Sự hiểu lầm tai hại!

Chỉ trong chiều 1/4, chúng tôi dễ dàng tìm thấy cả “mớ” thuốc kích thích TONY 920 tại đại lí thuốc BVTV Vân Khoa (thị trấn Hợp Châu – Tam Đảo - Vĩnh Phúc). TONY 920 được bày bán công khai bởi đã được Cty Cổ phần BMC đăng kí kinh doanh với Chi cục BVTV tỉnh Vĩnh Phúc.

>> Người trồng su su bàng hoàng

"Và điều quan trọng hơn, sản phẩm TONY 920 hoàn toàn không chứa độc tố, sử dụng được cho cả những loại cây trồng VietGAP, ông Bùi Đức Thiệm", Chi cục phó Chi cục BVTV Vĩnh Phúc khẳng định.

Hỏi gì cũng bảo “kích thích”

Ông Bùi Đức Thiệm cho biết, thông tin về việc người dân Tam Đảo dùng thuốc kích thích “tắm” cho su su có lẽ xuất phát từ một sự hiểu lầm. Su su Tam Đảo là loại cây trồng phù hợp với khí hậu ôn đới. Người dân quanh dãy núi Tam Đảo đã trồng su su từ nhiều năm nay.

Nhưng từ khoảng 2006 đến nay, diện tích cây su su mới được nhân lên nhanh chóng, bởi nhận được nhiều chính sách hỗ trợ của UBND tỉnh Vĩnh Phúc và nhu cầu thị trường. Từ một vài ha, nay diện tích su su toàn tỉnh đạt gần 300ha. Người dân sống dưới chân núi Tam Đảo chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số như dân tộc Sán Dìu. Chính vì vậy, sự nhận thức của người dân nơi đây về trồng cây su su VietGAP còn rất nhiều hạn chế. Thậm chí khi trò chuyện, nhiều người còn nói tiếng phổ thông chưa rõ.

Người dân đang sử dụng thuốc BVTV theo thói quen, tập quán canh tác

Chiều 1/4, chúng tôi có mặt tại cánh đồng su su thôn Đồng Thanh của xã Hồ Sơn. Tại đây, có lác đác vài ba hộ dân đang phun thuốc. Hỏi ông Nguyễn Văn Năng rằng đã nghe đến loại thuốc TONY 920 chưa, ông lắc đầu và bảo, chưa bao giờ nghe tên. Nhưng khi hỏi ông đang phun thuốc gì đây, ông thản nhiên bảo là đang phun thuốc… kích thích.

Nói xong, ông giơ cho chúng tôi xem vỏ bao thuốc vừa bóc. Mấy cán bộ của Chi cục Quản lí chất lượng nông lâm thủy sản Vĩnh Phúc đi cùng đều lắc đầu. Bởi đó là thuốc trị nấm chứ không phải kích thích gì đó như ông Năng cho biết. Ông Đinh Văn Thường, Chi cục phó liền hỏi, "thế bác có được tham gia tập huấn kĩ thuật về trồng su su VietGAP không?". Ông Năng lại lắc đầu. “Thế bác gái có tham gia lớp tập huấn không”, ông Thường tiếp tục hỏi. “Hình như… là có”, suy nghĩ một lúc ông Năng mới trả lời.

Vỏ hộp thuốc mà một số báo đưa tin có tác dụng như thuốc tiên

Không chỉ có ông Năng, gặp ai đang phun thuốc chúng tôi cũng hỏi, nhưng tất cả đều trả lời là phun thuốc kích thích gì đó! Nhặt những vỏ bao, chai thuốc nằm trên bờ ruộng, cán bộ của Chi cục Quản lí chất lượng nông lâm thủy sản đưa lên nhìn và lắc đầu. Thuốc trừ sâu như DipCy, thuốc dưỡng cây Delta K, AtoNik, thuốc bón lá Pisomix Ts9 đều bị người dân gọi bằng một cái tên “thuốc kích thích”.

Theo Chi cục BVTV Vĩnh Phúc, loại thuốc kích thích TONY 920 chỉ đăng kí sử dụng cho ba loại cây trồng đó là lúa, dưa hấu và chè. Việc người dân trồng lúa bên cạnh diện tích su su cũng có thể là nguyên nhân dẫn tới sự hiểu lầm. Sau khi phun cho lúa, vỏ bao thuốc bị người dân vứt lại bờ hoặc kênh mương.

