Nếu bỏ ra chi phí chặt cây, bóc vỏ, chuyên chở đến tận nhà máy cũng chỉ bán được giá 930 đồng/kg, trừ hết các khoản chi phí cuối cùng “về mo”
Nhiều tỉnh Bắc Trung bộ có tổng diện tích rừng, đất lâm nghiệp rất lớn, nhưng vì chưa định hướng cụ thể trồng cây gì có hiệu quả nên đại đa số nông dân chỉ biết trồng keo. Nhiều năm lại đây, giá thu mua keo nguyên liệu ngày một tụt dốc, nông dân lam lũ vất vả có làm mà không có ăn. 
Bấp bênh nghề trồng keo
Trước thông tin giá thu mua keo nguyên liệu trên thị trường quá thấp, nông dân chán nản, chúng tôi đã có chuyến khảo sát thực tế tại một số địa phương thuộc khu vực Bắc Trung bộ như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.
Tại một số huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa, nông dân trồng keo cho biết, giá mỗi ha keo có độ tuổi từ 5-6 năm nếu bán quạ cho thương lái chỉ được trên dưới 30 triệu đồng. Nếu khai thác hoàn tất bốc lên xe giá trị mỗi kg thương lái cũng chỉ trả có trên 500 đồng, còn với giá đền bù nếu vườn keo đang trong thời kỳ KTCB 2-3 năm tuổi, khi giải phóng mặt bằng để giao đất cho doanh nghiệp thì chỉ được 4-5 triệu đồng/ha.
Tại Hà Tĩnh cũng chẳng khác gì. Ông Hán Duy Anh, Chi cục trưởng Chi cục Lâm nghiệp Hà Tĩnh cho rằng, giá keo nguyên liệu chẳng có quy định bao nhiêu cả, bởi khi thuận lợi thì một số nhà máy tiêu thụ họ mua cho nông dân giá hơi nhích một chút ít, nhưng khi nông dân thu hoạch keo đại trà, hoặc đường tiêu thụ có sự cố là giá thu mua của nhà máy và các đầu nậu xuống ngay, thậm chí có khi giá tụt xuống hơn một nửa so với giá bình thường.
Vì thế tính giá trị mỗi ha keo có từ 6 năm tuổi thương lái chỉ mua với giá 25-30 triệu đồng, trừ chi phí đầu tư trồng, chăm sóc, bảo vệ, nông dân chẳng thu đáng là bao sau ngần ấy năm, nói người trồng keo có làm mà không có ăn là thế.
Về Nghệ An nghe dân than thở
Chúng tôi dừng chân ở một số huyện miền núi thuộc tỉnh Nghệ An, địa phương có phong trào trồng keo rộ khắp núi đồi, xem nông dân nơi đây có khấm khá hơn?
Anh Lê Ngọc Cường, xóm 13, xã Thanh Hương (Thanh Chương) cho biết: Một ha trồng được khoảng 1.600 cây keo, sau 6 – 7 năm thì có thể thu hoạch, trung bình mỗi cây đạt 35 - 40 kg. Giá mua tại vườn là 400 đồng/kg, trung bình mỗi ha người dân thu hoạch khoảng 20 – 25 triệu đồng, chưa tính chi phí. Còn nếu người dân bỏ tiền thuê người chặt hạ, bóc vỏ và chuyên chở xuống nhà máy tại TP Vinh thì giá 930 đồng/kg.
Anh Phạm Việt Hùng, xóm 6, xã Cao Sơn (Anh Sơn), nói: “Chi phí đầu tư cho một ha keo từ khi trồng đến khi thu hoạch hết khoảng 10 triệu đồng. Tôi làm vài ha keo, vì đất xấu không biết trồng cây chi chứ nói thật với anh trồng keo chỉ lấy công làm lãi mà thôi, không ăn thua”.
| Thiết nghĩ, muốn xóa đói giảm nghèo cho nông dân phải tìm hướng đi đúng, còn cứ để dân tự lần mò như việc trồng keo nói trên thì trước sau cũng rơi cảnh lận đận! |
Đến xã Hội Sơn (Anh Sơn), một người dân xóm 4, than thở: “Ở đây chúng tôi bán keo theo kiểu bán “quạ”, thương lái mua theo từng đám vườn. Nói chung một ha keo thu hoạch may ra được khoảng hai chục triệu, ai thích mua cả đất lẫn keo dân chúng tôi bán luôn”.
Xác nhận thông tin này, bà Võ Thị Hồng Lam, Chủ tịch UBND huyện Anh Sơn trao đổi: “Giá bán keo trên thị trường quá thấp. Nếu với giá hiện nay, tính ra mỗi năm người dân chỉ thu được khoảng 3 triệu bạc, chưa kể các chi phí, công lênh. Chúng tôi cũng rất trăn trở, rất lo cho cuộc sống của bà con và mong muốn tỉnh có định hướng giúp địa phương phát triển cây kinh tế chủ lực có hiệu quả nhằm giúp bà con nông dân thoát nghèo, không luẩn quẩn bên cây keo như hiện nay”.
Qua khảo sát thực tế tại một số địa bàn khác ở huyện Thanh Chương, Anh Sơn và Quế Phong, chúng tôi đều nhận được kết quả tương tự. Tại địa bàn huyện Quế Phong, địa hình xa khu vực thu mua nên giá bán keo nguyên liệu rất thấp, do chi phí vận chuyển quá lớn. Ông Vi Văn Trung, xã Tiền Phong (Quế Phong), nói: “Ở đây không có ai mặn mà gì với cây keo đâu, vì chi phí chuyên chở cao gấp mấy lần giá thu mua nguyên liệu”.
