| Hotline: 0983.970.780

Ngọn đèn đỏ nhấp nháy như thể thúc gọi chúng tôi ngày về giải phóng Huế!

Thứ Năm 22/02/2018 , 14:30 (GMT+7)

Từ cầu Hiền Sĩ (Phong Điền, Huế) ngược theo dòng sông Bồ về phía Tây chừng 20km, ngày nay vẫn còn dấu tích một địa đạo, có ba cửa xuyên trong lòng núi dài hàng trăm mét. Địa đạo có đủ các loại hầm chỉ huy, điện đài, hầm ngủ, phòng họp giao ban kiên cố.

Trên mặt đất, trước cửa hầm còn có cả hệ thống giao thông hào chằng chịt. Địa đạo đủ sức chịu được bom pháo. Những người lính cũ ở đây quen gọi là địa đạo 310.

8142354618
Quân giải phóng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu thân 1968 (Nguồn: vtv.vn)

Gần đó là điểm cao 360, xa hơn là Hòn Vượn. Ở đấy, bộ đội đặt đài quan sát, đặt pháo ĐKB (pháo phản lực) đủ sức khống chế cố đô Huế. Đây chính là căn cứ tiền phương của Bộ chỉ huy chiến dịch đánh về Huế trong cuộc Tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân 1968. Một tiểu đoàn công binh của Quân khu ròng rã mấy tháng trời bí mật đào địa đạo này.

Địa đạo giấu kín dưới tán cây rừng cổ thụ, giăng mây chằng chịt. Dọc theo bãi cát sông Bồ, quanh các con suối Lươn, khe Trái, nước trong xanh, vào mỗi buổi sáng vẫn gặp dấu chân nai, cọp, gấu ban đêm xuống uống nước. Nhiều năm ròng vùng địa đạo ven sông Bồ là căn cứ của KX (K là biệt danh chỉ cấp tiểu đoàn, Công trường là tên gọi trung đoàn). Ở chiến trường Trị Thiên Huế nhắc đến KX, K “tư”, KV đặc công, K439 ai cũng biết là quân của ông Thân Trọng Một, của ông Chi, ông Khánh “lửa” có truyền thống đánh giặc từ thời chống Pháp.

Còn những người dân Huế coi bộ đội K “tư”, KX như con em ruột thịt của mình. Nửa thế kỷ trôi qua, những người già và những người lính cũ KX vẫn không quên những ngày xuân rực lửa. Chỉ một đêm bộ đội chủ lực, địa phương, cán bộ du kích, biệt động từ căn cứ trên Xanh kéo về đã làm chủ thành phố, các làng xã. Cờ giải phóng bay trên đỉnh Ngọ Môn, trong các đình làng. Bộ đội Công trường V phối hợp cùng chủ lực quân khu, bộ đội Công trường 6, công trường 4 giải phóng 6 huyện Phong Quảng, Hương Thuỷ, Hương Trà, Phú Vang, Phú Lộc và đánh thẳng vào thành phố, chốt giữ Huế suốt 26 ngày đêm.

Sau lần tấn công về Huế đợt 2, tháng 5/1968, chiến trường Trị Thiên - Huế bước vào thời kỳ cam go ác liệt. Quân số các đơn vị thiếu hụt. Bộ đội K “tư”, KX, K439 hi sinh, thiếu đói, sốt rét. Sư đoàn Kị binh bay số một của Mỹ càn lên miền tây, phá kho binh trạm, chiếm cứ Dốc Chè, ném bom Dốc Mèo, xây dựng Côcava thành cứ điểm phòng thủ mạnh. Đồng bằng giáp ranh, sư đoàn một ngụy giăng dày, chặn bộ đội, du kích về làng. Quân Mỹ và quân ngụy xây dựng Hòn Vượn, Chóp Nón, Am cây Sen, động Ông Do... thành cứ điểm phòng thủ án ngữ phía tây, che chở cho Huế.

Đêm đêm bộ đội du kích vẫn vượt qua chốt chặn của địch về làng xây dựng cơ sở, mua gạo, đậu phộng. Một lần tổ trinh sát của tôi có nhiệm vụ vượt đường 12 để chuyển thư và gạo. Tới Khe Môn trời sắp tối. Chúng tôi dừng lại nhóm bếp nấu ăn, chờ đêm có trăng lên mới vượt đường. Củi ướt chưa bén, đang lúi húi quạt khói sợ máy bay OV10 của địch bay quần thảo kiểm soát đường 12 phát hiện. Bất ngờ từ một con đường mòn xuất hiện một toán 5, 7 người.

