Nước sạch cho hộ nghèo

Bằng nguồn vốn cho vay ưu đãi của Quỹ Nước sạch và Bảo vệ mội trường Việt Nam, hàng ngàn hộ dân nghèo ở Thái Nguyên đang có cơ hội được tiếp cận với nguồn nước hợp vệ sinh.

Công trình cấp nước xã Nga My (huyện Phú Bình) có tổng mức đầu tư xấp xỉ 7 tỷ đồng và chính thức được đưa vào sử dụng từ đầu năm 2011. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có 122 hộ dân sử dụng nguồn nước từ công trình. Theo công suất thiết kế, công trình sẽ cấp nước cho 780 hộ dân. Chủ tịch UBND xã Nga My Nguyễn Văn Hùng lý giải, không phải bởi nhà máy không hoạt động hết công suất, cũng không phải do người dân không có nhu cầu được dùng nước hợp vệ sinh mà là vì “cái khó bó cái khôn”.

Với đặc thù là vùng khô kiệt, môi trường nước lại rất ô nhiễm, lãnh đạo xã Nga My qua nhiều thời kỳ đã đề xuất việc xây dựng một công trình cấp nước sạch trên địa bàn. Đến năm 2009, việc xây dựng công trình được triển khai trong niềm hân hoan, phấn khởi của hàng ngàn hộ dân. Vậy nhưng đến khi khánh thành công trình thì chỉ có gần 100 hộ dân đăng ký sử dụng nguồn nước từ công trình. Số hộ này cho đến nay vẫn chưa trả hết phần góp vốn đối ứng 10% theo quy định.

Ông Hùng cho biết, xã Nga My có tỷ lệ hộ nghèo rất cao, khoảng 38%. Mặt khác, các hộ dân đã sử dụng nguồn nước giếng khơi, nay bỏ giếng đi để dùng nước sạch từ nhà máy thì lại tiếc. Nhận thức đó làm cho công trình nước sạch dù đã rất gần nhưng lại còn xa đối với mong muốn, nguyện vọng của nhân dân.

Nắm bắt được thực tế trên, Trạm Dịch vụ xây dựng công trình nước và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh Thái Nguyên đã xây dựng phương án vay vốn ưu đãi cho các hộ dân dùng để đối ứng mở mạng.

Theo đó, ông Lê Thái Ninh, công nhân vận hành công trình cấp nước xã Nga My, cho biết, mỗi hộ dân mở mạng sẽ được vay số vốn ưu đãi hơn 2 triệu đồng. Nguồn vốn trên sẽ được thỏa thuận trả trong nhiều năm với mức lãi suất rất thấp, chỉ để ghi nhớ là 2%/năm. Ông Nguyễn Văn Lương, trưởng xóm Điếm (xã Nga My), cho biết, phương án đã được đông đảo bà con nhân dân ủng hộ và tham gia đăng ký vay vốn.

Kế bên xã Nga My, xã Hà Châu (huyện Phú Bình) cũng là địa bàn được triển khai phương án sử dụng vốn vay ưu đãi mở mạng hệ thống cấp nước sinh hoạt. Ông Hoàng Văn Luyện, Bí thư Đảng ủy xã Hà Châu, cho biết, toàn xã hiện có 600 hộ dân sử dụng nguồn nước từ công trình cấp nước của xã. Nếu được vay vốn, chắc chắn xã sẽ có thêm 180 hộ đăng ký mở mạng, đảm bảo cho nhà máy hoạt động đạt 100% công suất.

Ông Dương Văn Toản, Trạm trưởng Trạm Dịch vụ xây dựng công trình nước và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh Thái Nguyên, cho biết, nguồn nước có nơi đã ô nhiễm và cạn kiệt vào mùa khô và việc đối ứng cũng như tham gia đóng góp vào xây dựng công trình của người dân còn rất hạn chế vì điều kiện kinh tế khó khăn.

Với phương án vay vốn ưu đãi của Qũy Nước sạch và Bảo vệ môi trường Việt Nam đã được giải ngân, Trạm dịch vụ sẽ nhanh chóng mở mạng cho các hộ dân đăng ký tại 4 công trình cấp nước tập trung mới được xây dựng. Với tổng kinh phí xây dựng 4 công trình lên đến trên 25 tỷ đồng, nhưng hiện nay các công trình mới chỉ phục vụ cho trên 1.000 hộ dân sử dụng.

Nguồn vốn vay được sử dụng sẽ mang nước sạch đến cho trên 1.000 hộ dân nữa. Nếu số lượng hộ dân đăng ký để hưởng lợi từ chương trình lớn hơn công suất thiết kế của các nhà máy thì Trạm sẽ phải ưu tiên các hộ thuộc diện nghèo và có nhu cầu bức thiết hơn.

Về phương án thu nợ, nếu các hộ dân thỏa thuận vay trong 6 năm thì số tiền thu cả lãi và gốc chỉ hơn 1.000 đ/ngày, vào khoảng 31.200 đ/tháng. Ông Ma Xuân Tạo, Chủ tịch UBND xã Tân Dương (huyện Định Hóa) nhận xét, phương án vay vốn ưu đãi cho các hộ dân mở mạng thực sự là một chính sách ưu đãi đối với người dân vùng nông thôn, đặc biệt là các hộ nghèo, đặc biệt khó khăn.

Ông Đặng Huy Thành, Giám đốc Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn Thái Nguyên, cho biết, việc khai thác các nguồn vốn ưu đãi cho nhân dân đối ứng để tiếp cận với nguồn nước hợp vệ sinh còn là chiến lược trong việc đảm bảo quản lý và đẩy mạnh hiệu quả của các công trình cấp nước. Qua đó, cùng với việc xây dựng mới còn phải tính đến việc đảm bảo sử dụng tối đa công suất, tránh lãng phí, thất thoát trong sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh.