Bất chấp việc bị áp thuế chống bán phá giá cao một cách vô lý từ Bộ Thương mại Mỹ, việc XK cá tra đang phục hồi trở lại và có phần khởi sắc hơn về giá cả và lượng.
Ông Trần Văn Hùng, TGĐ Cty TNHH Hùng Cá (Đồng Tháp), cho biết, giá cá tra XK đang tăng lên, với mức tăng 5-7 cent (US)/kg. Hiện tại, giá cá tra XK đang ở mức 2,5-2,6 USD/kg. Giá cá tra tăng là do nhiều nhà nhập khẩu đang đẩy mạnh mua vào vì hiện nay lượng cá tra thành phẩm dự trữ ở nhiều nước đã cạn.
Ngay ở thị trường Mỹ, nơi cá tra tưởng như sẽ gặp rất nhiều khó khăn bởi thuế chống bán phá giá tăng cao theo kết luận cuối cùng của đợt xem xét hành chính lần 8 (POR8), thì giá cá tra cũng đang tăng lên. Nguyên nhân chính là nhiều nhà nhập khẩu ở Mỹ, trước đó đã giảm nhập khẩu cá tra vì còn nghe ngóng xem mức thuế chống bán phá giá mới của POR8 sẽ ra sao rồi mới quyết định mua. Sau khi có kết quả của POR8, dù cũng khá “choáng” với mức thuế chống bán phá giá quá cao ngoài dự kiến, các nhà nhập khẩu Mỹ cũng đang phải tăng mua cá tra trở lại đế đáp ứng nhu cầu ở nước này. Lượng cá tra đặt hàng trong nửa đầu tháng 4 đã tăng khoảng 2% so với tháng trước.
Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP cho hay, những dự báo về nguồn nguyên liệu cá tra trong quý 3 tới, cũng đang tác động không nhỏ tới giá và nhu cầu nhập khẩu cá tra hiện nay từ một số nước tiêu thụ. Theo đó, nhiều dự báo cho hay sang quý 3 tới, nguồn cá tra nguyên liệu ở Việt Nam sẽ tiếp tục giảm do những khó khăn về nguồn vốn trong suốt thời gian dài vừa qua sẽ khiến cho nhiều DN giảm quy mô nuôi cá. Việc giảm quy mô nuôi cá cũng nằm trong việc chuyển hướng đầu tư của nhiều DN trong giai đoạn khó khăn về vốn liếng, thị trường như hiện nay.
Theo đó, thay vì đầu tư mở rộng nhà xưởng, ao nuôi như trước đây, nhiều DN đã thu hẹp lại quy mô đầu tư theo hướng “liệu cơm gắp mắ”. Còn với những hộ nuôi nhỏ lẻ, sự khó khăn về nguồn vốn kéo dài trong thời gian qua, và nhất là trong nhiều tháng trời giá cá tra luôn ở mức dưới giá thành, đang khiến cho nhiều hộ tiếp tục “treo” ao. Chính vì thế, sang quý 3/2013, sản lượng cá tra có thể sẽ suy giảm đáng kể. Và vì lo đến lúc ấy sẽ khó mua được cá nên nhiều nhà nhập khẩu đang gia tăng hỏi mua cá tra ngay từ bây giờ.
Bên cạnh đó, việc cá tra đang thâm nhập mạnh vào một số thị trường mới, cũng góp phần ít nhiều vào việc làm tăng giá cá tra XK của Việt Nam. Nổi bật trong số này là thị trường như Ấn Độ. Ấn Độ chỉ là thị trường mới của cá tra Việt Nam và chiếm thị phần chưa nhiều. Nhưng sự tăng trưởng của việc XK cá tra sang Ấn Độ đang khiến nước này nổi lên thành một thị trường đầy hứa hẹn của cá tra Việt Nam, nhất là trong bối cảnh XK cá tra sang Mỹ và EU đang tiếp tục gặp khó.
Theo VASEP, dù vào Ấn Độ chưa lâu, nhưng cá tra đang trở thành món ăn ưa thích của thực khách khi đến các nhà hàng. Sở dĩ cá tra nhanh chóng có được chỗ đứng vững vàng ở các nhà hàng nước này, trước hết là do các sản phẩm philê cá tra và cá tra lọc xương có thể dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn. Hương vị của cá tra rất phù hợp để chế biến với các loại gia vị và nước chấm thường sử dụng trong thực phẩm Ấn Độ.
Mặt khác, giá cá tra khá rẻ so với các loại cá khác ở Ấn Độ (chỉ bằng1/2), do đó đang được các nhà hàng và người tiêu dùng nước này ưu tiên chọn lựa. Chỉ riêng lượng nhập khẩu cá tra hàng tháng của một DN Ấn Độ đã thấy rõ điều này. Trước đây, Cty Harbour Exports (1 DN chuyên nhập khẩu và cung cấp thủy sản cho phân khúc khách hàng cao cấp và các nhà hàng hạng sang) chỉ nhập khoảng 5 tấn cá tra Việt Nam mỗi tháng. Năm ngoái, Cty này tăng lượng nhập khẩu lên 25–30 tấn cá tra/tháng. Còn trong năm nay, Cty này tăng mức nhập khẩu lên tới 100 tấn/tháng, trong đó 90% được bán cho các khách sạn và nhà hàng trên toàn quốc. Theo Tổng cục Hải quan, từ ngày 1/1 đến 15/3/2013, giá trị cá tra XK sang Ấn Độ đã đạt trên 2,7 triệu USD, tăng tới 45% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, trong khi giá XK cá tra đã tăng trở lại và hầu hết các nhà XK đều đang ít nhiều có lãi (theo nhận định của ông Trần Văn Hùng), thì nông dân vẫn đang tiếp tục lỗ với giá cá nguyên liệu. Trong nửa đầu tháng 4 này, tuy giá cá nguyên liệu có nhích lên ở một số tỉnh (ở Phú Tân, An Giang, giá cá tra thịt trắng tăng 1.000 đ/kg, giá cá tra thịt vàng tăng 1.500 đ/kg so với cuối tháng 3), nhưng nhìn chung giá cá mà các DN thu mua vẫn đang thấp hơn giá thành của người nuôi. Hiện nay, tính trên toàn vùng ĐBSCL, giá cá nguyên liệu chỉ đang ở mức bình quân khoảng 21.500 đ/kg, trong khi giá thành (dù đã có giảm nhẹ do giá cám giảm), nhưng vẫn ở mức 22.000-23.000 đ/kg.
