Trước sự đỏng đảnh của thị trường chăn nuôi trong nước cộng áp lực cạnh tranh từ các DN đa quốc gia, anh Trương Cao Sơn - Chủ tịch HĐQT, TGĐ Cty CP Chế biến thực phẩm sạch 3F đã dày công xây dựng chuỗi tiêu thụ nông sản đặc thù mà ở đó có văn hóa của người Việt và sự tiến bộ trong quản lí của phương Tây.
Ý TƯỞNG TỪ “QUẢ ĐẮNG” THỊ TRƯỜNG
Mở đầu câu chuyện với chúng tôi, anh Sơn nêu quan điểm rằng, việc nông sản của nước ta luôn luẩn quẩn trong điệp khúc “được mùa mất giá - được giá mất mùa” là điều tất yếu bởi hiện nay gần như không có đơn vị, tổ chức chuyên môn nào đứng ra xây dựng thương hiệu hay dự báo, định hướng giúp, người nông dân vẫn mạnh ai nấy làm.
Theo anh Sơn, thương lái hoạt động trên yếu tố lợi nhuận, nên nhiều khi dư luận chỉ trích tư thương ép giá nông dân chưa hẳn đã đúng bởi trong kinh doanh rủi ro rất cao, có những lúc tư thương cũng bi đát chẳng kém nông dân. Và nếu không có tư thương thì người chăn nuôi còn không biết bán ở đâu chứ chưa nói gì đến bán rẻ hay đắt.
Tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp Hà Nội, từng đầu quân làm cho DN nước ngoài, dù đồng lương rất cao nhưng không giữ được chân anh Sơn ở lại. Năm 2003, anh bắt tay vào thành lập công ty và xây dựng thương hiệu chuỗi thực phẩm sạch 3F khi có chút đồng vốn trong tay. Ban đầu, anh Sơn áp dụng mô hình chăn nuôi gia công như các DN lớn của nước ngoài đang áp dụng tại Việt Nam là CP, Jafa…
Tuy nhiên, sau thời gian ngắn đầu tư con giống, thức ăn, anh đứng trước nguy cơ phá sản bởi sự thay đổi chóng mặt về giá của thị trường trong nước. “Lúc xảy ra dịch cúm, giá trứng ngoài thị trường rẻ, đàn gà 1.000 con đều đặn cho ra 500 - 600 quả trứng/ngày. Ấy vậy mà khi hết dịch, giá trứng lên thì vẫn 1.000 con gà đó, mỗi ngày tôi chỉ thu mua được chưa đầy 100 quả trứng. Hỏi thì chủ trại bảo gà chỉ đẻ có thế?! Mình đành chịu chứ ăn thịt được họ đâu.
Tôi nêu lại câu chuyện này không phải có ý trách người nông dân “gian” mà bản thân tôi thật sự thông cảm với bà con, bởi nếu mình bị dồn vào hoàn cảnh đó có khi cũng làm tương tự. Cái tôi muốn chỉ ra ở đây là không phải mô hình nào của nước ngoài cũng áp dụng được với thị trường khó lường như tại Việt Nam”, anh Sơn bộc bạch.
Sau khi nếm quả đắng của thị trường “bất tuân quy luật” đó, anh Sơn nhận thấy phải xây dựng thương hiệu trên nền tảng chất lượng mới có thể tồn tại được. Vậy là anh bắt tay vào gây dựng chuỗi sản phẩm trứng, thịt sạch mang thương hiệu 3F.
Bắt đầu lại, anh Sơn tự mình làm thay vì tổ chức gia công cho người dân. Nhờ trực tiếp giám sát, điều hành nên trong thời gian dài tiếp cận thị trường, sản phẩm trứng sạch của Cty 3F được người tiêu dùng tin tưởng sử dụng, qua đó tạo dựng được uy tín với các đơn vị bán lẻ.
Được người tiêu dùng đặt niềm tin, đồng nghĩa với việc nguồn cung phải tăng mới có thể đáp ứng được nhu cầu, anh Sơn quay trở lại với mô hình gia công của mình nhưng cải tiến thêm vào đó những cách làm mới để phù hợp hơn với tâm lí, thói quen của người nông dân Việt Nam.
Lợi thế của sản phẩm chăn nuôi khi mang thương hiệu 3F giá bán cao hơn so với sản phẩm bình thường khác nên Cty luôn thu mua sản phẩm cho người chăn nuôi với mức giá cao hơn thị trường 15 - 20%. Tuy nhiên, để bán được sản phẩm cho 3F, người dân bắt buộc phải đáp ứng những tiêu chí mà Cty đưa ra từ con giống, TĂCN, quy trình, chỉ tiêu kỹ thuật…
Một thủ thuật khác được anh Sơn áp dụng nhằm tránh việc người chăn nuôi phá hợp đồng không theo cam kết sẽ làm hại công ty trước rồi sau đó hại chính người nông dân là Cty 3F chỉ đầu tư tiền trước thời điểm gà đến tuổi đẻ hoặc xuất chuồng 1 - 2 tháng. Cụ thể, Cty 3F sẽ đặt cọc tiền bao tiêu đầu ra cho bà con với mức giá để người nông dân có lãi và cao hơn giá thị trường lúc bấy giờ.
Chỉ với 2 “nghệ thuật” có vẻ đơn giản đó, anh Sơn đã cơ bản điều tiết được đầu vào và đầu ra cho sản phẩm thịt, trứng của mình ổn định trong vòng 3 - 4 năm qua.
