| Hotline: 0983.970.780

Những bài báo vô tình 'gây họa' cho người sản xuất và tổn hại kinh tế

Thứ Hai 20/06/2016 , 06:30 (GMT+7)

Thỉnh thoảng vẫn có những bài báo đưa những thông tin sai, thông tin thiếu kiểm chứng… gây ra những tổn hại không nhỏ về kinh tế... Riêng trong nông nghiệp, đã có những bài báo đưa thông tin thất thiệt khó khăn lớn tới việc tiêu thụ của nhiều mặt hàng nông sản, tới sinh kế của người nông dân.

Trong những năm qua, báo chí đã đóng góp không nhỏ vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, thỉnh thoảng vẫn có những bài báo đưa những thông tin sai, thông tin thiếu kiểm chứng… gây ra những tổn hại không nhỏ về kinh tế.

Riêng trong nông nghiệp, đã có những bài báo đưa thông tin thất thiệt khó khăn lớn tới việc tiêu thụ của nhiều mặt hàng nông sản, tới sinh kế của người nông dân.

Nhân Ngày báo chí cách mạng Việt Nam 21/6, chúng tôi xin điểm lại một số vụ việc với mong muốn người viết thận trọng hơn trong việc xử lý các thông tin, tránh đưa những thông tin chưa kiểm chứng, thông tin thất thiệt gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp, nông dân, cho ngành hàng và cho nền kinh tế.

Nước mắt của bưởi

Năm 2007, 2 hãng tin lớn của Anh là BBC và Daily Mail cùng đưa thông tin phụ nữ ăn bưởi chùm làm gia tăng nguy cơ ung thư vú. Các thông tin nói trên dựa vào kết quả khảo sát của 2 Trường đại học ở Mỹ trên 50.000 phụ nữ. Khảo sát này cho thấy phụ nữ mỗi ngày ăn 1/4 quả bưởi chùm trở lên, sẽ tăng nguy cơ bị ung thư vú lên 30%.

Một điều rất đáng lưu ý ở đây, giống bưởi được khảo sát là bưởi chùm (Citrus Paradisi). Giống bưởi này không có liên quan gì tới các giống bưởi của Việt Nam như bưởi da xanh, bưởi Năm Roi… (Citrus maxima), và cũng không hề được trồng ở Việt Nam.


Người trồng bưởi từng khốn đốn vì bài báo dịch thông tin “ăn bưởi nhiều làm tăng nguy cơ bị ung thư vú”

 

Thế nhưng khi một số tờ báo Việt Nam dịch và đăng thông tin “ăn bưởi nhiều làm tăng nguy cơ bị ung thư vú”, lại không ghi rõ là bưởi chùm, mà chỉ ghi là bưởi. Những bài báo ấy ngay lập tức gây họa lớn cho trái bưởi Việt Nam khi nhiều người tiêu dùng quyết định ngừng ăn bưởi.

Chỉ trong vòng 1 tháng sau khi một số báo đưa thông tin trên, điều tra sơ bộ của Sở NN-PTNT Tiền Giang cho thấy người trồng bưởi tỉnh này đã bị thiệt hại trên 100 tỷ đồng.

Trong đó, riêng vùng chuyên canh trồng bưởi long cổ cò (1.000ha) bị thiệt hại khoảng 50 tỷ đồng do giá loại bưởi này đang ở mức 8.000 - 10.000 đ/kg (vào thời điểm ấy) giảm xuống rất mạnh, có lúc chỉ còn hơn 1.000 đ/kg. Các vùng trồng bưởi da xanh ở Bến Tre, bưởi Năm Roi ở Vĩnh Long… cũng khốn đốn không kém vì vừa rất khó tiêu thụ, vừa bị rớt giá thê thảm.

Ngay cả khi các nhà khoa học, các cơ quan chuyên môn đã lên tiếng khẳng định bưởi ở Việt Nam không có liên quan tới giống bưởi chùm trong nghiên cứu của 2 trường đại học Mỹ, và nhất là khi 4 tờ báo đăng tin “ăn nhiều tăng nguy cơ bị ung thư” đã bị bộ TT-TT ra quyết định xử phạt hành chính và yêu cầu đính chính thông tin này, thì người trồng bưởi vẫn chưa hết lao đao.

Bởi nhiều người tiêu dùng vẫn chưa hết e ngại với bưởi và nhiều thương lái tiếp tục lợi dụng tâm lý e ngại đó để ép giá nông dân. Phải mất nhiều tháng sau đó, việc tiêu thụ và giá bưởi mới trở lại như bình thường.

