi địa phương thực hiện, để tuyển dụng đồng bào dân tộc tại chỗ làm công tác điện ảnh và biên dịch phim lồng tiếng dân tộc; nào là thành lập một Hiệp hội phát hành phim và chiếu bóng để có thể thay thế đồng bộ trang thiết bị và con người cho phù hợp với xu hướng phát triển của ngành điện ảnh kỹ thuật số…
Đại diện Cty Cổ phần phim Thiên Ngân (một hãng phim tư nhân) đưa ra 4 nhóm giải pháp: Đầu tư rạp chiếu phim, nhất là các phòng chiếu số để trình chiếu phim 3D và digital. Các hãng phim Nhà nước nên tham gia phối hợp với các đơn vị tư nhân để tăng số lượng phim Việt Nam phát hành. Cần sự hỗ trợ của Cục Điện ảnh để có một cơ chế thông thoáng hơn trong việc quảng bá phim. Đề nghị Cục Điện ảnh duyệt phim linh hoạt hơn và duyệt bằng định dạng digital cho phù hợp xu thế chung.
| "Cần có quy chế tổ chức hoạt động cho đội ngũ làm công tác chiếu bóng. Theo đó, phải quy các đội chiếu bóng về một đơn vị là Trung tâm phát hành phim và chiếu bóng của tỉnh. Có chính sách hỗ trợ để thu hút đội ngũ thực hiện để họ tâm huyết với nghề. Có những người nhiệt tình mang phim đến vùng sâu, vùng xa, miền núi thì không lo đồng bào “đói” điện ảnh", ông Trần Hữu Sơn, Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lào Cai. |
Ông Phạm Văn Hoa, Tổng giám đốc Cty Cổ phần Fafilm Việt Nam thì đề nghị ngành điện ảnh cần thuyết phục Bộ Tài chính, Chính phủ cho phép ngành tham gia quản lý ngành thông qua vé xem phim, và cho phép trích lại một phần cho Quỹ phát triển điện ảnh nước nhà.
Tuy nhiên, bà Ngô Phương Lan, Cục trưởng Cục Điện ảnh cho rằng, có thể tính đến một tổ chức xã hội nghề nghiệp đứng ra điều tiết việc phát hành, phổ biến phim nhưng trước mắt Cục Điện ảnh muốn sự hợp tác giữa các đơn vị phát hành phim sau khi “tận thu” ở các phòng vé các thành phố lớn sẽ cung cấp phim (cho mượn hoặc thuê giá rẻ) để phục vụ bà con ở vùng sâu, vùng xa.
Đó là về lâu về dài, còn theo các nhà quản lý, một cơ chế hoạt động chặt chẽ và khuyến khích những người làm công tác chiếu bóng ở địa phương là giải pháp đầu tiên cần thực hiện, dễ thực hiện và có thể thực hiện được sớm. Theo đó, ông Nguyễn Hữu Tuyên đề nghị Bộ VHTTDL sớm hoàn thiện văn bản pháp quy về đối tượng được xem phim miễn phí, số lần được xem, số buổi chiếu cho mỗi đội chiếu bóng lưu động, có thể là một tháng khoảng 15 buổi chiếu phim. Có như thế, mới có cơ chế hoạt động chặt chẽ cho các đội chiếu bóng. Bên cạnh đó, cần đầu tư cho các khu vực miền núi những cụm rạp để công tác phát hành được thuận tiện.
