Tâm sự của người dân và các đơn vị làm giống, chưa khi nào chăn nuôi gà trở nên bi đát như năm nay. Những năm trước, giá gà lên xuống là chuyện bình thường, song đều có quy luật của nó. Nhưng từ khi gà thải loại rồi gà giống lậu ồ ạt tràn vào nước ta, mọi cố gắng của ngành chăn nuôi đều trở nên vô nghĩa.
>> Tâm sự người bán thịt gà thải
>> Bấn loạn vì gà lậu
THÊ THẢM NGƯỜI LÀM GIỐNG
Cho đến thời điểm này, tức là đã 8 tháng trời ròng rã tăng trưởng âm, giá bán thịt gà trắng vẫn luẩn quẩn ở mức 24.000 - 28.000 đồng/kg. Với giá này, mỗi con gà trắng người chăn nuôi lỗ không dưới 30.000 đồng. Anh Trần Văn Bẩy, một người có thâm niên nuôi gà trắng ở xã Bách Thuận (Vũ Thư, Thái Bình) ngậm ngùi tâm sự, theo nghề 13 năm qua chưa khi nào anh thấy thị trường gà trắng bi đát đến vậy, lứa gà 2 vạn con dự kiến xuất bán đầu tháng tới anh Bẩy nhẩm tính lỗ không dưới 200 triệu đồng, thời điểm này anh Bẩy đã thua lỗ ngót một tỷ đồng từ gà trắng.
Không hề sáng sủa hơn, những Cty chuyên cung cấp giống gà trắng cũng đang nhầy nhụa trong cơn thua lỗ mà chưa tìm ra lối thoát. Ông Vũ Xuân Hương - TGĐ Cty CP Giống gia cầm Lương Mỹ đắng đót cho biết, từ tháng 4 đến đầu tháng 11 năm nay, Cty Lương Mỹ đã lỗ trên 10 tỷ đồng do gà trắng mất giá. Không lỗ sao được khi giá thành làm ra một con gà trắng giống hiện nay lên tới 9.000 đồng trong khi giá bán chỉ có 6.000 đồng. Thậm chí, thời điểm tháng 7 và tháng 8 gà trắng bán 1.000 đồng/con nhưng chẳng có người mua. May là Cty Lương Mỹ còn có trại gà màu tại miền Trung kéo lại chứ nếu chỉ trông chờ vào trại gà trắng ở miền Bắc chắc đã giải tán từ tháng 7 vừa rồi.
Anh Diêm Đăng Cương ở xã Tân Trung (Tân Yên, Bắc Giang) dọn dẹp những thứ cuối cùng của lò ấp gà thủ công
Tại Bắc Giang, thủ phủ của phong trào nuôi gà thả vườn cũng là trung tâm của lò ấp gà thủ công theo ghi nhận của chúng tôi 85% số lò ấp đã ngừng hoạt động vì thua lỗ. Có mặt tại gia đình anh Diêm Đăng Cương, thôn Trong, xã Tân Trung (Tân Yên, Bắc Giang) đúng lúc anh đang dọn dẹp nốt những thứ còn sót lại của lò ấp gà mía vừa được phá bỏ cách đây vài ngày. Làm gà giống từ năm 1997, vào lúc hoàng kim mỗi tháng anh Cương ra lò không dưới 6 phiên, mỗi phiên 3.000 - 4.000 con gà mía. Nhưng từ tháng 4/2012, sau khi giá gà thịt sụt giảm kéo gà giống lao dốc theo khiến hàng loạt lò ấp tại Bắc Giang phá sản, trong đó có anh Cương.
Hiện, gà mía giống tại Bắc Giang giá 10.000 - 12.000 đồng/con nhưng không ai có gà để bán bởi rất ít lò ấp cầm cự được đến thời điểm này. Nguyên nhân, từ tháng 6 - 8, gà mía giống giá có 1.000 - 1.500 đồng/con trong khi tiền mua trứng đã gần 3.000 đồng/quả khiến dân làm giống lỗ “sặc tiết”. Bản thân vợ chồng anh Cương ngày đó mất đúng nửa tháng đem “trứng gà lộn” đi giao bán với đủ chiêu trò như “ông ăn bà khen hay” rồi “bổ hơn cả trứng vịt lộn” mới giải phóng được hết số trứng ế. Rất nhiều hộ làm giống tại Bắc Giang không đủ kiên nhẫn như vợ chồng anh Cương đã buông xuôi cho tất gà con vào lò ấp rồi đóng cửa lại đi chơi cho khuây khỏa.
Người chăn nuôi đang mất phương hướng vì thua lỗ triền miên
MẤT PHƯƠNG HƯỚNG!
