Thử điểm lại một vài sự kiện được gắm kèm ba chữ “đúng quy trình”. Cả nhà, cả họ giữ những chức vụ quan trọng ở địa phương có người nhà đứng đầu địa phương đó: Đúng quy trình; Sản phụ vào bệnh viện sinh, chết tức tưởi cả mẹ lẫn con: Đúng quy trình; Bệnh nhân bị thương ở chân phải, cắt chân trái: Đúng quy trình ; 6 vị quan đầu tỉnh ở Lào Cai đồng loạt trúng đấu giá khu đất vàng của thành phố: Đúng quy trình; Và gần đây nhất, 18 bệnh nhân đang chạy thận ở BV đa khoa Hòa Bình đồng loạt gặp sự cố khiến 7 người lăn ra chết một lúc. Bào cáo với Bộ trưởng Bộ Y tế, ngài giám đốc Sở Y tế Hòa Bình cũng khẳng định “việc chạy thận cho 18 bệnh nhân được thực hiện cũng đúng quy trình” (?)...
Theo Wikipedia tiếng Việt, thì quy trình là trình tự (thứ tự, cách thức) thực hiện một hoạt động đã được quy định, mang tính bắt buộc, nhằm đáp ứng những mục tiêu cụ thể của hoạt động quản trị.
Cứ theo định nghĩa ấy, thì quy trình là những chuẩn mực được xây dựng trên cơ sở khoa học, mang tính chính xác tuyệt đối, và được cấp có thẩm quyền ban hành, vì vậy nó mang tính bắt buộc. Đã làm đúng quy trỉnh, thì không bao giờ có sự cố.
Nhưng tại sao có những việc, dù được những người có trách nhiệm khẳng định là “làm đúng quy trình”, nhưng sự cố vẫn xẩy ra? Vậy, có phải một số quy trình đã được thiết lập sai không?
Câu trả lời là không. Câu hỏi của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến với Giám đốc Sở Y tế Hòa Bình trước báo cáo vụ chạy thận cho 18 bệnh nhân ở Hòa Bình: "Đúng quy trình, sao bệnh nhân chạy thận lại chết hàng loạt?”, đã bóc trần tất cả. Bà Tiến hỏi như vậy, vì quy trình chạy thận nhân tạo là quy trình chuẩn mà Bộ Y tế đã ban hành theo quy chuẩn y tế quốc tế. Mỗi năm, có hàng triệu người chạy thận theo quy trình ấy, nhưng không ai chết. Vậy sự cố khiến 7 bệnh nhân trong 18 người chạy thận chết cùng một lúc, dứt khoát là không phải lỗi tại quy trình.Tất nhiên, là ông Giám đốc Sở đã không trả lời được. Cũng như vậy, tất cả những trường hợp đã dẫn ở trên nữa, cũng hoàn toàn không phải quy trình sai.
Quy trình đã không sai, thì chỉ có con người làm sai, và những cá nhân đó đã mượn quy trình như một thứ lá chắn để che dấu sự thật. Dư luận có thể dễ dàng đặt ra những câu hỏi, chẳng hạn như “Nếu không có người nhà là người đứng đầu ở địa phương đó, thì một số người có thể giữ được những chức vụ quan trọng ở địa phương đó không?”, hay “Nếu không giữ những chức vụ đứng đầu tỉnh như Bí thư Tỉnh ủy, Giám đốc Công an, Viện trưởng Viện kiểm sát...Thì các vị có trúng đấu giá ở khu đất vàng của thành phố Lào Cai không ?”... Chỉ thế thôi, là sự thật sẽ bị bóc trần. Mọi thứ mặt nạ “đúng quy trình” sẽ rơi tuột xuống đất.
Và một khi mặt nạ đã rơi xuống, thì bộ mặt thật trở nên vô cùng ghê tởm trước bàn dân thiên hạ.