XÁC ĐỊNH DÀI HẠN
Chia sẻ của anh Trương Cao Sơn, hiện Cty CP Chế biến thực phẩm sạch 3F của anh đã xây dựng được chuỗi tiêu thụ cơ bản ổn định 3 mặt hàng chính là trứng gà, thịt gà ta lai và thịt lợn rừng. Trong số 3 sản phẩm đó, mặt hàng trứng các hộ chăn nuôi liên kết với Cty cung ứng 100%, gà thịt 80% và thịt lợn rừng 30%.
Tuy nhiên, sắp tới anh Sơn cho biết, sẽ chuyển giao dần để người nông dân tự làm 100%, Cty chỉ chịu trách nhiệm về quy trình, chất lượng sản phẩm và khâu bao tiêu, phân phối. Tuy nhiên, do hiện nay mô hình chưa thể khẳng định là đã hoàn thiện tuyệt đối nên anh vẫn muốn tự làm để rút kinh nghiệm thêm, từ đó hỗ trợ cho người nông dân.
“Hiện, mỗi ngày Cty 3F cung cấp 100.000 quả trứng, 2 tấn gà đã qua chế biến và khoảng 3 tấn lợn rừng lai đều đặn cho thị trường Hà Nội. Giá trứng gà ngoài thị trường hiện nay chỉ 1.500/quả, song Cty 3F luôn thu mua cho người chăn nuôi với giá 1.900 - 2.000 đồng/quả, với gà và lợn cũng vậy.
Lợn rừng nuôi tại trang trại của Cty 3F
| Ông Tạ Văn Tường - Giám đốc Trung tâm Phát triển chăn nuôi Hà Nội chia sẻ: Xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm trong chăn nuôi là vấn đề được lãnh đạo TP Hà Nội vô cùng quan tâm trong những năm gần đây. Việc xây dựng chuỗi một mặt để kiểm soát chất lượng ATVSTP, mặt khác đây là cách tốt nhất hiện nay có thể áp dụng để sản phẩm người nông dân làm ra có đầu ra ổn định và người tiêu dùng mua được với sản phẩm với Tính đến hết năm 2013, TP Hà Nội đã xây dựng được 9 chuỗi tiêu thụ gồm: Gà đồi Ba Vì, gà đồi Sóc Sơn, vịt cỏ Vân Đình, trứng vịt Liên Châu, vịt Đại Xuyên, gà mía Sơn Tây, thịt lợn hữu cơ Bảo Châu, thịt bò Hà Nội và đặc biệt chuỗi |
Qua đó, khuyến khích và kích thích người chăn nuôi phải làm càng ngày càng tốt hơn nữa để bán được nhiều sản phẩm cho 3F nên trình độ quản lí và kỹ thuật chăn nuôi của những hộ dân tham gia liên kết với 3F ngày một tốt hơn”, TGĐ Trương Cao Sơn tâm sự.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm trứng, thịt với khối lượng như của 3F trên địa bàn TP Hà Nội không nhiều. Hiện, 3F đang có 3 kênh tiêu thụ chính gồm: Hệ thống siêu thị; cửa hàng kinh doanh của công ty, nhà hàng, bếp ăn cao cấp (trường học, bếp ăn cán bộ cao cấp) và một phần nhỏ thông qua sàn giao dịch nông sản, thực phẩm (sanbanbuon.vn).
Sau khi mua của nông dân về chế biến, đóng gói và xuất bán cho siêu thị, cửa hàng, Cty 3F thu thêm 15% trên tổng giá trị sản phẩm và khi đến tay người tiêu dùng giá các mặt hàng trứng, thịt tăng thêm khoảng 15 - 20% nữa.
Theo anh Sơn, với mức tăng như vậy là hợp lí bởi từ trang trại đến bàn ăn giá nông sản, thực phẩm tăng khoảng 30 - 35% là người làm ra có lợi nhuận và người tiêu dùng chấp nhận được.
Anh Sơn cho biết thêm, trong chuỗi tiêu thụ nông sản nông dân thường là người thiệt thòi nhất, lí do sản phẩm bà con làm ra không theo tiêu chuẩn, quy chuẩn nào cả. Anh đặt giả thiết nếu sản phẩm thịt, trứng, rau, củ, quả bà con làm ra thực sự đạt tiêu chuẩn XK sang châu Âu, Mỹ, Nhật xem, lập tức giá trị tăng lên gấp cả chục lần ngay.
Lúc đó, nông dân thậm chí còn ép lại được tư thương và DN chứ không phải bị tư thương và DN ép như hiện nay. Do đó, để cạnh tranh và tồn tại bền vững, không còn cách nào khác người nông dân phải làm ra sản phẩm có chất lượng tốt nhất theo quy chuẩn nhất định nào đó.
“Bản thân tôi tồn tại được cũng là nhờ sản phẩm có quy chuẩn, chất lượng ổn định cộng việc xây dựng thương hiệu trong thời gian dài. Theo tôi, xác định chăn nuôi hay làm nông nghiệp phải tính dài hạn chứ kiểu ăn xổi đắt nuôi rẻ bỏ thì tốt nhất nên làm việc khác.
Các DN lớn của nước ngoài họ phải mất hàng trăm năm mới xây dựng được một thương hiệu lớn có uy tín chứ có phải như chúng ta hôm nay vừa làm ngày mai đã muốn có siêu lợi nhuận rồi", anh Sơn đúc kết.
