Món quà hay hình phạt tạo hóa?

Marilu Henner, nữ diễn viên điện ảnh nổi tiếng của Mỹ và trí nhớ tuyệt vời của cô đã làm cho con người và các nhà khoa học phải nhìn nhận lại khả năng của bộ não chúng ta.

>> Người đàn ông nhớ tất cả mọi thứ
>> Scott, người tính nhẩm siêu phàm
>> Người có bộ não thông minh hơn máy tính

Một trí nhớ tốt là điều cần có ở các diễn viên để có thể diễn xuất kịch bản một cách trôi chảy. Thế nhưng, trong trường hợp của Henner, ngôi sao kênh truyền hình Broadway, người bắt đầu nổi tiếng từ bộ phim dài tập "Taxi" vào những năm 1970, tất cả mọi thứ đã trải qua thì không bao giờ quên được.

Nếu ai đó đưa ra một ngày trong vòng hơn 40 năm qua, Henner có thể nói chính xác đó là thứ mấy, hôm đó cô mặc bộ đồ nào và thời tiết ngày hôm đó ra sao, chính xác như những bản tin thời tiết. Nếu chưa đủ ấn tượng, ngôi sao điện ảnh năm nay đã 62 tuổi sẽ kể lại những gì đã xảy ra kể từ lúc Henner mới 18 tháng tuổi.

Henner là một trong những trường hợp hiếm hoi gặp tình trạng hyperthymesia, hay còn gọi là "trí nhớ tự nhiên cao" với biểu hiện ghi nhớ tất cả những gì đã xảy ra trong quá khứ của bản thân. Những người này không chỉ cho mọi người thấy sức mạnh kinh ngạc của bộ não mà còn cho các nhà khoa học hiểu hơn về bản chất của bộ nhớ và thay đổi quan điểm về giới hạn của bộ não.

Những thước phim chạy trước mặt

Henner luôn tâm niệm khả năng nhớ siêu phàm của mình là món quà đáng giá nhất của tạo hóa giành cho cô. Nữ diễn viên chia sẻ: “Tôi chưa bao giờ xem nó là một loại bệnh. Tôi nhớ rất giỏi, tất cả những điều liên quan đến gia đình và bạn bè. Thậm chí nhiều người xa lạ còn tìm đến tôi để kiểm chứng khả năng và tôi đều vui vẻ đáp ứng những gì họ muốn thấy”.

Marilu Henner trong một nghiên cứu của các chuyên gia thần kinh học

Ký ức đầu tiên trong cuộc đời Henner là chuyến đi chơi cùng anh trai trong vườn nhà ở Chicago khi mới 18 tháng tuổi. Điều này đã khiến không ít nhà khoa học sửng sốt, người ta chứng minh được con người bình thường khó có thể nhớ được những gì xảy ra trước 2 tuổi.

Ngoài ra, mỗi người trong chúng ta chỉ nhớ tối đa khoảng 250 khuôn mặt nhưng con số này trong bộ nhớ của Henner lên đến hàng ngàn.

Đa số chúng ta không có khả năng tích lũy bộ nhớ theo từng ngày, qua một thời gian các chi tiết không được nhắc lại hoặc không đặc biệt sẽ được tự động loại khỏi não bộ. Trong trường hợp của Henner, não của cô ghi lại toàn bộ mọi thứ và khi cần nhớ lại điều gì đó, nữ diễn viên nói “giống như bạn đang tua một đoạn phim DVD ngay trước mặt”.

Thậm chí, có những hoàn cảnh vô cùng đặc biệt: “Có những nơi khi tôi đến lần thứ 2, trong mắt tôi chạy 2 hình ảnh song song, hiện tại và của những năm 1980, khi tôi ghé thăm lần đầu”, nữ diễn viên chia sẻ.

Món quà hay hình phạt của tạo hóa?

Triệu chứng của Henner là Hyperthymesia, trong đó hyper nghĩa là siêu và thymesia là trí nhớ trong tiếng Hy Lạp. Đây là một khái niệm mới trong thần kinh học, hiện tượng này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2006 do một nhóm nhà khoa học đến từ Đại học California.

Trên một bài báo mang tính đột phá của tạp chí "Neurocase", các nhà khoa học đã nhắc đến một người phụ nữ khi đó 40 tuổi, với tên viết tắt là AJ nhưng sau đó đã được tiết lộ là Jill Price, một quản trò trong trường trung học. Giống Henner, Price có thể nhớ tất cả những gì đã từng trải qua.

Năm 2003, cô được các nhà nghiên cứu yêu cầu liệt kê tất cả các ngày Lễ phục sinh từ năm 1980 là vào thứ mấy trong tuần. Trong vòng 10 phút và không hề được báo trước, Price đã viết rõ 24 ngày là thứ mấy trong tuần, kèm theo đó là cô đã làm những gì trong ngày đó.

Sau đó 2 năm, các nhà nghiên cứu lại hỏi lại Price câu hỏi này và ngoài 2 ngày Lễ phục sinh mới, tất cả những gì cô nói về các ngày cũ đều giống hoàn toàn với những gì đã nói cách đó 2 năm. Điều này khiến các nhà khoa học choáng váng nhưng với những người bạn của cô thì hoàn toàn "dễ hiểu", họ gọi cô là quyển lịch sống.

Sau trường hợp này, các cá nhân có khả năng trí nhớ siêu việt dần xuất hiện nhiều hơn. Có những người nhớ hoàn toàn vị trí các con bài sau khi bị xáo trộn chỉ trong 25 giây, lại có trường hợp nhớ như in vị trí của 2.808 quân bài sau chỉ 1 lần quan sát. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, những trường hợp này là sử dụng kỹ thuật nhớ của người La Mã để nhớ những chuỗi số, thẻ hoặc các hình dạng.

Đối với những trường hợp này, họ khéo léo tập hợp những dữ kiện cần thiết theo trí tưởng tượng của mình với một trật tự nhất định để có thể truy nhập những dữ liệu cần thiết một cách rất nhanh chóng.

Marilu Henner và Jill Price lại là trường hợp khác, khả năng nhớ nằm ngoài tầm kiểm soát của họ. Thay vì chủ động ghi nhớ các sự kiện, não của các nhân vật này tự động sao chép những gì đã xảy ra như một chiếc camera và lưu trữ nó rất lâu dài.

Henner chụp ảnh cùng tài tử John Travolta năm 1983

Các nhà thần kinh học đã choáng và bối rối khi tiếp xúc với các trường hợp này. Nhưng đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa hiểu rõ được cơ chế làm việc sâu xa của bộ não. Đa số đều thừa nhận rằng, có 2 loại bộ nhớ trong mỗi người là ngắn hạn và dài hạn.

Ngắn hạn là những thông tin nhỏ, có thể dễ dàng nhớ lại nhưng chỉ trong thời gian ngắn. Bộ nhớ dài hạn là nơi lưu trữ những thông tin được duy trì qua nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Nó bao gồm cả những hành động vô thức như cách buộc dây giày, đánh răng hay những sự kiện quan trọng của mỗi người trong đời.

Ở trong trường hợp của Henner và Price, các nhà khoa học đang nghi vấn, bộ não họ sao lưu nhầm các ký ức ngắn hạn vào khu vực dài hạn. Lý thuyết này đã được các nhà tâm lý học đưa ra từ những năm 1950 khi nói các ký ức nếu được lưu vào vùng dài hạn sẽ không bị mất đi và bộ não con người có khả năng chứa thông tin vô hạn.