Vỏ bao thuốc TONY 920 tìm thấy tại xã Đại Đình

TONY 920 không hề độc hại

Qua kiểm tra, chúng tôi tìm thấy rất nhiều gói thuốc kích thích này tại cửa hàng thuốc BVTV Vân Khoa. Anh Trần Đình Khoa, chủ cửa hàng cho biết, loại thuốc này nhập về từ Cty Cổ phần HP có địa chỉ trụ sở tại Hà Nội. “Công ty này được tách ra từ Cty BMC ở huyện Vĩnh Tường. Hiện tại Cty BMC đã không còn bán loại thuốc này”, anh Khoa cho hay.

Ông Bùi Đức Thiệm cho biết, chiều ngày 28/3, Chi cục BVTV đã xuống xã Hồ Sơn, Đại Đình và Hợp Châu để thu thập vỏ bao thuốc. Đoàn đã thu được 1 mẫu bao thuốc TONY 920 tại xã Đại Đình. “Chúng tôi nhặt được vỏ thuốc trên tại một con kênh nên không dám khẳng định người dân phun cho cây gì”, ông Thiêm nói.

Tuy nhiên, với kinh nghiệm nhiều năm trong ngành BVTV, ông Thiêm khẳng định, thuốc TONY 920 hoàn toàn không gây độc hại cho con người. Thành phần chủ yếu của thuốc là Gibberellic acid. Cơ chế hoạt động của Gibberellic acid là kích thích cây non đâm chồi, mọc rễ, dùng cho cây chiết, ghép cành… Điều thứ 2, ông Thiêm nhấn mạnh, hiện tại TONY 920 chưa được phun thử nghiệm trên su su nhưng chắc chắn nó không gây độc hại cho người ăn.

“Nó hoàn toàn không độc hại, tuy nhiên, người phun phải chú ý thời gian cách ly. Phải 7 ngày sau khi phun mới có thể cho thu hoạch”, ông Thiêm nói. Bà Thiều Thị Thu Hằng, Trưởng phòng Trồng trọt (Sở NN-PTNT Vĩnh Phúc) chia sẻ, đối với những loại thuốc có bao bì màu xanh, đó là dấu hiệu để nhận biết sự an toàn của thuốc. “Những hộp thuốc mà in màu vàng, màu đỏ, đó là những loại thuốc có độc tố, đa phần là thuốc trừ sâu, bệnh”, bà Hằng nói.

Nhận thức của người dân về việc sử dụng thuốc BVTV rất hạn chế

Khó “quản” thuốc BVTV

Trao đổi với NNVN, ông Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Vĩnh Phúc cho biết, hiện nay riêng thuốc BVTV đang sử dụng có đến hơn 4.000 loại. Nhiều loại thuốc có tên khác nhau, của nhiều đơn vị khác nhau khiến cho cả cơ quan quản lí cũng như người dân lạc vào… ma trận thuốc.

Cả tỉnh Vĩnh Phúc hiện có 193 trường hợp được cấp chứng chỉ hành nghề kinh doanh thuốc BVTV. Riêng trên địa bàn huyện Tam Đảo có 22 trường hợp, tương ứng 22 cửa hàng thuốc. Tất cả các trường hợp trên thường xuyên được tập huấn phổ biến kiến thức về thuốc BVTV. Đồng thời, Chi cục BVTV cũng thường xuyên tiến hành thanh kiểm tra bất ngờ. Trong quá trình kiểm tra, hiện chưa phát hiện được trường hợp nào kinh doanh các loại thuốc ngoài danh mục đăng kí, thuốc cấm, thuốc không rõ nguồn gốc.

Về phần người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số dưới chân núi Tam Đảo, việc sử dụng thuốc BVTV hoàn toàn theo thói quen. “Họ chỉ phun theo thói quen, tập quán canh tác, còn để bảo họ xem kĩ hướng dẫn sử dụng trên bao bì, e rằng rất khó”. Ông Dũng khẳng định, trong thời gian tới, Sở NN-PTNT cùng Chi cục BVTV sẽ thắt chặt hơn khâu quản lí thuốc BVTV, đồng thời tuyên truyền nâng cao ý thức sử dụng thuốc cho người dân. Ông Thiệm thì cho rằng thông tin về việc su su “tắm” thuốc kích thích một đêm có thể dài thêm 20 – 30 cm là chuyện hoang đường.