Một thôn “cõng” 20 lò gạch thủ công

Thôn Hoàn Dương, xã Mộc Bắc, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam chỉ với hơn 100 hộ dân sinh sống, vậy mà suốt từ năm 2006 đến nay, ngày nào, tháng nào, năm nào người dân nơi đây cũng bị 20 lò gạch thủ công ngoài bờ đê sông Hồng nhả khói hành hạ đến sống dở chết dở.

Phóng viên NNVN đã có mặt kịp thời tại cánh đồng ngô thôn Hoàn Dương phía ngoài bãi bồi đê sông Hồng chứng kiến được hết những bức xúc dồn nén bây lâu của bà con nơi đây về 20 lò gạch thủ công hoạt động suốt 5 năm qua. Hàng trăm người dân phẫn nộ đến tột đỉnh khi hàng trăm ha ngô đang thời kỳ đón đồng của họ bỗng dưng héo quắt một cách khó hiểu.

Mặt đỏ gay, mắt rơm rớm nước mắt, chị Vũ Thị Hoa ở đội 1, thôn Hoàn Dương dậm chân bình bịch xuống đất chỉ tay về phía khu lò gạch thủ công đang nhả khói nghi ngút vừa khóc vừa: “Nhà tôi trồng hơn 1 ha cỏ voi để chăn bò sữa, hôm qua cắt cỏ về cho bò ăn thì bò bị tiêu chảy cả loạt. Sáng nay tôi ra thăm đồng thì thấy cỏ nhà mình đã bị cháy khô như có ai vừa đem lửa đốt vậy. Cả gia tài nhà tôi có hơn 5 con bò sữa, biết lấy cỏ ở đâu cho chúng ăn bây giờ? Nếu không phải mấy cái lò gạch thủ công chết tiệt kia gây ra thì còn ai vào đây nữa”.

Khi tôi giơ máy ảnh lên chụp cánh đồng ngô của bà con thôn Hoàn Dương bị cháy, những cái ao sâu hoắm do bị múc đất bên cạnh 20 cái lò gạch thủ công đang nhả khói ngái sè sè đến tắc thở thì bỗng dưng ở đâu có một người đàn ông chạy lại quát nạt yêu cầu chúng tôi không được chụp ảnh. Thấy vậy dân làng đổ xô đến bảo vệ bênh vực chúng tôi.

Chúng tôi theo người đàn ông kia vào trụ sở UBND xã Mộc Bắc. Lúc này tôi mới biết đó là Phó chủ tịch xã Nguyễn Văn Tiêu. Thấy tôi có mặt ở ủy ban, ông Tiêu hùng hổ chất vấn ai cho phép chúng tôi chụp ảnh loạn xạ như vậy? Ông dọa lập biên bản tôi và gửi lên tòa soạn. Trong lúc tôi đang làm việc với Chủ tịch UBND xã Mộc Bắc Hoàng Đức Cảnh, ông Tiêu vẫn liên tục đi lại ngoài cửa nói như thách thức.

Trái với sự nóng nảy của ông Tiêu, ông Cảnh bình tĩnh: Xã biết việc hoa màu của người dân thôn Hoàn Dương bị táp nhưng hiện tại chưa rõ ràng lắm. Đợi khi nào ngô héo hẳn đi xã sẽ tiến hành đàm phán với các chủ lò gạch đền bù thỏa đáng cho dân.

Theo Quyết định số 115/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc xóa bỏ lò gạch thủ công vào năm 2010, tại sao xã vẫn để các lò gạch thủ công hoạt động?  Ông Cảnh kể khó và phân bua rằng, các lò gạch ở thôn Hoàn Dương hợp đồng thuê đất từ 2006 đến 2011 mới hết hạn. Bên cạnh đó một số lò hợp đồng từ năm 2008 sang tận 2013. Xã đã nhận tiền của họ và chi tiêu vào các công trình phúc lợi xã hội nên rất khó để đình chỉ hoạt động bây giờ. Ông Cảnh cho chúng tôi biết thêm: Vừa qua Sở Tài nguyên & Môi trường Hà Nam có về kiểm tra và đồng ý cho các chủ lò gạch hoạt động hết hạn trong hợp đồng. Đã trót đâm lao phải theo lao thôi bà con đành chấp nhận thiệt thòi thêm một vài năm nữa vậy.