 |
| Tổng thống Mỹ liên tiếp bị điều tra, bị kiện |
Song có vẻ như việc buộc tội được Trump không hề là chuyện dễ dàng.
Điều tra tổng thống Mỹ
Ông Trump từng được ông James Comey, lúc đó là giám đốc FBI, bảo đảm trong các cuộc nói chuyện riêng tư bắt đầu hồi tháng 1/2017, rằng cá nhân tổng thống không bị điều tra. Tình thế thay đổi, vụ điều tra tổng thống có thể mắc tội cản trở công lý bắt đầu, sau khi ông Trump sa thải ông Comey hôm 9/5.
Điều tra viên đặc biệt - ông Robert Mueller, cựu giám đốc FBI - trong vụ Nga bị tố can dự vào bầu cử Mỹ năm 2016, đang thẩm vấn một số giới chức tình báo, và có thể bao gồm việc xem xét liệu Tổng Thống Donald Trump có tìm cách cản trở công lý hay không, hôm Thứ Tư 14/6.
Cuộc điều tra này gần đây tập trung vào vai trò của Nga có thể có ảnh hưởng cuộc bầu cử tổng thống và liệu có một sự phối hợp nào đó giữa ban vận động của ông Trump và điện Kremlin hay không. Các nhà điều tra cũng tìm bằng chứng liên quan đến việc có thể có một vụ phạm tội hình sự liên quan đến tài chính trong số những cộng sự của ông Trump.
Ông Daniel Coats, giám đốc tình báo quốc gia (DNI); Đô Đốc Mike Rogers, giám đốc an ninh quốc gia (NSA); và ông Richard Ledgett, phụ tá của ông Rogers mới từ chức, đều đồng ý để các điều tra viên của ông Mueller thẩm vấn vào đầu tuần này. Cuộc điều tra được tiến hành bí mật và hiện chưa rõ có bao nhiêu người bị FBI thẩm vấn.
Trong một thông cáo báo chí, NSA cho biết họ sẽ “hợp tác đầy đủ với điều tra viên đặc biệt,” và từ chối đưa ra lời giải thích thêm. Văn phòng DNI và ông Ledgett từ chối đưa ra lời giải thích. Các giới chức nói rằng, cả 3 ông Coats, Rogers, và Ledgett đến nơi được thẩm vấn một cách tình nguyện, cho dù không biết là họ có chịu mô tả đầy đủ nội dung các cuộc nói chuyện của họ với ông Trump và các giới chức hàng đầu khác hay không, hoặc bị Nhà Trắng chỉ đạo, vì đặc quyền hành pháp.
Hành động này của ông Robert Mueller, cựu giám đốc FBI và hiện là điều tra viên đặc biệt được Thứ trưởng Bộ Tư pháp Rod Rosenstein bổ nhiệm, nhắm vào hành vi của chính tổng thống đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong cuộc điều tra kéo dài gần 1 năm của FBI, là dấu hiệu cho thấy nhóm điều tra của ông đang làm việc rốt ráo nhắm vào một số nhân chứng bên trong và bên ngoài chính quyền. Có vẻ như ông Mueller cảm nhận được vấn đề “cản trở công lý” hơn là chỉ có chuyện “ông này nói thế này, ông kia nói thế kia” giữa Tổng thống Trump và ông Comey.
Theo quy định của Bộ Tư Pháp, tổng thống phải ra lệnh cho ông Rod Rosenstein rút lại điều khoản bảo vệ điều tra viên độc lập, thì ông Trump mới sa thải ông Mueller được. Nếu ông Rosenstein từ chối, ông Trump có thể cách chức vị thứ trưởng Bộ Tư pháp.