Đi đầu là một tổ trinh sát đều đeo AK báng gấp. Phía sau có mấy người lưng đeo gùi bạt, đeo súng K54, K59. Hẳn họ là lãnh đạo cấp “côi”. Nhìn thấy khói bếp, một người đàn ông cao to hoảng hốt la: “Tụi bay muốn giết cả đám hử?” Ông già cầm cây ba tong xông vào quất chúng tôi túi bụi và hất đổ hai lon gạo cháo đang nấu trên bếp. Người đàn ông ấy cúi xuống nhìn đám cơm gạo vương vãi trên mặt đất nhận ra đấy chỉ là một ít đám gạo sấy của lính ngụy vất lại trên bãi chúng tôi lượm được trên đường đi nấu lẫn với vài cọng rau tai voi, tầu bay và vài con cá xanh chúng tôi chém được ở khe suối. Người đàn ông già hỏi: “Tụi bay quân đơn vị mô?”. Tôi sợ hãi trả lời: “Thưa thủ trưởng, chúng em là lính KX, nhận lệnh của ông Bậu, ông Duy sang trung đoàn đưa thư và xin gạo. Đói quá thủ trưởng ạ. Đã 3 tháng nay chúng em toàn phải bám địch ở động tranh để kiếm đồ hộp Mỹ…”.

Ông già ấy vừa nhìn những hạt cơm vương vãi trên nền đất rồi nhìn chúng tôi và khóc mà nói: “Để lính nói như ri là lỗi của qua, của qua, các em ạ!”. Rồi ông ta nhìn người đàn ông cũng cao tuổi đứng phía sau. “Ta có lỗi với Đảng, anh Hoàn ạ!” Về sau tôi mới biết người đàn ông gia cao to có gương mặt sẹo ấy chính là trung đoàn trưởng Thân Trọng Một. Còn người đàn ông cao tuổi thứ hai là nhạc sỹ Trần Hoàn, ở chiến trường ông có biệt danh là Hồ Thuận An, cán bộ tuyên huấn của tỉnh uỷ Thừa Thiên Huế. Ông lưng cũng đeo một chiếc gùi bạt, kèm theo cây đàn ghita. Họ đi họp ở trên quân khu về bất ngờ gặp đám lính đói của KX. Ông Một sai cậu công vụ chia sớt cho chúng tôi 5 lon gạo để nấu cơm chiều…

Có lần đại đội của tôi về ấp La chữ diêt ác trừ gian, phát động quần chúng... Bộ đội và du kích cán bộ huyện xã về tới con hói Bồn Trì bị vấp phục kích. 21 cán bộ, bộ đội, du kích, biệt động hi sinh. Tôi vẫn không quên hình ảnh Chính trị viên tiểu đoàn Hoàng Ngọc Ngạn đứng trước những người lính vừa hi sinh và những người còn sống sau đêm về ấp không thành, ông khóc và nói: "Mất mát này thật là to lớn nhưng chúng ta không thể gục ngã. Dù có mỗi người lính KX có phải thành vượn cũng phải bám giáp ranh để về với dân, về giải phóng Huế. Máu của anh em ta đổ ra hôm nay sẽ tô thắm lá cờ trên thành Huế ngày mai". Ông Ngạn ngày nay còn sống đã ngoài tuổi 80, về hưu sống ở xã Ngọc Sơn, Đô Lương, Nghệ An.

Trong những đêm về làng đánh địch, bám dân trời mưa lạnh, giữa đêm tối mịt mù, chỉ có hương đông nam hửng sáng. Những người lính chúng tôi biết rằng nơi ấy là kinh thành Huế, có ngọn đèn đỏ nhấp nháy suốt đêm thâu, giúp chúng tôi định hướng đường mỗi khi về núi. Ngọn đèn nhấp nháy như thể thúc gọi chúng tôi ngày về giải phóng Huế.

Suốt 9 năm gắn bó với chiến trường Trị Thiên Huế, hàng trăm lần đi bám địch, gùi gạo, đào hầm, chuyển hậu cứ, giữ chốt đối đầu với đám lính ngụy phòng tuyến Phong Sơn, điểm cao 140, bờ nam sông Ô Lâu... tôi gặp nhiều dấu tích của thời kì Mậu Thân 1968. Những chiếc nồi bị đâm thủng, những chiếc bếp Hoàng Cầm, căn hầm chữ A sụt lở. Những nấm mộ không bia bảng ghi tên liệt sỹ; cũng có khi là mảnh xương khô.

Đại đội, tiểu đoàn của tôi hết lớp tân binh Hải Hưng, Thái Bình, Nam Hà rồi đến Hà Tĩnh, Hà Nội, Vĩnh Phú… lớp lớp những người lính ngã xuống trên vành đai Bắc Huế. Người về địa phương làm bí thư, chủ tich xã, làm anh lính biệt động bám dân giữ đất. Ngày tiểu đoàn được quân khu cho tái lập cả đơn vị còn lại chưa tới ba chục tay súng. Một số bị thương lui về tuyến sau,"còn phần đông đã ngã xuống trên các cánh đồng Hương Thái, Hương Thạnh, Hương Mai, Hương Vân, La Chữ, Phú Ổ, Văn Xá. Họ nằm trong các lớp đất mầu mỡ giấu kín dưới tán cây rừng, không để lại dấu tích bia mộ. Ở đấy cứ mỗi độ thu sang trên những vùng đồi trọc hoa lau nở trắng một vùng.

