Phát triển ngành nghề nông thôn: Chồng chéo chỉ đạo

* Ô nhiễm làng nghề ngày càng trầm trọng

Tại cuộc họp trực tuyến giữa Bộ NN-PTNT với các bộ, ngành, địa phương về kết quả 5 năm thực hiện Nghị định 66 về phát triển ngành nghề nông thôn được tổ chức hôm qua (20/10) tại Hà Nội, đã có khá nhiều bất cập được chỉ ra, trong đó đáng lưu ý là công tác chỉ đạo đang gặp rất nhiều chồng chéo.

Hiện cả nước có 4.575 làng nghề trong đó 3.251 làng có nghề và 1.324 làng nghề đầy đủ tiêu chí. Hoạt động nghề ở nông thôn đã tạo việc làm cho hơn 11 triệu lao động, thu hút khoảng 30% lực lượng lao động nông thôn với thu nhập gấp 1,5- 4 lần so với lao động thuần nông. Cho đến nay đã có 30 tỉnh, thành phố xây dựng và hoàn chỉnh chương trình bảo tồn và phát triển làng nghề với gần 2.000 dự án.

Tuy nhiên việc phát triển ngành nghề nông thôn đang đứng trước hàng loạt khó khăn. Tình trạng thiếu nguyên liệu ngày càng tăng, nhất là trong sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ. Hàng triệu lao động ngành nghề nông thôn vẫn ngày ngày phải sử dụng những công nghệ thiết bị lạc hậu, đối mặt với ô nhiễm môi trường trầm trọng, thị trường tiêu thụ sản phẩm không ổn định...

Đã thế, ở những nơi “xa mặt trời” Nghị định 66 khó chạm tới, khó có tác động thực sự vào cuộc sống. Chỉ có 32 tỉnh, thành ban hành các chính sách thực hiện theo Nghị định 66, 40 tỉnh, thành phê duyệt và triển khai thực hiện quy hoạch phát triển ngành nghề. Điều đáng lưu ý, có tới 18 tỉnh, thành cho rằng đang có sự chồng chéo về quản lý nghành nghề nông thôn giữa các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến các cấp địa phương.

Một số quy định tại Nghị định 66 như quản lý chất lượng sản phẩm làng nghề, đào tạo nhân lực làng nghề chưa có hướng dẫn cụ thể của các bộ, ngành; Chưa có chính sách phát huy sự tham gia, liên kết giữa cơ sở sản xuất ngành nghề nông thôn với các nhà đầu tư và thị trường. Khả năng tiếp cận nguồn vốn của các làng nghề gặp nhiều khó khăn dù dư nợ tín dụng cho vay phát triển ngành nghề nông thôn năm 2011 đạt 53.207 tỉ đồng nhưng phần đa hộ sản xuất vẫn khó tiếp cận được do cơ chế vay phức tạp, nhiều điều không hợp lý…

Đại diện Sở NN- PTNT TP Hồ Chí Minh cho hay: “Việc chỉ đạo điều hành phát triển ngành nghề nông thôn giao cho Sở NN-PTNT nhưng việc thống kê giá trị, sản lượng của sản xuất ngành nghề nông thôn lại thuộc Sở Công thương nên rất khó phối hợp”. Đại diện Sở Công thương tỉnh An Giang than: “Tỉnh giao Sở Công thương là đầu mối phát triển ngành nghề nông thôn nhưng chúng tôi tiếp cận với các văn bản hướng dẫn của ngành nông nghiệp rất chậm”. Đại diện Hiệp hội  Làng nghề VN thì kêu ca về việc ít được xúc tiến thương mại, quảng bá nên có nhiều sản phẩm hay, nghề hay không được biết đến, không được tiếp thị rộng rãi.

Đối với các Bộ, ngành liên quan, đề nghị Bộ TN- MT cần sớm ban hành thông tư quản lý môi trường làng nghề và thực hiện việc ưu tiên bố trí đất cho các cơ sở sản xuất kinh doanh. Bộ Công thương phối hợp triển khai chương trình khuyến công và hoạt động xúc tiến thương mại. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp thực hiện các dự án bảo tồn nghề, làng nghề truyền thống cũng như du lịch làng nghề. Bộ Tài chính ưu tiên bố trí kinh phí, hướng dẫn cụ thể việc quản lý kinh phí thực hiện dự án mỗi làng một sản phẩm…