Việc gà lậu tràn vào quá nhiều khiến người chăn nuôi thua lỗ triền miên gần một năm qua nên giờ gần như ai cũng mất phương hướng, không biết nuôi giống gà nào cho chắc ăn. Một số chuyên gia trong ngành chăn nuôi cho rằng, trước đây chúng ta thiếu thực phẩm nên phát triển gà trắng là hướng đi hợp lý vì nuôi được theo quy mô công nghiệp, thời gian ngắn, chi phí lại thấp. Nay chất lượng cuộc sống cao hơn, người dân đã chuyển sang dùng thịt các giống gà màu truyền thống trong nước có chất lượng ngon hợp khẩu vị và văn hóa người Việt. Ngược lại, một số người lại cho rằng, không thể phủ nhận vai trò của con gà trắng vì nói đến năng suất, hiệu quả phải nói đến gà công nghiệp. Để phục vụ nhu cầu chế biến và các bếp ăn tập thể vẫn phải là gà lông trắng.
Thời điểm này nên nuôi gà trắng hay gà màu
Hiện, thị phần gà trắng của nước ta chủ yếu nằm trong tay các Cty của nước ngoài như CP, Jafa… khi chiếm trên 60%, số ít còn lại do các DN trong nước cung ứng. Ưu điểm nuôi gà trắng là chi phí thấp, thời gian ngắn, chỉ 40-45 ngày là có thể xuất bán. Song, nuôi gà trắng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro bởi mọi công nghệ, kỹ thuật, con giống, giá cả phần lớn phụ thuộc vào nước ngoài. Đặc biệt, người nuôi gà trong nước chịu thêm áp lực cạnh tranh từ các DN lớn tại VN như CP, Jafa… Bản thân các Cty của nước ngoài họ tự SX được TĂCN nên đầu vào đã cạnh tranh với người chăn nuôi của ta. Mặt khác, nếu giá thịt gà trắng có thấp các Cty đều có nhà máy chế biến thực phẩm nên rất ít khi thua lỗ. Người chăn nuôi gà trắng của ta không làm được việc đó vì giống phải đi mua, cám phải đi mua và đầu ra cũng phải tự xoay xở. Chính vì vậy, chỉ cần vài trăm tấn gà thải loại tràn vào đủ khiến người nuôi gà trong nước lao đao.
| PGS.TS Nguyễn Đăng Vang - Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam: “Xác định hướng đi trong tương lai cho ngành chăn nuôi gia cầm của VN cần một cái nhìn thật tổng quát và khách quan. Hiện tổng đàn gia cầm của ta khoảng 700 triệu con, trong đó gà lông trắng khoảng 145 triệu con, gà lông màu 300 triệu con và số còn lại là gà ri truyền thống. Mỗi giống gà có ưu nhược điểm, tuy nhiên, theo văn hóa ẩm thực người Việt có thể tương lai con gà màu và gà ri truyền thống sẽ có chỗ đứng đàng hoàng hơn. Nhưng vai trò của con gà trắng khó có thể thay thế bởi ngành công nghiệp chế biến thực phẩm. Song, điều quan trọng hơn cả lúc này phải kiểm soát được gà nhập lậu và dịch bệnh gà trong nước mới có cơ may hồi phục để phát triển”. |
Với gà lông màu, ưu điểm là dễ chăn thả, thịt ngon, đầu ra thuận lợi song thời gian nuôi dài và tỷ lệ tiêu tốn thức ăn cao hơn gà trắng. Hiện, có thể đếm được trên đầu ngón tay các DN cung ứng giống gà màu hiện nay. Trong đó, đứng đầu là Cty Gà giống Dabaco (Bắc Ninh) 500.000 con/tháng; Cty Gà giống Minh Dư (Bình Định) 350.000 con/tháng; Cty Gà Lương Mỹ (Hà Nội) 300.000 con/tháng; Cty Gà Lượng Huệ (Hải Phòng) 100.000 con/tháng và một số Trung tâm trực thuộc Viện Chăn nuôi với sản lượng hàng tháng đạt vài ba trăm ngàn con. Tổng sản lượng giống của các Cty trên cung cấp được khoảng 40% nhu cầu, 60% lượng gà màu còn lại chủ yếu từ các lò ấp gà thủ công trong dân. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện các Cty như CP, Jafa cũng bắt đầu nghiên cứu gà màu theo kiểu truyền thống của người Việt, nhưng chưa đơn vị nào thật sự thành công.
Giữa lúc người chăn nuôi đang đứng giữa lằn ranh sống - chết thì gà thải loại rẻ như cho của TQ tràn vào nước ta không thể kiểm soát đã “bồi” thêm cho nền chăn nuôi gia cầm của Việt Nam xuống đáy khủng hoảng. Thời điểm hiện tại, người chăn nuôi lại ồ ạt từ bỏ con gà trắng quay sang nuôi các giống gà màu truyền thống, trong đó có cả gà giống lậu của TQ. Quá khứ đã chứng minh, nếu không làm tốt công tác định hướng dự báo, rất có thể trong tương lai con gà màu lại đi theo vết xe đổ của con gà trắng hiện nay.