Anh Hoàng Ngọc Ngạn, vị chính trị viên tiểu đoàn của tôi đã đúng. Trong cuộc chiến đấu giành độc lâp dân tộc, thống nhất Tổ quốc, máu của những người lính, người dân đổ ra trong cuộc Tổng tấn công và nổi dậy vào đêm mùa Xuân 1968 tạo động lực cho chúng tôi đánh về Huế trong chiến dịch Xuân Hè 1972, giành đất cắm cờ, buộc người Mỹ về nước, mở đường cho ngày giải phóng Huế (26/3/1975) và toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Năm 2011, tôi và nhà thơ Võ Quê đi cùng ông Kevin Bowen - một nhà văn cựu chiến binh Mỹ đi đò dọc sông Hương, nghe hát “Nam ai nam bình”. Lúc đến chân chùa Thiên Mụ, hiển hiện trước mắt tôi là những dãy núi xanh thăm thẳm, xa mờ. Tôi bảo với ông nhà văn Mỹ: “Tôi và anh Võ Quê, thời 18, thời đôi mươi đã sống nhiều năm trong những dãy núi ấy. Chúng tôi là lính giải phóng!” Ông Kevin Bowen nhìn tôi và ngạc nhiên, nói bằng tiếng Anh, đại ý: “Tôi cũng từng là lính Mỹ tham chiến ở Việt Nam vào những năm 1968”.

Tôi nói thêm: “Những nhà thơ ở Huế như nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, nhà văn Nguyễn Quang Hà… Chúng tôi đều là lính trên rừng về. Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đã có lần tổng kết: “Trong số gần 1.000 nhà văn trên đất nước này, có ngót 1/3 đã từng mặc áo lính”. Ông nhà văn Mỹ chợt hỏi tôi: “Giá như ngày ấy ta gặp nhau trên rừng, đụng độ thì sao nhỉ?”. Tôi bảo ông ta: “Hoặc là tôi chết, hoặc là ông chết. Và, nếu điều ấy xẩy ra, thế gian này sẽ thêm một bà mẹ Mỹ, hoặc một bà mẹ Việt đau đớn khóc nhớ con vào mỗi dịp tết đến, xuân về”. Ông Bowen ngồi lặng đi một lát rồi mới nói: “Hoà bình là vô giá. Cuộc gặp mặt của những nhà văn cựu chiến binh như chúng ta hôm nay thực có ý nghĩa.”

“Vâng! Đúng vậy”. Tôi cười và nghĩ. Nhưng đâu phải mọi dân tộc và quốc gia đâu đã hết nạn binh đao và chết chóc khi vẫn còn những kẻ nuôi tham vọng và âm mưu hiểm ác gieo rắc chiến tranh, đem đến cái chết, cái đói cho nhân loại.

Mặt sông Hương chợt sáng lên trong ánh nắng chiều tà. Hình như cả trăm năm nay, câu “mái nhì, mái đẩy khoan nhặt” của người dân xứ Huế vẫn vậy. Sâu lắng và da diết lòng người.

Không thể nhớ hết những trận đánh chiếm làng, giữ từng góc phố, phá lao Thừa Phủ giải phóng hàng trăm cán bộ chiến sỹ cách mạng bị địch bắt, tù đày. Hàng trăm những trận đánh chống càn của bộ đội công trường V diễn ra quyết liệt ở Dưỡng Mông,vùng cát Phú Vang, Quảng Điền. Mười cô gái sông Hương cùng bộ đội chặn Mỹ ở quán cơm Âm phủ. Bom Mỹ ném vào Thành nội, tức Đại Nội và các khu nhà dân. Còn đây câu hát "cầu Tràng Tiền sáu nhịp mười hai vai" đã phải phá sập một nhịp để chặn quân Mỹ phản kích... Đại đội 4 của KX tham gia bắn cháy tầu địch trên sông Hương.

 

  • Rủ nhau đi hái lộc rừng
    Phóng sự 18/03/2024 - 06:00

    Quảng Bình Cứ vào tháng Ba hàng năm, nhiều người dân sống ở các xã Quảng Kim, Quảng Châu, Quảng Hợp (Quảng Trạch, Quảng Bình) rủ nhau lên rừng hái dâu và có nguồn thu đáng kể.

