Ít ai biết, trên thị trường có cả trăm loại men vi sinh được quảng cáo nổ “một tấc lên đến giời”, thậm chí trị cả bệnh tôm và được bán với giá trên trời. Vì sao?
Theo ông Nguyễn Văn Sành, chủ tịch Hội nông dân xã Phước Vĩnh Tây, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An (một xã có diện tích nuôi tôm lên tới 800 ha) thì hiện nay, trên ao tôm đang “ngập trời” các loại men vi sinh (MVS): từ MVS xử lý đáy ao (pha vào nước tạt) thì còn có MVS “nong đường ruột” con tôm của rất nhiều công ty trong và ngoài nước, giá cả chênh lệch nhau có khi lên tới cả 100.000 đ/kg. Người nông dân sử dụng chủ yếu qua các đại lý, họ tư vấn cho “men” nào thì sử dụng “men” nấy. Có trường hợp sử dụng không hiệu quả, mới “đánh” MVS có 1 tháng mà tôm đã “đứt gánh dọc đường”, nổi đầu đâm vào bờ mà chết, vậy là “tiền mất tật mang” nhưng chẳng biết kêu ai, kiện ai.
Vậy MVS được quảng cáo là gì? Trên tất cả bao bì, MVS được giới thiệu như là một thứ “thần dược” làm phân hủy mùn bã, thức ăn và các chất hữu cơ, cân bằng hệ sinh thái trong ao nuôi “biến” môi trường “bẩn” thành “sạch”, giúp con tôm không bệnh tật để “ăn ngon mau lớn”. Tuy nhiên, trong thực tế, theo KS Tô Thái Bình - phụ trách thủy sản, Trạm Thú y huyện Cần Giuộc thì “quảng cáo nhiều hơn hiệu quả”.
MVS “bao vây” ao tôm
Trong vai một cán bộ nghiên cứu đang làm đề tài men vi sinh đến tìm hiểu, chúng tôi được chị A - chủ một cửa hàng thuốc thú y thủy sản ở thị trấn Cần Giuộc (Cần Giuộc - Long An) cởi mở cho biết, gần như mỗi ngày đều có nhân viên của các công ty đến tiếp thị mặt hàng men vi sinh với bao bì mẫu mã rất đẹp, nhìn rất bắt mắt bởi trong quá trình nuôi tôm người nông dân không thể không sử dụng. “Do có quá nhiều sản phẩm men vi sinh nên lúc tôi giới thiệu cho bà con nông dân địa phương cũng phải chọn lọc trên hiệu quả của sản phẩm, không dám nhận (hàng) nhiều. Nhưng do đây là “món” vô hại, giá cả ngang ngửa như nhau nên nói cho cùng cũng không biết sản phẩm nào có chất lượng hơn. Chỉ biết là khi đưa xuống, nghe họ xài khen sản phẩm này dùng tốt thì mới dám nhận nhiều thôi” - chị A tiết lộ.
Chị A đã biết chọn lọc một số mặt hàng men vi sinh được nông dân “tin dùng” để bán, nhưng khi thống kê lại chúng tôi cũng phải giật mình vì lên đến cả chục! Đó là, sản phẩm Lablab, được quảng cáo là men vi sinh “cao cấp” của Cty Công nghệ sinh học Becka (xã Tân Thới Nhì, huyện Hóc Môn, TPHCM) giá trên 300.000 đ/gói 227 gr; sản phẩm Aqua-Booster của DNTN TM&XNK Hồng Hiệp Phú (Q.Tân Phú, TPHCM) nhập khẩu nguyên liệu từ Mỹ về đóng gói, tuy một gói có 227 gr nhưng giá bán lên tới 320.000 đ (tức khoảng 1,5 triệu đ/kg), trong khi sản phẩm MK Bact và Smart Aqua cũng được quảng cáo là nhập khẩu nguyên liệu từ Mỹ của Cty Green Mekong (P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức, TPHCM) và Cty TM-DV-SX Nam San (Q.Gò Vấp, TPHCM) đóng gói nhưng bán giá 1 gói 227 gr chỉ có 220.000 đ đến 300.000 đ, tức một sản phẩm tuy cùng loại, “cùng chất” nhưng giá rẻ đến một nửa!
