Mấy năm gần đây, dịch bệnh liên tục hoành hành trên cả vật nuôi truyền thống, khiến người chăn nuôi thua lỗ, chán nản. Từ số báo này, NNVN xin giới thiệu một số giống vật nuôi mới được thuần dưỡng, nhân giống thành công, có giá trị kinh tế cao.
Nuôi trĩ đỏ khoang cổ công nghiệp
Trĩ đỏ khoang cổ là loài chim thuộc họ trĩ ở nước ta. Nhưng vấn nạn săn bắt, chặt phá rừng tràn lan, khiến số lượng trong tự nhiên của chúng bị suy giảm nghiêm trọng. Mới đây, Bộ môn Động vật quý hiếm và Đa dạng sinh học (Viện Chăn nuôi) đã bảo tồn và nhân giống thành công loài chim trĩ với số lượng lớn đủ điều kiện chuyển giao công nghệ nuôi theo quy mô công nghiệp.
Nuôi trĩ giá trị kinh tế cao
Theo anh Hoàng Thanh Hải – PGĐ Trung tâm Thực nghiệm và Bảo tồn vật nuôi, Chủ nhiệm Đề tài “Phát triển nguồn gen chim trĩ đỏ khoang cổ”, trĩ hiện được nuôi phổ biến ở hầu khắp các vùng miền nước ta quy mô hộ gia đình. Nhận thấy loài vật nuôi tiềm năng này có thể phát triển với quy mô trang trại nên năm 2008 Trung tâm bắt tay vào nghiên cứu phát triển nguồn gen trĩ đỏ phục vụ người chăn nuôi. Ban đầu nuôi thử nghiệm 4 trĩ trống và 8 trĩ mái, sau một năm Trung tâm nhân giống thành công lứa trĩ đầu tiên với số lượng 16 mái 8 trống. Đến năm 2010, số lượng đàn trĩ sinh sản được nuôi tại trung tâm tăng lên 300 mái và 80 trống đủ cung cấp giống cho thị trường trong nước.
Anh Hải cho biết, chim trĩ có sức kháng chịu dịch bệnh tốt hơn rất nhiều so với các loại gia cầm, thủy cầm truyền thống, thịt trĩ ngọt mềm lại thơm ngon nên được các nhà hàng, khách sạn rất chuộng. Hiện ngoài thị trường, trĩ đỏ khoang cổ giá trị kinh tế khá cao, một đôi trĩ trưởng thành làm cảnh có giá lên tới một vài triệu đồng. Hiện trĩ thương phẩm cung cấp trên thịt trường có giá khoảng từ 300.000 – 350.000 đồng/kg, cao hơn gà từ 4 - 5 lần. Anh Hải nhận định, nếu mô hình nuôi trĩ phát triển rộng khắp cả nước với quy mô lớn, người tiêu dùng hoàn toàn có thể dùng thịt loài chim này làm thức ăn hàng ngày thay thế món thịt gà truyền thống.
Qua bốn năm nghiên cứu, Trung tâm Thực nghiệm và Bảo tồn vật nuôi nhận thấy, tuổi thọ của chim trĩ dao động trong khoảng 3 - 4 năm, khối lượng khi trưởng thành con trống đạt 1,3 - 1,5 kg; con mái đạt 1,1 - 1,3 kg. Từ lúc bóc trứng đến khi trĩ mái đẻ thời gian là 28 tuần đối với mùa hè và 32 tuần đối với mùa đông. Bình quân một chim trĩ mái đẻ được từ 85 – 95 trứng/năm, tỉ lệ có phôi đạt trên 90% và tỷ lệ nở/tổng trứng ấp đạt 70- 80%, cao hơn rất nhiều so với trĩ ở một số nước khác như, Úc, Trung Quốc... chỉ đạt 50 - 60 quả/năm. Như vậy, có thể bước đầu đánh giá môi trường khí hậu, tự nhiên ở Việt Nam rất thích hợp với loài trĩ đỏ khoang cổ.
Kỹ thuật nuôi
Về cách thức, kỹ thuật nuôi chim trĩ đỏ khoang cổ, PGĐ Trung tâm Thực nghiệm và Bảo tồn vật nuôi, Hoàng Thanh Hải nhấn mạnh: Quy trình nuôi chim trĩ đỏ đơn giản không khác biệt so với nuôi gà, chỉ cần lưu ý một số quy định sau:
Nuôi chim trĩ đỏ khoang cổ từ 0 - 18 tuần tuổi tỷ lệ nuôi sống chỉ đạt 70 - 75%, khó khăn nhất là giai đoạn từ 0 - 4 tuần tuổi, thời gian này chim non mới nở nên rất yếu và dễ bị chết. Do đó, chuồng nuôi trĩ cần nhiệt độ cao hơn chuồng gà, khô thoáng, sạch sẽ, kiêng kị ẩm ướt đề phòng dịch bệnh. Thực tế cho thấy, người dân có thể dùng bào cưa, vỏ trấu khô và cát để làm đệm lót chuồng nuôi.