  • Mùa hoa mộc miên
    Phóng sự 15/03/2024 - 06:00

    Mộc miên, loài cây chung thủy với tháng Ba, cứ độ sau xuân lại rạo rực tự đốt cháy mình thắp lửa những góc trời, từ vùng đồng rừng đến những miền quê yên ả…

  • Hang Táu - miền cổ tích còn phong kín
    Phóng sự 12/03/2024 - 06:05

    Hang Táu là một thung lũng được giấu kín giữa bốn bề núi. Trời đất như chừa ra một khoảng đất tương đối bằng phẳng chỉ để cỏ cây khoe sắc...

  • Chuyện giữ rừng giữa biển
    Phóng sự 11/03/2024 - 06:15

    Qua Tết Nguyên đán, vùng đảo Tây Nam Tổ quốc bước vào cao điểm mùa khô, lực lượng chức năng bắt đầu ‘mướt mồ hôi’ với công tác giữ rừng trên các hòn đảo…

  • Bà Xuân 'hủi'
    Phóng sự 08/03/2024 - 08:45

    Từng là giáo viên mầm non nhưng đến nay nữ y tá Nguyễn Thị Xuân đã có gần 40 năm đồng hành cùng những bệnh nhân tại trại phong Quả Cảm - Bắc Ninh.

  • Những 'bông hồng' trên mâm pháo
    Phóng sự 08/03/2024 - 06:30

    Đó là những nữ dân quân trẻ tuổi thuộc Đại đội pháo phòng không 37 ly ở Đồng Hới, Quảng Bình. Bất kể trong điều kiện thời tiết nào, họ vẫn hăng say luyện tập…

  • Thu hoạch tiêu, nghề nguy hiểm
    Phóng sự 06/03/2024 - 06:33

    Nghề hái tiêu nhìn bên ngoài có thể dễ dàng nhưng công việc luôn đứng trên thang cao, tai nạn có thể ập đến bất cứ lúc nào. Đây được xem là nghề nguy hiểm.

  • Gã họa sĩ lập dị móng tay dài cả mét
    Phóng sự 05/03/2024 - 09:08

    Sau hơn 30 năm nuôi móng tay, ông Huyền không thể tự chủ trong sinh hoạt hàng ngày nhưng lại là họa sỹ nổi tiếng vùng biển.

  • Độc đáo chuyện học trên đảo Hòn Chuối
    Phóng sự 04/03/2024 - 06:54

    Ngày mới tập làm quen với con chữ, học sinh của 'lớp học tình thương’ trên đảo Hòn Chuối được người thầy mặc áo lính tập trung dạy làm người, hình thành nhân cách…

  • Chuyện ông 'Thìn rồng' ở đền Đô
    Phóng sự 02/03/2024 - 06:00

    Về Từ Sơn, hỏi chuyện 'ông Thìn rồng', đứa trẻ lên 6 cũng tỏ tường bởi ông là người may mắn hai lần ghi được khoảnh khắc đám mây hình rồng trên đỉnh đền Đô.

  • Ngày hội của những chàng trai
    Phóng sự 01/03/2024 - 06:00

    Mới ngày nào, họ còn là những học sinh, sinh viên, hay lao động tự do, nay đã chỉnh tề trong bộ quân phục màu xanh, chuẩn bị lên đường làm nghĩa vụ quân nhân.

  • Nổi nênh nghề rọ tôm trên hồ Thác Bà
    Phóng sự 26/02/2024 - 10:05

    YÊN BÁI Nghề đan rọ tôm có lúc mai một bởi xuất hiện công nghệ đánh bắt hiện đại, nguồn tôm cá ít dần theo thời gian, nhưng bà con vẫn cần mẫn thủy chung với nghề.

Xem thêm
Uzbekistan mong muốn học hỏi kinh nghiệm Việt Nam trong sản xuất tơ tằm

Chiều 18/3, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến tiếp ông Kasimov Elzat, Thứ trưởng Bộ Đầu tư và Thương mại Uzbekistan. 

Đồng Tháp đặt mục tiêu thành tỉnh kiểu mẫu trong xây dựng nông nghiệp sinh thái

Mục tiêu là biến Đồng Tháp trở thành địa phương dẫn đầu cả nước trong lĩnh vực nông nghiệp và trở thành trung tâm nông nghiệp, du lịch sinh thái của vùng ĐBSCL.

Kia ưu đãi giá mới, giảm đến 75 triệu đồng trong tháng 9

Từ 11/9/2023, Kia áp dụng giá mới với mức điều chỉnh tương đương 50% lệ phí trước bạ. Chương trình được áp dụng tùy theo dòng xe và phiên bản.

149 dự án tham gia cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp Quốc gia học sinh trung học

Cuộc thi khoa học, kỹ thuật cấp Quốc gia học sinh trung học năm học 2023-2024 có sự tham gia của 74 đơn vị, 149 dự án thuộc 21 lĩnh vực.