Nhìn cảnh tan hoang sau khi cổ phần hóa của Hãng phim truyện VN, mà thấy ngao ngán. Chỉ mới 2 tháng đổi tên từ Công ty TNHH MTV Hãng phim truyện VN thành Công ty cổ phần đầu tư và phát triển phim truyện VN, mọi thứ vốn đã ê chề lại càng ngổn ngang hơn.
Quá trình định giá Hãng phim truyện VN ở mức 32 tỷ đồng, đã từng gây xôn xao dư luận. Còn giờ đây, thực trạng nhân lực của đơn vị điện tử một thời lừng lẫy này, lại phát sinh không ít mâu thuẫn. Người lao động kêu ca về thù lao, còn người sử dụng lao động lại khẳng định trong 80 người biên chế cũ của Hãng phim truyện VN chỉ có 20 người có việc làm còn 60 người ngồi không hưởng lương.
Ông Nguyễn Danh Thắng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Hãng phim Truyện VN, lý giải: “Do công ty khó khăn nên sẽ chỉ trả lương những người đang làm việc, những người có đến cơ quan. Còn không đến cơ quan, không làm việc thì sẽ không nhận được lương. Những người nhận lương hay không nhận lương đều đang được Công ty tiếp tục bao cấp 2 triệu đồng tiền bảo hiểm. Khi Hãng phim còn được nhà nước bao cấp làm phim, tiền rót về được Hãng chia ra một phần để làm phim, phần còn lại giữ lại để phát lương cho nhân viên. Hãng giữ lại cả tiền thuế, tiền khấu hao để trả lương dần. Nhưng giờ đã cổ phần hóa thì không thể làm vậy nữa. Chúng tôi phải thực hiện đủ nghĩa vụ nộp thuế, còn không sẽ bị phong tỏa tài khoản, chẳng làm ăn được gì”.
Nghệ thuật không phải chăm chỉ và chịu khó là có thể làm được. Thế nhưng, đã nhận họ vào hãng phim thì không lẽ lại cho nghỉ dễ dàng. Những nghệ sĩ từng công tác ở Hãng phim truyện VN đã chứng kiến giám đốc là NSND Hải Ninh có cho về hưu “một cục” dăm bảy người, có người năng động, vào thế đường cùng đã chuyển sang làm kinh doanh ngành nghề khác rồi ăn nên làm ra, quay lại cảm ơn, còn số người không thành công thì thù ông ấy suốt đời. Vì vậy, các đời giám đốc không ai dám đuổi người vì sợ gây oán hận. Hãng phim truyện VN cứ thế, lâm vào cảnh ăn quẩn ăn quanh.
Quả thật, điện ảnh không thể bao cấp mãi. Tuy nhiên, xóa bao cấp điện ảnh ra sao lại thành một vấn đề không đơn giản. Thực trạng của Công ty cổ phần đầu tư và phát triển điện ảnh VN, do lỗi ở ai? Lỗi không phải ở Tổng công ty vận tải thủy Vivaso - cổ đông nắm quyền điều hành, vì họ đâu có chuyên môn gì về điện ảnh, họ chỉ hy vọng một dự án dựa trên cơ ngơi của Hãng phim truyện VN là khu đất vàng số 4 Thụy Khê giữa lòng Hà Nội. Lỗi do sự hạn hẹp tầm nhìn và sự thiếu vắng trách nhiệm!...
Đạo diễn Nguyễn Quốc Tuấn: “Việc cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam nếu không sáng tỏ thì sẽ để lại nhiều hệ lụy. Còn nhiều đơn vị nhà hát khác đang nằm ở khu đất vàng, biết đâu sẽ có ngày bị như Hãng phim truyện Việt Nam. Trong khi Hàn Quốc lấy văn hóa làm động lực thúc đẩy kinh tế thì ta phú quý giật lùi. Bao nhiêu năm chỉ chú trọng kinh tế thôi, chà đạp lên nhau để kiếm được USD thì thế hệ sau sẽ phải trả giá rất đắt. Bằng cách để mặc chúng tôi, yêu cầu chúng tôi phải tự kiếm sống nuôi nhau, lãnh đạo công ty cổ phần những tưởng chúng tôi sẽ chán nản mà bỏ đi. Họ nhầm, chúng tôi từ lâu không sống bằng tiền lương ở đây, chúng tôi ở lại đây vì còn yêu hãng. Chúng tôi vẫn sẽ trụ lại”.
Lẽ ra, Hãng phim truyện VN phải xóa bỏ bao cấp từ lúc những nhà sản xuất phim như Thái Hòa, Hai Nhất, Mộng Thu, Lý Huỳnh... làm mưa làm gió khắp các rạp chiếu phim Sài Gòn.
Còn đến năm 2015-2016 mới có chủ trương cổ phần hóa, thì phải tỏ rõ thiện chí để mời gọi những đại gia trong lĩnh vực truyền thông tham gia. Với thương hiệu có sẵn của Hãng phim truyện VN, nếu giao cho các công ty nhạy bén và có tài lực như Đông Tây, BHD hoặc Cát Tiên Sa thì chắc chắn sẽ tìm thấy con đường tương lai.
Nếu không có sự quản lý và điều hành khéo léo, chút hào quang xưa cũ của Hãng phim truyện VN sẽ nhanh chóng tan thành mây khói! Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát, nguyên Giám đốc Hãng phim truyện VN, nguyên Cục phó Cục Điện ảnh” và hiện tài đang là Phó Chủ tịch Hội Điện ảnh VN, thổ lộ: Bây giờ hãng phim tư nhân thì nhiều, thậm chí ngay cả bà và nhiều nghệ sỹ khác đều có một hãng phim riêng nhưng tất cả, vẫn tha thiết vực dậy một “số 4 Thụy Khuê” bởi vì họ coi nó là một địa chỉ văn hóa, nó là một phần lịch sử đồng hành với đất nước này. Một cái áo may mới thì không khó nhưng một cái áo mang tính lịch sử thì kiếm không phải là dễ.
Theo nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát, thì nước mình đâu phải nghèo tới mức phải xóa sổ đi một địa chỉ văn hóa lừng lẫy một thời và việc cổ phần chính là thay đổi thể chế bên trong để làm rạng rỡ cái tên cũ mà thôi. Vì thế, không ai phản đối cổ phần. Anh em nghệ sĩ số 4 Thụy Khuê và cả những người đau đáu vì nó cần một người minh mẫn, có tài thao lược để mang lại cho hãng phim đã cũ kỹ già nua một sự tươi trẻ, để lại thấy không khí làm việc với những tác phẩm ra đời rầm rập như ngày xưa… Nghệ sỹ khao khát điều đó chứ không cần một con buôn đi vào số 4 Thụy Khuê để mở những karaoke nhà hàng…, những thứ mà hiện đầy rẫy ra ở xã hội.
