Gia đình tôi mới mua 4 con bò cái khoảng 1,5 tuổi, đây là lần đầu tiên chúng tôi nuôi bò cái để sinh sản. Từ trước tới nay, tôi chưa biết khi bò cái động dục có biểu hiện như thế nào, lúc nào thì phối giống tốt nhất?
Nguyễn Đình Sen, xã Hàm Chính, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận.
Bò chửa.
Trả lời: Trong quá trình chăn nuôi bò sinh sản, nhất là bò cái hậu bị như gia đình ông mới mua, điều quan trọng nhất là phát hiện bò động dục kịp thời, từ đó tính toán thời điểm phối giống thích hợp, có hiệu quả.
Về tuổi của bò phối giống: Nếu chăm sóc tốt thì bò từ 30 đến 32 tháng tuổi (gần 3 năm). Nếu chăm sóc bình thường thì bình quân 36 tháng tuổi (3 năm) là bò phối giống được. Thời gian mang thai của bò là 9 tháng 10 ngày (khoảng 280 ngày), có thể xê dịch hơn hay kém một, vài ngày. Từ lần động dục trước đến lần động dục sau bình quân 21 ngày nhưng dao động từ 19 đến 24 ngày. Sau khi bò đẻ khoảng 2,5 đến 3 tháng là bò động dục trở lại.
Bò động dục là thời điểm bộ máy sinh dục của bò cái sẵn sàng tiếp nhận tinh trùng của bò đực, bò cái rụng trứng, gặp tinh trùng của bò đực sẽ tạo thành hợp tử rồi mang thai. Thời gian động dục của bò từ 24 đến 48 giờ. Bò động dục thường bỏ ăn hoặc ăn ít, kêu rống, nhảy lên lưng con bò khác. Âm hộ sưng đỏ và chảy nước nhờn.
Thời điểm phối tinh thích hợp: Sau khi bò động dục khoảng 12 đến 18 giờ, khi người sờ vào lưng bò thấy bò đứng yên, đây là thời điểm phối giống cho bò tốt nhất. Dùng bò đực khỏe mạnh, không có bệnh truyền nhiễm để phối trực tiếp cho bò. Ngoài ra, dùng phương pháp thụ tinh nhân tạo để thụ tinh cho bò. (phương pháp này phải là thú y có chuyên môn giỏi thực hiện mới có kết quả).
Thụ tinh nhân tạo là dùng tinh của bò đực dưới dạng tinh đông viên, được bảo quản ở độ lạnh nghiêm ngặt trong bình khí ni tơ. Sau khi pha chế xong, đưa ống dẫn tinh đi qua cổ tử cung bò, sau đó bơm tinh vào. Đối với bò cái chăn thả ngoài đồng cỏ tự nhiên, khi động dục thì nó đứng yên cho bò đực nhảy trực tiếp. Theo kinh nghiệm, bò cái động dục từ sáng sớm thì phối giống vào buổi chiều cùng ngày. Nếu bò cái động dục vào buổi chiều thì phối giống vào sáng ngày hôm sau.
