Áo giáp sắt, ngựa sắt, roi sắt mới tinh xuất hiện tại chùa Phù Đổng
Liên tiếp những vụ việc xuất hiện đồ thờ mới, không biết nguồn gốc xuất xứ, không biết có phù hợp với nơi thờ tự hay không được đưa vào chốn tôn nghiêm như đình, chùa khiến dư luận không khỏi lo ngại. Phải chăng, việc quản lý còn lỏng lẻo?
Chuyện chưa cũ
Tháng 11/2013, dư luận xôn xao và bức xúc khi vị trụ trì chùa Chân Long (ở xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, Hà Nội), ngôi chùa được xếp hạng Di tích Lịch sử cấp quốc gia, tự ý đem vứt bỏ nhiều tượng Phật cổ hàng trăm năm tuổi, đồng thời cho đúc tượng giống hệt mình để thờ tự. Đây là một việc làm đi ngược lại giáo lý của đạo Phật.
Tuy nhiên, ở một góc nhìn khác, nhiều người tự hỏi: Chính quyền và những nhà quản lý văn hóa đã ở đâu trong khi vị sư trụ trì này tự ý hủy hoại uy tín ngôi chùa?
Sau đó không lâu, tháng 2/2014, ngôi chùa Bà Đá, nằm ngay trung tâm Thủ đô (phố Nhà Thờ, quận Hoàn Kiếm) lại làm nóng dư luận khi đưa một bức tượng mới vào chùa. Ngôi chùa nổi tiếng gần nghìn năm tuổi với những bức tượng cổ bỗng xuất hiện một bức tượng mới đã làm “chấn động” các nhà nghiên cứu. Thời điểm đó, pho tượng mới có màu sắc sáng sủa hiện đại, cao 1 m nổi bật trước những pho tượng cổ trầm mặc có lịch sử gần ngàn năm đã khiến nhiều người dân Thủ đô, vốn đã quen đến chùa Bà Đá mỗi dịp lễ mùng một, ngày rằm bức xúc.
Họa sĩ Lê Thiết Cương, người dân phố Nhà Thờ, am hiểu mỹ thuật cổ bức xúc: “Một pho tượng mới tinh. Nhìn thì biết ngay là ngoại nhập. Một ban thờ cũng mới tinh. Hòm công đức đặt phía trước. Cảm giác sính ngoại. Tôi thấy tâm lý sính ngoại đã len vào cả chốn tâm linh chùa chiền”.
Mặc dù sau đó, đại đức Thích Chiếu Tuệ, Phó ban Hoằng pháp Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phó Thư ký kiêm Trưởng ban Hoằng pháp Thành hội Phật giáo Hà Nội, khẳng định, tượng Phật đó không phải là tượng “lạ” mà là tượng Phật Dược sư, tên đầy đủ là Đức Phật Dược sư lưu ly quang vương - một vị Phật chữa bệnh cho chúng sinh, thầy của các loại thầy thuốc, còn gọi là Y vương (vua của các thầy thuốc). Hằng năm, cứ đầu năm, các chùa của Phật giáo thường tổ chức Đàn Dược sư, tụng 7 ngày, mỗi một ngày 7 biến kinh nhằm làm lễ cầu an cho phật tử.
Dù chỉ được đưa vào tạm thời để thực hiện việc hành lễ nhưng với một Di tích cấp quốc gia, việc các vị trụ trì tự ý trong cách cư xử với di tích cũng là không đúng Luật Di sản.
Câu chuyện kịp nguội thì chùa Phù Đổng (Gia Lâm, Hà Nội) - vừa nhận danh hiệu Di tích quốc gia đặc biệt lại làm nóng dư luận khi bỗng xuất hiện ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt mới tinh trong di tích. Việc này, GS. TS Nguyễn Văn Huy chỉ nhận xét vỏn vẹn một chữ: Buồn!
Phải làm gì?
Phải nói rằng, Sở VHTTDL Hà Nội đã phản ứng rất nhanh nhạy khi những vụ việc như trên được công luận lên tiếng. Những biện pháp quyết liệt được Sở đưa ra như: Kiểm điểm đơn vị quản lý (Phòng Văn hóa của quận, huyện để xảy ra sự việc); Phục hồi, trả lại không gian nguyên vẹn cho di tích… Tuy nhiên, vì sao vụ việc vừa diễn ra ở nơi này lại tiếp tục diễn ra ở nơi khác. Cứ xử lý từng vụ việc cụ thể thì có hạn chế được?
Ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Hà Nội, thừa nhận: “Không riêng gì Hà Nội mà nhiều điểm di tích trong cả nước đang tồn tại việc tự ý đưa đồ thờ tự vào di tích. Thời gian qua, Sở đã có các công văn đôn đốc, hướng dẫn các huyện, thị thực hiện chỉ đạo của Ban Quản lý di tích danh thắng Hà Nội trong việc thực hiện nghiêm Luật Di sản. Tuy nhiên, vẫn không xuể”.
Để hạn chế, tiến tới dứt điểm việc này, ông Tiến cho biết: Cuối năm 2013, Sở VHTTDL Hà Nội đã tham mưu xây dựng dự thảo chỉ thị "Tăng cường quản lý di tích trên địa bàn thành phố". Trong năm nay, sẽ ban hành "Quy chế tu bổ, tôn tạo, phát huy giá trị di tích trên địa bàn TP" và "Quy chế chế độ cho người trông coi di tích". Hai văn bản này sẽ bổ sung, làm chặt chẽ hơn các quy định để hạn chế hiện tượng tự ý đưa đồ thờ tự không đúng quy định vào di tích.
Ngoài ra, những hội nghị tập huấn chuyên đề về quản lý di tích sẽ được Hà Nội tổ chức cho các chủ tịch, phó chủ tịch các quận, huyện, thị xã sau đó đề nghị các đơn vị này triển khai xuống cơ sở. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng sẽ in bản quy định những việc được và không được làm trong nơi thờ tự để đưa đến từng di tích.
Họa sĩ Lê Thiết Cương nói: “Hiện nay, có một kiểu phá di sản mới là bê tượng mới, đồ thờ mới vào chùa”. Hy vọng, với nhiều biện pháp kết hợp mà Hà Nội thực hiện, những vụ việc thể hiện sự lỏng lẻo trong quản lý nơi thờ tự, di tích không còn tiếp diễn.
