Khi bé trai sơ sinh mà sờ không thấy tinh hoàn thì khả năng tinh hoàn đi lạc chỗ. Thông thường nó sẽ tự điều chỉnh. Tuy nhiên, vẫn có những ca người lớn, tự sờ không thấy tinh hoàn trong bìu. Hiện tượng không sờ thấy tinh hoàn được gọi là tinh hoàn ẩn.
Vì sao tinh hoàn ẩn?
Quá trình phát triển từ trong bào thai, ở tuần lễ thứ 7 tuyến sinh dục bắt đầu phân định giới tính, ở nam tuyến sinh dục nguyên hình thành tinh hoàn, còn nữ giới tuyến sinh dục hình thành buồng trứng. Đến tuần thứ 8 tinh hoàn bắt đầu tiết testosterone và tuần thứ 10, 11 dần hình hành mào tinh, ống tinh và túi tinh. Đến tuần thứ 15 bộ phận sinh dục ngoài hoàn thành giai đoạn phát triển, chuyển đổi từ giai đoạn trung tính sang thai nam. Từ tháng thứ 3 tinh hoàn di chuyển xuống bìu và kết thúc ở tháng thứ 30.
Đa phần trẻ (21%) bị tinh hoàn ẩn là trẻ sinh thiếu tháng nhưng cũng có đến 3% trẻ sinh đủ tháng cũng bị tình trạng tinh hoàn ẩn và có 0,8-1,8% trẻ em đến 1 tuổi tinh hoàn vẫn "đi chơi" không chịu về. 80% tinh hoàn ẩn sẽ được sờ thấy ở ống bẹn. 20% còn lại tinh hoàn thật sự ẩn đến mức không sờ thấy và 20-30% trong số này hoàn toàn không có tinh hoàn.
Tinh hoàn ẩn khi lộ trình đi xuống bình thường nhưng tinh hoàn không xuống bìu. Tinh hoàn không sờ thấy thì không có tinh hoàn hoặc tinh hoàn nằm trong ổ bụng hoặc trong ống bẹn.
Nguy cơ ung thư
Với bé trai tuổi dậy thì hoặc trưởng thành, tinh hoàn ẩn trong các trường hợp: bị xoắn tinh hoàn. Tình trạng này gây đau đớn do chặn máu đến tinh hoàn. Nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến mất tinh hoàn. Tinh hoàn lạc chỗ làm tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn.
Ẩn tinh hoàn dễ dẫn đến nguy cơ ung thư tinh hoàn. Phẫu thuật chỉnh tinh hoàn lạc chỗ trước 15 tháng tuổi có thể giảm, nhưng không loại trừ nguy cơ ung thư tinh hoàn trong tương lai. Những đàn ông tinh hoàn lạc chỗ thì khả năng sinh sản cũng giảm.
Tinh hoàn ẩn không sờ thấy thật sự là khó khăn và thách thức với các bác sĩ nam khoa trong khám và điều trị. Bởi những biến chứng của tinh hoàn không xuống bìu là xoắn tinh hoàn, ung thư hoặc vô sinh.
Xử lý thế nào?
Qua các kết quả theo dõi cho thấy, thời điểm lý tưởng cho phẫu thuật tinh hoàn ẩn là 1 tuổi. Với những ca tinh hoàn trong ổ bụng hoặc ống bẹn, bệnh nhân sẽ được phẫu thuật đưa tinh hoàn về bìu.
Vào thập niên những năm 90 (TK XX), 85,3% tinh hoàn ẩn được phẫu thuật sau dậy thì không có tinh trùng hoặc tinh trùng yếu. Đến năm 2001 thì khảo sát cho thấy giảm sinh tinh từ 18 tháng, 20% tinh hoàn ẩn hai bên và 80% tinh hoàn ẩn một bên vẫn sinh tinh bình thường. Những biến chứng dễ gặp của phẫu thuật ẩn tinh hoàn là co rút tinh hoàn, máu tụ, tổn thương thần kinh vùng bẹn nông, xoắn tinh hoàn hoặc tổn thương ống dẫn tinh, teo tinh hoàn.
Trước khi phẫu thuật chúng tôi khuyên nên điều trị nội khoa trước. Lý do, điều trị nội khoa gần như vô hại, có 20-50% thành công không cần phẫu thuật. Và nếu thất bại vẫn có thể làm cho kích thước tinh hoàn to lên và mạch máu tinh hoàn kéo dài một phần, thuận lợi cho phẫu thuật về sau.
Hiện nay, kỹ thuật y tế đã có những bước tiến bộ vượt bậc. Phẫu thuật nội soi chiếm ưu thế trong điều trị tinh hoàn ẩn ở người lớn với tỷ lệ thành công là 93,4% và tỷ lệ các biến chứng thấp.
