Chuyện ở "xã hai vợ"

Vài năm trở lại đây, tình trạng phụ nữ, trẻ em gái tại xã Bản Phố (Bắc Hà, Lào Cai) vượt biên lấy chồng bên Trung Quốc gia tăng. Từ năm 2011 đến nay có khoảng hơn 100 trường hợp như vậy. Những người chồng chịu cảnh “gà trống nuôi con” mãi, đành phải lấy vợ hai nên nhiều người ví von Bản Phố là "xã hai vợ".

>> Gã buôn ngựa xuyên dãy Hoàng Liên
>> Đất và người Bắc Hà

Ồ ạt vượt biên

Theo ông Thào Xuân Thành, Chủ tịch UBND xã Bản Phố, cuộc sống của người dân nơi đây vô cùng khó khăn. Thời tiết lạnh giá quanh năm, nông nghiệp chỉ có thể sản xuất được một vụ lúa, một vụ ngô. Tính ra, thu nhập trung bình một người một năm chỉ khoảng 4,5 triệu đồng.

Ông Ly Seo Plấu, Trưởng Công an xã Bản Phố, cho biết, tính từ tháng 1/2011 đến nay, có khoảng hơn 100 phụ nữ, trẻ em gái bỏ nhà đi không rõ nguyên nhân. 

Nhiều đàn ông ở xã Bản Phố phải lấy vợ hai

Ông Thành cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này. Thứ nhất, cuộc sống quá khó khăn, họ trốn sang bên kia biên giới làm thuê. Sau đó lấy chồng, sinh con cái luôn bên đó. Những trường hợp này chiếm đa số.

Thứ hai, những đối tượng chơi bời hoặc nhẹ dạ cả tin bị dụ dỗ qua bên kia biên giới với lời hứa hão huyền về một cuộc sống mới. Trường hợp thứ hai này đặc biệt nguy hiểm bởi có một số đối tượng quay về Việt Nam, tiếp tục dụ dỗ, lôi kéo những trẻ em gái khác.

Các thôn như Phéc Bủng 1, Phéc Bủng 2, Háng Dê, Háo Dào… đều có phụ nữ vượt biên rồi không trở về.

Nỗi đau

Trong số phụ nữ đã có chồng vượt biên trái phép, đến nay chưa có ai quay trở về. Với những trẻ em gái bỏ đi, bị bắt cóc, chỉ có 4 trường hợp tự trốn về, gồm: Vàng Thị Chô, Vàng Thị Cổ, Sùng Thị Cha và Giàng Thị Di…

Những chuỗi ngày lưu lạc xứ người là kí ức kinh hoàng nhất trong cuộc đời các em. Sùng Thị Cha (SN 1994) nhưng đến nay mang tiếng có hai đời chồng. Một hôm khi đang trên đường đi học (lớp 11), Cha gặp một người thanh niên đi xe máy rủ xuống TP Lào Cai chơi. Người này hứa sẽ dẫn Cha đi ăn uống, mua quần áo đẹp, cho tiền.

Không ngần ngại, Cha đã bỏ nhà theo người lạ mặt xuống TP Lào Cai. Sau khi chở Cha xuống TP Lào Cai, người thanh niên lộ rõ là một kẻ buôn người. Hắn đã bán Cha cho một nhà chứa bên Trung Quốc. Từ đây, Cha bị nhà chứa ép gả lấy hai người chồng. Hai người này đều lớn tuổi, thậm chí hơn tuổi bố của Cha.

Lợi dụng một hôm đi chợ sớm, Cha nhanh chân bỏ trốn, cứ nhằm con đường cái dẫn về Việt Nam mà chạy. Rất may, một trưởng thôn tốt bụng nghe hoàn cảnh của Cha, người này đã lấy ô tô chở em về Việt Nam. Bảy ngày, bảy đêm vật vã trên ô tô, cuối cùng Cha cũng đặt chân đến Đồn Biên phòng Mường Khương (huyện Mường Khương, Lào Cai). Tại đây, em được cán bộ Đồn Biên phòng Mường Khương chăm sóc rồi trả về cho gia đình.

Phụ nữ bỏ đi đa phần vì cuộc sống quá nghèo khó

Ông Ly Seo Plấu cho biết, những gia đình có con mất tích thường phải bán cả trâu, bò, dê, ngựa lấy tiền qua bên kia  biên giới để tìm. Nhưng tất cả đều vô vọng, vì xứ người rộng mênh mông, biết tìm ở đâu.

Chán thì lấy vợ khác thôi

Ở cái thôn Phéc Bủng 2, trường hợp phụ nữ bỏ nhà đi nhiều không đếm xuể. Ông Chấu Seo Sần, trưởng thôn, cho biết, cả thôn có 76 hộ với 368 khẩu, trong đó có 4 hộ dân tộc La Chí, 2 hộ dân tộc Tày, còn lại là người Mông.

