Hô hấp và nhịn thở

* Mỗi ngày trung bình mỗi người thở bao nhiêu lần và có thể nhịn thở được bao nhiêu phút?

Hoàng Khánh Nam, Nguyễn Tri Phương, TP Đà Nẵng

Con người có thể nhịn ăn được 20-30 ngày, nhịn uống được 3 ngày nhưng không thể nhịn thở được quá 3 phút. Kỷ lục thế giới về nhịn thở thuộc về một người Ấn Độ, ông ta nhịn thở được cũng không quá 5 phút.

Nhiều loài vật có thể nhịn thở rất lâu. Loài hải cẩu Weddell ở Nam cực có thể lặn xuống sâu 200-500m và trong 20-60 phút (!) Hô hấp là quá trình trao đổi khí liên tục giữa cơ thể và môi trường xung quanh, trong đó có việc vận chuyển O₂ từ không khí tới từng tế bào và vận chuyển khí CO₂ từ các tế bào ra môi trường bên ngoài.

Phổi người gồm hai lá- trái và phải, có hình chóp đáy lõm theo chiều cong của cơ hoành. Lá phổi phải chia làm 3 thùy và nặng khoảng 400g, lá phổi trái có hai thùy và nặng khoảng 360g. Trong mỗi lá phổi có hàng triệu phế nang phồng lên, xẹp xuống khoảng 15 000 lần trong một ngày và tạo nên nhịp thở.

Trong trạng thái bình thường nhịp thở của người Việt Nam bình thường là khoảng 16 lần/phút ở nam và khoảng 17 lần/phút ở nữ. Trẻ sơ sinh có nhịp thở khoảng 10 lần/phút, trẻ dưới 1 tuổi có thể tới 50-60 lần/phút, trẻ 5-15 tuổi thở 26 lần/phút. Khi ngủ nhịp thở chỉ khoảng 4/5 so với bình thường. Khi lao động, tập thể thao nhịp thở sẽ tăng lên.  

* Có cách gì chữa được tàn nhang?

Theo bác sĩ Trần Ngọc Ánh (Bệnh viện Da liễu TP.HCM) thì tàn nhang là những vết nhỏ ngoài da, liên quan chủ yếu tới sự tăng trưởng sắc tố ở lớp đáy và lớp trung bì. Tàn nhang thường gặp ở những người có làn da trắng, mỏng, mịn; có tính di truyền. Tuổi càng cao, các nốt tàn nhang càng sẫm màu hơn. Tàn nhang chỉ ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ chứ không gây hại sức khỏe.

Tuy nhiên, tàn nhang có chiều hướng tiến triển cùng với ung thư da nhạy cảm với ánh nắng. Đây cũng là dấu hiệu báo động cho những người có làn da dễ bị tổn thương do ánh nắng và ung thư da. Các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo nếu muốn xóa mờ tàn nhang hay bất cứ đốm sậm màu nào trên da, cần phải kiểm tra tại chuyên khoa da liễu xem chúng có tác hại hay không. Có thể sử dụng các hóa chất làm nhạt màu tàn nhang (như sử dụng nước ôxy già - H₂O₂) hay sử dụng tia laser. Nếu tàn nhang mọc nhiều và sậm màu, việc điều trị cần đến một số thuốc, mỹ phẩm... thì phải có sự chỉ định hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Các phương pháp điều trị tàn nhang bằng hóa chất như bôi dung dịch chỉ có thể làm nhạt màu, chứ không thể ngăn chặn sự xuất hiện các nốt tàn nhang mới. Phương pháp đốt điện, dùng tia laser hoặc đốt lạnh bằng ni-tơ lỏng có thể xóa các nốt tàn nhang, nhưng nếu làm không cẩn thận sẽ rất dễ để lại trên da những vết sẹo thâm hoặc sẹo giảm sắc tố, làm giảm thẩm mỹ. Một biện pháp khác là sử dụng các loại biệt dược làm thay đổi nội tiết tố, và chỉ được dùng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Nếu các đốm tàn nhang hay bất cứ đốm màu nào trên da không được cải thiện, bác sĩ cũng có thể chọn cho bạn một loại kem được điều chế đặc biệt hay những sản phẩm có tác dụng xóa mờ các vết thâm nám, làm sáng da.

Tuy nhiên, phải mất thời gian khá dài những sản phẩm này mới có tác dụng và nhanh chóng mất đi khi bạn ngưng sử dụng. Chính vì vậy việc phòng ngừa luôn tốt hơn là để tàn nhang xuất hiện rồi sau đó điều trị. Những người có yếu tố di truyền bị tàn nhang - nên che chắn bất cứ khi nào thích hợp và hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Việc làm này giúp ngăn chặn phát sinh tàn nhang và quan trọng hơn nữa là giảm nguy cơ ung thư da. Đồng thời, nên thận trọng khi sử dụng một số mỹ phẩm làm trắng da hay chữa nám da vì nếu dùng lâu sẽ tạo điều kiện cho ung thư da xuất hiện. Chế độ dinh dưỡng giàu vitamin A, C, E (rau củ, trái cây) cũng góp phần làm tăng khả năng đề kháng của da dưới sức nóng của mặt trời.