Không độc bị mang tiếng độc

Cũng trong năm 2007, một số tờ báo cho rằng ăn trái sầu riêng có bôi Carbendazim (là thuốc trừ nấm phổ rộng, thuộc nhóm độc III) màu trắng ở đầu trái sẽ có nguy cơ bị ung thư. Thông tin này đã gây khó khăn không nhỏ cho người trồng sầu riêng vì rất khó bán được sản phẩm khi mà người tiêu dùng e ngại với loại trái cây này.

Việc nông dân bôi Carbendazim lên trái sầu riêng là có thật. Đó là “sáng kiến” của một số nông dân với mục đích bảo vệ trái sầu riêng khỏi bệnh thối trái.

“Sáng kiến” này đúng là không thể chấp nhận được. Tuy nhiên, khi bôi Carbandazim như vậy, hàm lượng chất này tồn dư trên trái sầu riêng chỉ ở mức thấp, chưa vượt ngưỡng an toàn.


Sầu riêng từng khốn khổ vì thông tin "ăn sầu riêng được bôi Carbendazim có nguy cơ bị ung thư"

 

Vì thế, thông tin cho rằng ăn trái sầu riêng được bôi Carbendazim có nguy cơ bị ung thư là không chính xác. Cũng may trong vụ việc này, Cục BVTV và một cơ quan có liên quan đã nhanh chóng vào cuộc, lấy nhiều mẫu sầu riêng ở các chợ trên địa bàn TP.HCM đem đi phân tích. Kết quả cho thấy các mẫu có dư lượng Carbendazim đều ở dưới ngưỡng cho phép, tức là an toàn với người tiêu dùng.

Đồng thời, Viện CĂQ Miền Nam cũng khuyến cáo nông dân không nên tiếp tục bôi Carbendazim lên trái sầu riêng. Nhờ đó, trái sầu riêng đã nhanh chóng thoát án oan gây ung thư.

Nhưng gần 10 năm sau, sầu riêng cùng nhiều loại trái cây khác lại vướng vào một “án oan” khác, liên quan đến chất làm trái cây nhanh chín. Cụ thể, trong năm 2015, trên một số tờ báo, đã có một số bài viết cho rằng nông dân đang sử dụng hóa chất độc hại để làm trái cây nhanh chính. Thông tin đó đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới việc tiêu thụ nhiều loại trái cây trên thị trường nội địa cũng như xuất khẩu, nhất là các loại trái cây như mít, sầu riêng…

Ông Nguyễn Lâm Viên, Chủ tịch HĐQT Cty Vinamit, cho biết, sau khi nhiều tờ báo đăng tải các bài viết cho rằng nông dân và thương lái đang làm trái cây nhanh chín bằng chất độc hại, nhiều nước đã tăng cường kiểm tra trái cây, củ, quả nhập khẩu từ Việt Nam. Người tiêu dùng ở một số thị trường quan trọng như Mỹ, Trung Quốc… dè dặt hơn với trái cây Việt Nam.

Thậm chí, nhiều doanh nghiệp XK rau quả Việt Nam đã nhận được lời khuyên từ một số nhà NK rằng nên đưa hàng qua một doanh nghiệp trung gian ở nước thứ ba rồi từ đó mới đưa tới nước NK để tránh tiếng là hàng Việt Nam.

16-35-54_nh-bi-216
Thu hoạch thanh long

 

Trước tình hình đó, cuối năm 2015, Hiệp hội Doanh nghiệp Trang trại Nông nghiệp Nông thôn Việt Nam cùng Hiệp hội Hàng Việt Nam chất lượng cao đã phải tổ chức một buổi tọa đàm để minh oan cho chất làm trái cây nhanh chín Ethephon.

Tại buổi tọa đàm này, nhiều nhà khoa học có uy tín đều khẳng định chất làm trái cây nhanh chín Ethephon không hề độc hại như một số báo đã viết. TS Nguyễn Đăng Nghĩa (GĐ Trung tâm Trung tâm Nghiên cứu và Tư vấn nông nghiệp nhiệt đới) và TS Nguyễn Quang Thạch (Viện Sinh học Nông nghiệp) đều cho biết từ lâu Ethephon đã được nhiều nước trên thế giới cho sử dụng rộng rãi trong trồng trọt và sau thu hoạch nhằm điều hòa sinh trưởng cho cây trồng, giúp cho trái cây chín nhanh và chín đều hơn, qua đó giảm đáng kể chi phí thu hoạch.

