An ninh lương thực VN còn bấp bênh

Ngày 21/9, diễn đàn an ninh lương thực (ANLT) Việt Nam do Tập đoàn DuponT phối hợp với Phòng Thương mại và công nghiệp VN tổ chức tại TP Hồ Chí Minh. Các tham luận đều cho thấy mặc dù VN đã đạt được những thành tựu lớn trong SXNN và ANLT nhưng vẫn còn nguy cơ bấp bênh.

THÀNH TỰU LỚN

Theo ông Đào Quốc Luân, Vụ Kế hoạch, Bộ NN-PTNT, thành tựu trong việc giữ ANLT của Việt Nam được cộng đồng quốc tế công nhận nổi bật nhất là tăng khả năng tiếp cận lương thực cho cộng đồng, tỷ lệ hộ nghèo từ 17,2% (năm 2000) xuống còn 12,6% (2011). Thành tựu ấy có được nhờ tốc độ tăng trưởng nhanh của nền kinh tế, thu nhập bình quân từ 356.100 đ/người/tháng (2001) đã tăng lên 1,14 triệu đồng (2010), từ một nước nghèo, VN đã trở thành nước có mức thu nhập trung bình. 

SXNN phát triển cả trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản, đặc biệt là sản lượng lương thực đã tăng từ 31,7 triệu T (1996) lên 44,6 triệu T (2010), VN từ chỗ thiếu lương thực đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn với khoảng 7 triệu T/năm.

Theo BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, GĐ Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM, dinh dưỡng cho cộng đồng thời gian qua đã có những bước tiến bộ rất lớn, tầm vóc người VN đã to lớn hơn, tỷ lệ suy dinh dưỡng, còi cọc của trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm từ 36,7% (1999) xuống còn 17,5% (2010), các chỉ số phụ khác như tình trạng thiếu máu, thiếu vitamin A… đều được cải thiện.

VẪN NHIỀU KHIẾM KHUYẾT

Bên cạnh những thành tựu trên, ANLT của Việt Nam vẫn còn nhiều yếu tố bấp bênh, thiếu bền vững. Khảo sát năm 2009 tại TP HCM cho thấy có đến 38,5% học sinh tiểu học bị thừa cân, béo phì. Như vậy xã hội VN đang phải gánh chịu 2 nguy cơ, suy dinh dưỡng và béo phì mà tác hại của chúng đều nguy hiểm.

Khảo sát này còn cho biết thêm nguyên nhân của trẻ suy dinh dưỡng không hẳn do thực phẩm thiếu số lượng mà do chất lượng kém, trong đó thiếu nhiều các vi chất như là iod, chứng tỏ tài nguyên đất bị xói mòn, suy kiệt và công đoạn bảo quản kém.

Theo ông Vũ Ngọc Tiến, đại diện của FAO tại VN, 30 năm qua, tổ chức này đã sát cánh cùng Chính phủ Việt Nam đảm bảo được ANLT và tự hào vì đã gặt hái được nhiều thành tựu. Tuy nhiên thành tựu về SXNN của VN thời gian qua chỉ mới phát triển về số lượng mà chưa chú trọng chất lượng, sử dụng nhiều lao động có trình độ thấp và khai thác nhiều tài nguyên (nước, ánh sáng, đất đai).

Những đặc trưng trên chỉ có thể chấp nhận với một quốc gia có mức thu nhập thấp, nay nếu muốn vươn lên thì cần đẩy mạnh SXNN cung ứng nông sản có chất lượng cao, áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật để khai thác các tài nguyên có hiệu quả cao hơn và tăng cường vệ sinh an toàn thực phẩm

TĂNG CƯỜNG KHOA HỌC VỀ CƠ SỞ

Mặc dù đã có thành tựu bước đầu nhưng ANLT của VN vẫn còn nhiều thách thức, đấy là nhu cầu lương thực tăng lên do gia tăng dân số, việc giảm sút diện tích đất trồng lúa và nước biển dâng do biến đổi khí hậu nên Việt Nam vẫn có khả năng mất ANLT.

Theo ông James C.Borel, Phó chủ tịch DuponT, ngoài các giải pháp trong kế hoạch đảm bảo ANLT, Chính phủ VN cần hướng tới mạnh mẽ hơn việc hợp tác và cải tiến khoa học cấp địa phương. Cũng theo ông Borelm, các nghiên cứu khoa học có thể mang tính phổ quát toàn cầu nhưng các giải pháp triển khai, ứng dụng phải mang tính địa phương để đối phó với những thách thức cụ thể của từng địa phương. DuponT cam kết đầu tư 10 tỷ USD cho nghiên cứu và phát triển trên các lĩnh vực nông nghiệp và dinh dưỡng để có được 4.000 sản phẩm mới vào cuối năm 2020.

Theo ông Lê Ân, Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại TP HCM, nông nghiệp VN đang có vị thế tốt bởi đã tận dụng được các lợi thế cạnh tranh để phát triển. Tương lai nông nghiệp VN tiếp tục đóng vai trò to lớn nếu việc ứng dụng các TBKT mới về công nghệ sinh học và các biện pháp kỹ thuật như tưới nước tiết kiệm, canh tác bảo tồn, xen canh và công nghệ sau thu hoạch hiện đại được chuyển giao nhanh vào thực tiễn. Từ đấy ANLT của Việt Nam thêm vững vàng.