Thuốc Chess50WG, được khuyến cáo là đặc trị rầy nâu hại lúa, và thực tế đã được bà con nông dân ở một số địa phương tin dùng cho lúa mùa giai đoạn cuối vụ năm 2010. Tuy nhiên, nếu phun theo hướng dẫn trên bao bì thì chi phí vẫn còn cao.
Rầy nâu được phát sinh thành từng ổ trong ruộng lúa, mới đầu thân hình còn bé xíu nên thường gọi là rầy cám. Sau đó, nhờ bản chất chích hút cây lúa nên rầy lớn nhanh và béo mầm, to bằng con muội măng và biết lỉnh nấp. Mật độ rầy trong từng ổ phụ thuộc vào nhiều yếu tố; giai đoạn cuối vụ, nếu mật độ cao mà không phun trừ kịp thời và đúng thuốc thì lúa có biểu hiện cháy khô. Vụ mùa năm 2010, không ít ruộng lúa đã bị cháy khô khi mật độ rầy nên tới 3.000con/m2.
Do có đặc điểm phát sinh thành từng ổ, lại bám đậu ở phần gốc lúa để chích hút nên rất khó khăn trong điều tra phát hiện và phun trừ. Cụ thể, hôm 13 và 14 tháng 9, khi tập huấn khuyến nông về con bọ rầy, bà con nông dân ở hai thôn Cát Khê và Đại Lã, xã Hiệp Cát, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương đều cho biết: Bướm và tổ của sâu cuốn lá nhỏ thì chỉ cần đi trên bờ ruộng là phát hiện được và cũng dễ phun trừ; đằng này, rầy nâu tuổi non thì có lội hẳn vào trong ruộng cũng khó phát hiện ra, chỉ khi có cánh, bám trạt trên lá đòng và cổ bông, lúc đó mới nhận được ra thì đã muộn rồi.
Nhớ vụ mùa năm 2010, rầy nâu lứa 5 phát sinh vừa xong thì rầy nâu lứa 6 lại xuất hiện với mật độ cao, đứng trước nguy cơ thiệt hại lớn, bà con nông dân rất hoang mang: Gặt chạy thì hao lúa; phun trừ thì rất tốn kém. Nhiều loại thuốc đặc trị rầy nâu hại lúa được kịp thời khuyến cáo sử dụng, trong đó có thuốc Chess50WG.
Trong khi bà con nông dân thường phun trừ theo hướng dẫn trên bao bì thì chúng tôi đã trực tiếp hướng dẫn một số nông dân trẻ ở các xã Quốc Tuấn và Thanh Quang, huyện Nam Sách phun theo ổ. Kỹ thuật như sau: Hoà 1 gói thuốc Chess50WG loại 7.5gr trong 8 lít nước, phun đẫm đều từ ngọn xuống tận gốc cây lúa cách phạm vi xung quanh khoảng 1 mét trở vào đến tận trung tâm ổ.
Kết quả, thuốc Chess50WG (của Công ty Syngenta Việt Nam) đã tạo dấu ấn và được bà con tin dùng nhất, ở chỗ: Phun theo ổ thì rầy nhanh chết (chỉ sau 1 đến 2 ngày phun) và chết triệt để hơn; đỡ tốn tiền thuốc và tiền công phun hơn. Một gói thuốc 7.5gr có thể phun trừ được 3 đến 4 ổ rầy trên diện tích 1.080m2 của 2 ruộng thay vì phải pha ít nhất 4 gói loại 7.5gr cho 1.000m2 theo hướng dẫn trên bao bì.
Hiện trà lúa mùa sớm được gieo cấy bằng mạ dược và trà mùa trung được gieo cấy bằng mạ sân hoặc gieo thẳng của các địa phương đang trong giai đoạn từ thấp tho trỗ bông đến chín đỏ đuôi. Lúa đẹp và có nhiều hứa hẹn một vụ mùa cho năng suất cao. Do thời tiết đang có nhiều nóng và mưa dông xen kẽ; rầy nâu nứa 6 đã phát sinh ở cuối tháng 8 đầu tháng 9, tuy nhiều diện tích chưa đến ngưỡng phải phun trừ, nhưng sẽ là điều kiện tích luỹ về mật độ cho rầy nâu lứa 7.
Từ cơ sở lý luận và thực tiễn nói trên, chúng tôi xin khuyến cáo và đề nghị các địa phương cần tăng cường công tác tập huấn khuyến nông về kỹ thuật phun thuốc Chess50WG theo ổ; cách điều tra phát hiện ổ rầy, nhất là giai đoạn rầy cám và xác định ngưỡng cần phun trừ để mọi bà con nông dân có điều kiện áp dụng.