Giai đoạn tiếp theo từ 9 - 12 tuần tuổi, chim trĩ bắt đầu thay lông nên có thể phân biệt con trống con mái (chim trống lông màu đỏ hung có khoang trắng ở cổ, chim mái lông màu xám mốc). Giai đoạn này chim trĩ hay mổ nhau nên người dân cần cắt mỏ cho chim tương tự như cắt mỏ cho gà con. Hiện ngoài thị trường đã có máy cắt mỏ gà bằng nhiệt, bà con có thể dùng để cắt mỏ cho chim trĩ. Đến 16 - 18 tuần tuổi, chim mái đạt khối lượng 1 - 1,2 kg/con, chim trống đạt 1,3 - 1,5 kg/con, đây là lúc chim trĩ đỏ khoang cổ đã trưởng thành có thể đem giết thịt, xuất bán.
Anh Hoàng Thanh Hải cho hay, hiện nay nuôi chim trĩ đỏ về nguyên tắc vẫn phải xin phép lực lượng kiểm lâm sở tại để đăng ký chăn nuôi, vì vậy cần mua chim rõ nguồn gốc xuất xứ. Trung tâm Thực nghiệm và Bảo tồn vật nuôi (Viện Chăn nuôi) đang cung cấp chim trĩ đỏ khoang cổ giống với số lượng lớn, người chăn nuôi có thể liên hệ trực tiếp theo số điện thoại sau để đặt hàng: 0438.383.836 hoặc 0977.455.897.
Thành phần thức ăn của chim trĩ tương tự như thức ăn của gà là ngũ cốc và cám đậm đặc. Tuy nhiên, giá trị dinh dưỡng giai đoạn chim trĩ 0 - 4 tuần tuổi cần nhu cầu prôtêin 23%, sau đó giảm dần, từ 10 ngày tuổi trở lên phải cho ăn thêm rau xanh. Nhiệt độ chuồng nuôi, ánh sáng cần cao hơn gà. Nếu chim trĩ không may mắc một số bệnh phổ biến ở gà, người dân cần lưu ý trĩ rất mẫn cảm với kháng sinh nên chỉ dùng một liều lượng thấp hơn so với gà cùng ngày tuổi. Tốt nhất, nên hỏi bác sĩ thú y đã nghiên cứu về chim trĩ ở Viện Chăn nuôi, Cục Thú y... để được hướng dẫn.
Bản tính của chim trĩ là đi bộ và bay, vì vậy dù được thuần hóa song vẫn bay rất tốt nên người chăn nuôi cần rào chắn chuồng cẩn thận đề phòng chim bay mất. Một ô chuồng nuôi trĩ không quá 50 con, đến giai đoạn sinh sản nuôi tốt nhất là 1 con trống với 3 - 5 con mái hoặc 3 trống với 12 - 15 mái. Không nên nuôi với số lượng lớn vì trong đàn nhiều con trống sẽ xảy ra trường hợp đấu tranh sinh tồn, tranh giành đực cái dẫn đến mổ, đá nhau.
Về khả năng sinh sản, chim trĩ đỏ khoang cổ nuôi tới 28 - 32 tuần tuổi sẽ bắt đầu đẻ trứng, bình quân một chim mái đẻ được từ 85 - 95 trứng/năm, cá biệt có con đẻ tới 200 trứng/năm. Thời gian ấp để trứng trĩ nở là 24 ngày, nhiệt độ ấp cao hơn gà một chút, khoảng 37,8 – 38 độ C, tỉ lệ nở sẽ đạt trên 80%. Theo anh Hải, chim trĩ đỏ khoang cổ thuộc nhóm động vật thông thường, nhưng mấy năm trước do nguy cơ bị tuyệt chủng trong tự nhiên nên loài trĩ được đưa vào sách đỏ. Viện Chăn nuôi đã đăng ký với cơ quan kiểm lâm làm thủ tục gây nuôi phục vụ khoa học và sản xuất hàng nghìn con vì vậy bà con hoàn toàn có thể yên tâm khi nuôi trĩ.