“Tôi chỉ nhớ mang máng khoảng chục hộ có phụ nữ bỏ nhà đi. Đến nay, chưa có ai trở về. Những người này thường là đi chợ phiên Bắc Hà rồi bỏ đi luôn. Nhà nào cũng đi tìm hàng tuần nhưng không có tung tích gì”, ông Sần nói.

Bà Vàng Thị Xay, Hội trưởng Hội Phụ nữ thôn Phéc Bủng 2, cho biết, các cấp từ thôn đến huyện liên tục tổ chức tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân về vấn đề này. Từ đầu năm 2013 đến nay, tình trạng phụ nữ bỏ nhà sang bên kia biên giới có phần giảm hơn trước đây.

Chúng tôi tìm vào nhà Vàng Seo Cao (SN 1990) khi mọi người đang chuẩn bị bữa cơm trưa. Khuôn mặt non nớt nhưng Cao đã có đến hai đời vợ. Năm 2006, Cao lấy vợ đầu là Hảng Thị Sáo (SN 1994), người xã Cốc Ly (huyện Bắc Hà), cách nhà Cao chừng chục cây số. Năm 2008, vợ chồng Cao có con gái đầu lòng, đặt tên là Vàng Thị Thúy Ngân. Vào một phiên chợ Bắc Hà sau khi ăn Tết, Sáo bế cháu Ngân đi chơi rồi tối không về.

Vàng Seo Cao sinh năm 1990 nhưng đã có 2 đời vợ

“Hôm đó, em cũng đi chợ nhưng nhà có việc nên về trước. Đến tối chờ mãi không thấy nó về. Em gọi điện sang nhà nó thì mẹ nó bảo, không thấy nó về nhà đâu”, Cao kể lại.

Không có tiền, Cao vay của người anh trai được một triệu đồng lấy lộ phí đi tìm vợ. Gần chục ngày ròng rã, Cao cùng 5 người nữa sang cả Vân Nam (Trung Quốc) để tìm nhưng thông tin về Sáo vẫn bặt tăm. Mất vợ, mất cả con, khi về, Cao còn phải bán luôn mấy con lợn lấy tiền trả anh trai. Bố của Cao vài tháng sau đổ bệnh rồi mất. Gần đây, Cao nghe người chú của vợ đầu nói lại, Sáo có trở về nhà thăm mẹ đẻ và bảo “nghèo quá thì đi thôi”.

Chờ mãi vợ con không quay lại, năm 2012, Cao quyết tâm lấy vợ hai là Ly Thị Dung (SN 1993), người xã Cốc Ly. Dung bảo, thuận con mắt thì theo về thôi, chuyện Cao có vợ đầu bỏ đi thì biết trước rồi.

Vàng Seo Cáo (anh họ của Cao) có vợ là Sùng Thị Xia cũng bỏ nhà đi trong phiên chợ Bắc Hà với Hảng Thị Sáo. Xia bế cả đứa con 9 tháng tuổi vượt biên sang Trung Quốc. Năm 2011, Cáo lấy vợ hai, được thêm cậu con trai chừng 4 tháng tuổi.

Vợ của Chấu Seo Dín (SN 1979) là Vàng Thị Ca (SN 1978) bỏ nhà đi đến nay được 6 - 7 năm. Anh Dín cho biết, khi đó, gia đình cũng đi tìm khắp nơi từ Bảo Thắng tới tận Si Ma Cai nhưng không thấy. Mẹ của Ca cho biết, một thời gian sau, Ca có trở về nhưng không sang nhà chồng. Hiện Ca đã lấy chồng bên đó và có một đứa con trai. Khi Ca bỏ đi, anh Dín phải nuôi hai con nhỏ cùng cha mẹ già. Năm 2009, Dín lấy vợ hai tên là Hầu Thị Mỷ (SN 1980), người ở xã Tả Van Chư.

“Nó bỏ đi thì thôi, cuộc sống vẫn thế, hai đứa con cũng lớn rồi, chúng tự chăm sóc được”, anh Dín thủng thẳng nói. Nhưng đến năm 2010, con gái của Dín là Chấu Thị Dảnh (SN 1999) một hôm sang nhà bà ngoại chơi rồi cũng bỏ đi luôn. Thế là Dín mất đi một người thân nữa.

“Nghe bảo con Dảnh sang đó ở cùng mẹ, nó cũng mới lấy chồng đầu năm vừa rồi”, anh Dín cho biết.

Giờ Mỷ sinh cho Dín thêm hai đứa, một trai, một gái. Cuộc sống của Dín trở lại bình thường như chưa có chuyện gì xảy ra.