Tính đến tháng 10/2011, diện tích cây thanh long trên địa bàn tỉnh Bình Thuận có khoảng 15.000 ha. Trong đó, diện tích cho thu hoạch khoảng 75%. Lâu nay, người trồng thanh long thường dùng ống nhựa để bơm tưới vào gốc cây thanh long, giữ độ ẩm cho cây phát triển.
Cách làm này có nhiều nhược điểm là lượng nước tưới tốn nhưng không đều, đất màu và phân bị rửa trôi vì ngọn nước trong ống xịt mạnh, rơm phủ cũng bị trôi ra khỏi gốc. Để khắc phục tình trạng trên, gần đây một cựu chiến binh có sáng kiến lắp đặt hệ thống ngầm trong đất và lắp ống tưới quanh gốc cây thanh long. Thực tế mô hình này cho hiệu quả cao, cụ thể là lượng nước phun ra đều, đất, phân không bị rửa trôi, giảm chi phí công lao động, giảm tiền điện tiêu thụ, giảm lượng nước tưới và giảm tiền dầu chạy máy.
Chúng tôi về thăm trang trại của CCB Đặng Minh Tiến, xóm 7, thôn Phú Thái, xã Hàm Trí, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận. Tới trang trại, chúng tôi gặp anh Tiến đang lắp đặt ống dẫn nước quanh gốc cây thanh long. Anh cho biết: Trang trại có diện tích 3,5 ha (tương đương 3.800 trụ thanh long), trong đó trồng mới là 1.500 trụ được hơn 1 tháng tuổi, số còn lại là 2.300 trụ trồng khoảng 6 năm.
Trong những năm qua, anh thường dùng mô tơ bơm nước và kéo ống dẫn tưới cho cây. Cách làm này còn nhiều nhược điểm là khi tưới vòi nước xịt mạnh làm rửa trôi đất màu, trôi phân bón, xới tung rơm nằm trong gốc, tốn công lao động, tốn tiền điện tiêu thụ… Bao ngày đêm suy nghĩ, anh tính đến việc lắp đặt ống tưới quanh gốc thanh long rồi quyết định thực hiện mô hình này cho 2.600 trụ.
Tháng 4/2011, bắt tay vào làm, anh trực tiếp lập kế hoạch và mua vật tư. Sau đó, cắt đoạn ống dây có chiều dài 1,1m, khoan 4 lỗ vặn 4 béc có ren to bằng đầu đũa trên ống dây để khi phun tưới béc không bị rớt ra khỏi dây và phun đều quanh gốc cây. Sau 5 tháng thi công, 2.600 trụ thanh long đã lắp đặt xong hệ thống ống tưới trên. Từ tháng 10, anh đã tưới nhiều lần cho thấy hiệu quả cao. Cách tưới này chỉ cần 1 người điều khiển mô tơ chạy nước, trong thời gian vài giờ là tưới xong cho 2.600 trụ thanh long…
Được biết hiện nay trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, đã có hàng chục ngàn hộ nông dân trồng thanh long nhưng chỉ có CCB Đặng Minh Tiến là nghĩ ra và thực hiện cách tưới độc đáo này. Để lắp đặt hoàn chỉnh hệ thống ống ngầm và ống dẫn tưới quanh gốc thanh long bình quân 1 trụ có chi phí 30.000 đồng. Như vậy, 2.600 trụ của gia đình anh Tiến chi phí khoảng 78 triệu đồng. Khi bắt tay thực hiện, vợ anh tỏ ra lo lắng, sợ tốn kém tiền bạc vô ích vì cả tỉnh chưa có ai làm. Kết quả đến đã ngoài mong đợi.
Anh Tiến cho biết thêm: Nếu tưới bằng phương pháp thủ công cho 2.600 trụ thanh long thì phải tốn 5 công lao động cho một lần tưới. Thời điểm này, giá một công lao động là 140.000 đồng, như vậy chi phí là 700.000 đồng cho một lần tưới. Nay tôi lắp đặt hệ thống và ống tưới quanh gốc cây thanh long thì chỉ mất một lao động đứng vận hành mô tơ trong 2 giờ, so sánh giữa tưới bằng phương pháp thủ công thì việc lắp đặt hệ thống tưới quanh gốc đã giảm được 665.000 đồng tiền công tưới cho 2.600 trụ một lần tưới.
Còn trong 6 tháng mùa khô, mỗi tháng tưới 5 lần, tổng cộng 6 tháng phải tưới 30 lần. Mỗi lần chi phí 700.000 đồng thì số tiền sẽ là 21 triệu đồng. Còn giờ đây có hệ thống tưới quanh gốc cây, số tiền chỉ mất hơn 1 triệu đồng tiền công cho 6 tháng mùa khô. Tiền điện cũng giảm hẳn, nếu tưới bằng phương pháp thủ công sẽ tốn là 20 giờ cho một lần tưới, trong đó tưới có hệ thống ống dẫn quanh gốc chỉ mất 2 giờ cho mô tơ 3 ký.
Mô hình này còn có thuận lợi là pha các loại phân vô cơ, phân sinh học vào bể nước cho tan hết, sau đó dùng mô tơ bơm tưới rất đều cho gốc thanh long.
Mô hình tưới phun quanh gốc cây giữ độ ẩm tốt cùng với việc chong đèn vào ban đêm nên thanh long của gia đình anh Tiến sai quả. Các nhà quản lý và nông dân trồng thanh long nên đến trang trại của anh Tiến tham quan để về áp dụng.