Ngoài ra, còn có sản phẩm khác mặc dù thành phần chỉ ghi gồm khoáng vi lượng và protid tổng số nhưng lại quảng cáo có công dụng “bổ sung vi sinh động vật có lợi” rồi đại ngôn tới mức xem như là một loại thuốc trị bệnh. Cụ thể, sản phẩm Best Water của Cty TNHH Long Sinh (KCN Suối Dầu, Cam Lâm, Khánh Hòa) dạng chai 500ml giá 300.000 đ nhưng lại ghi là “điều trị được bệnh tôm” xử lý có hiệu quả trong trường hợp tôm kéo đàn, một số tôm lật ngang rồi rớt đáy… theo chỉ định dùng 200 ml cho 1.000 m3 ao tôm, cứ 2 ngày dùng 1 lần. Vì tin vào lời quảng cáo này mà vừa qua đã có không ít nông dân phải ngậm ngùi, vừa tốn tiền, tốn công nhưng không có kết quả.
| + “Men vi sinh không bao giờ điều trị được bệnh cả. Hiện nay cũng có một số loại MVS có tác dụng nhằm hạ độ pH trong ao, tăng tiêu hóa cho con tôm, ức chế vi khuẩn gây hại, phân hủy khí độc trong bùn đáy ao nhưng không nhiều. Nhìn chung, trên thị trường có 10 cái thì hết 9 cái MVS tào lao!” (Tiến sĩ Lê Thanh Hùng, Trưởng khoa thủy sản - Trường Đại học Nông lâm TPHCM). + “Mấy vụ tôm trước, tôi sử dụng “men Bô”, còn gọi là men trắng - chua do một công ty ở Bình Dương SX giá 1 kg là 120.000 đồng. Tuy nhiên thấy hàng rẻ tiền, xài không thấy kết quả nên tôi chuyển qua xài thử MK Bact tuy có đắt gấp 3 lần nhưng đại lý nói nó là hàng tốt nên cứ tin như vậy đi!” (nông dân Trần Tấn Phát). |
Ông Trần Hoàng Sơn, ấp 1, xã Đông Thạnh là một ví dụ. Ông thả 2.000m2 tôm thẻ đến nay hơn 1 tháng, vừa qua tôm nhà ông có hiện tượng nổi đầu, tưởng môi trường nước “dơ”, ông đánh MVS để cải thiện môi trường nước ao nuôi nhưng không có kết quả. Nghe lời đại lý chỉ dẫn, ông thử dùng 3 chai nói trên, thấy tôm nổi đầu nhiều hơn. Hết hồn, ông không dám dùng nữa mà chuyển sang loại sản phẩm khác.
Ngay tại ao tôm nhà ông Trần Tấn Phát ở ấp 2, xã Phước Vĩnh Tây, ngoài các loại MVS xử lý đáy ao, xử lý nước, chúng tôi còn ghi nhận sự xuất hiện của loại MVS “nong to đường ruột” dạng bột 500 gr/hộp mà ông mua ở đại lý cấp 2 giá 345.000 đ có tên là Pro-Pak của Cty Green Mekong. KS Bình, là người thường xuyên kiểm tra tình hình buôn bán thuốc thú y thủy sản ở các đại lý trong huyện đi cùng chúng tôi cũng phải thốt lên: “Sản phẩm này quảng cáo chức năng nghe lạ quá!”.
Tuy nhiên, với ông Phát thì sản phẩm này đã đi cùng với ông đã qua 2 vụ tôm. Theo ông Phát, căn cứ trên hướng dẫn bao bì, ông nuôi hơn 3.000 m2, mỗi vụ ông dùng 10 hộp, tức chi phí khoảng gần 3,5 triệu đồng. Như vậy, mỗi ha người nông dân phải bỏ ra hơn 10 triệu đồng để sử dụng MVS “nong to đường ruột”, giúp tôm ăn nhiều mau lớn (?!). Ai cũng biết MVS thì vô thưởng vô phạt, quảng cáo nổ quá trớn khiến nông dân phải bỏ ra số tiền rất lớn nhưng hiệu quả thực tế chẳng bao nhiêu. Đây là vấn đề rất đáng để các cơ quan chức năng lưu tâm.