Ở nước ta, Ethephon là chất đã được đưa vào Danh mục các chất điều tiết sinh trưởng được phép sử dụng trong phân bón ban hành kèm theo Thông tư số 36/2010/TT-BNNPTNT ngày 24/6/2010 của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT.

Gần đây nhất là việc trái xoài của Tiền Giang nói riêng và ĐBSCL nói chung đang lâm vào tình cảnh khó khăn (giá giảm mạnh, khó tiêu thụ) do thông tin trên một số cơ quan báo chí cho rằng nông dân bao trái xoài bằng loại túi chứa chất độc hại. UBND tỉnh Tiền Giang đã phản ứng mạnh mẽ thông tin này và khẳng định đó là những thông tin thất thiệt.

tui-boc-xoi150011575
Nông dân dùng túi bọc xoài

 

Cục BVTV cũng đã vào cuộc lấy mẫu túi bao trái để phân tích và không phát hiện một chất độc hại nào. Nhiều nhà khoa học về cây ăn trái cũng đã lên tiếng khẳng định túi bao trái không chứa các loại hóa chất. Vụ việc vẫn đang còn chờ hướng xử lý từ Bộ TT-TT. Trong khi đó, trái xoài đang tiếp tục gặp khó về đầu ra bởi cái “án” bao trái bằng túi không an toàn còn lơ lửng trên đầu.

Và chuyện cái chổi quét rau

Nếu như những thông tin nói trên xuất phát từ sự thiếu hiểu biết, thiếu kiểm chứng của một số phóng viên, biên tập viên, thì có những thông tin lại được người viết bịa đặt hoàn toàn, và tất nhiên đã gây tác hại không nhỏ tới đối tượng được phản ánh. Điển hình mới đây là clip dùng chổi quét rau do một phóng viên tập sự của một đài truyền hình tự dàn dựng.

Clip được dựng rất khéo, giống như là được quay lén, nên khi được phát sóng đã gây ra một sự phẫn nộ không nhỏ của khán giả truyền hình đối với “hành vi” dùng chổi quét lên lá rau để làm giả rau bị sâu ăn (tức là rau sạch) của một số nông dân xã Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa.


Clip "dùng chổi quét rau" được dàn dựng rất tinh vi

 

Nhiều người tiêu dùng ngay lập tức quay lưng, tẩy chay rau có nguồn gốc từ xã Vĩnh Thành, khiến cho người trồng rau ở đây lâm vào khó khăn vì rất khó tiêu thụ sản phẩm, dù rau của họ đang được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP.

Sau khi bị lật tẩy là clip dàn dựng, đài truyền hình nọ tất nhiên đã bị xử phạt mấy chục triệu đồng, còn cô phóng viên nọ thì bị đình chỉ công việc. Nhưng những mức kỷ luật ấy, rõ ràng không thấm vào đâu so với thiệt hại mà người trồng rau ở Vĩnh Thành phải gánh chịu bởi cái họa từ… trên đài rớt xuống.

Xem thêm
Đảng ủy Bộ NN-PTNT bế giảng lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng năm 2024

Ngày 27/3, tại Trường Cán bộ quản lý NN-PTNT, Đảng ủy Bộ NN-PTNT đã tổ chức Bế giảng lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng năm 2024.

Xuất siêu nông sản 3 tháng đầu năm 2024 tăng gần 100% so với cùng kỳ năm ngoái

Ba tháng đầu năm 2024, nông nghiệp vẫn tăng trưởng khá. Năng suất, sản lượng nhiều; sản phẩm chủ lực tăng; đảm bảo đủ nguồn cung lương thực, thực phẩm.

Kia ưu đãi giá mới, giảm đến 75 triệu đồng trong tháng 9

Từ 11/9/2023, Kia áp dụng giá mới với mức điều chỉnh tương đương 50% lệ phí trước bạ. Chương trình được áp dụng tùy theo dòng xe và phiên bản.

Buôn bán, tiêu thụ động vật hoang dã - 'Sóng ngầm' ở vùng biên: [Bài 1] Điểm tập kết thú rừng

Các loại thú rừng, từ thông thường đến quý hiếm, nằm trong sách đỏ, vẫn được các đầu nậu âm thầm tuồn từ biên kia biên giới về Việt Nam, phục vụ các 'thượng đế'.

Bình luận mới nhất