Tổng thống bị kiện vi hiến
Các nhà lập pháp đảng Dân chủ trong Quốc hội Hoa Kỳ đã đệ đơn kiện cấp liên bang cáo buộc Tổng thống Donald Trump nhận tiền nước ngoài thông qua các cơ sở kinh doanh của mình và điều này vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ. Hơn 190 thượng nghị sĩ và dân biểu đảng Dân chủ đệ đơn hôm 14/6, cáo buộc tổng thống hiện vi phạm một điều khoản Hiến pháp cấm bất cứ ai nắm chức vụ trong chính quyền ở Hoa Kỳ nhận bất kỳ món quà hoặc khoản thanh toán nào, từ bất cứ nước ngoài nào mà không có sự chấp thuận trước của Quốc hội.
Đây là đơn kiện thứ 2 chống ông Trump liên quan đến những lợi ích kinh doanh kể từ khi ông nhậm chức vào tháng 1. Đơn kiện gần đây nhất của Tổng chưởng lý bang Maryland và thủ đô Washington D.C. hôm thứ Hai 12/6 đệ đơn kiện, cáo buộc rằng những khoản tiền do chính phủ trả cho các doanh nghiệp của Tổng thống Donald Trump vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ.
Các Tổng chưởng lý thuộc Đảng Dân chủ dẫn đầu các vụ kiện tụng, từng đã thành công trong việc ngăn chặn lệnh cấm du hành áp dụng đối với một số nước nơi người Hồi giáo chiếm đa số. Các chưởng lý cũng đang cưỡng lại các nỗ lực lật ngược các quy định về môi trường và bảo hiểm y tế theo Đạo luật chăm sóc sức khỏe giá phải chăng, còn gọi là Obamacare. Phe Tổng thống “phản pháo” về điều tra và đơn kiện
Khi được hỏi về chuyện này, Nhà Trắng chuyển tất cả câu hỏi tới ông Marc Kasowitz, luật sư riêng của Tổng Thống Trump. Một phát ngôn viên của luật sư Kasowitz nói: “FBI tiết lộ thông tin liên quan đến tổng thống là đáng xấu hổ, không thể bào chữa, và bất hợp pháp.”
Nhiều người ủng hộ ông Trump cũng bắt đầu thắc mắc liệu ông Mueller có công bằng trong cuộc điều tra hay không.
Ông Newt Gingrich, cựu chủ tịch Hạ Viện và là một người ủng hộ ông Trump, từng khen ngợi vụ ông Mueller được ông Rod Rosenstein chọn, hôm Thứ Hai 12/6 đã đăng trên tài khoản twitter ra rằng nay ông đã “đổi ý”: “Những người Cộng hòa đang hoang tưởng nếu họ nghĩ rằng điều tra viên độc lập công bằng. Hãy nhìn xem ông ta (Mueller) đang thuê ai. Kiểm tra báo cáo của ủy ban bầu cử đi. Đây là lúc phải suy nghĩ lại.”
Bộ Tư pháp của chính quyền liên bang lập cũng luận rằng các nguyên đơn không đủ tư cách pháp lý để kiện vì họ không chứng minh được cụ thể mức tổn hại do các doanh nghiệp của ông Trump gây ra. Chính phủ của ông Trump nói rằng doanh thu từ khách sạn Trump không thể được xem như những “khoản thanh toán không phù hợp” theo tinh thần Hiến pháp.
Phức tạp khi điều tra Tổng thống Mỹ
Không chắc là Nhà Trắng sẽ dùng đặc quyền hành pháp để ngăn chặn ai đó phải khai báo với các điều tra viên của ông Mueller. Vì các chuyên gia pháp lý nêu ra rằng, Tối Cao Pháp Viện trong thời kỳ xảy ra vụ Watergate, từng ra quyết định rằng các giới chức không thể dùng đặc quyền hành pháp để giấu bằng chứng trong các vụ điều tra hình sự.
Điều tra tổng thống trong các vụ nghi án hình sự là vô cùng phức tạp, ngay cả khi có bằng chứng thuyết phục. Bộ Tư Pháp từ lâu vẫn cho rằng, kết tội một tổng thống đương nhiệm là một việc không nên làm. Thay vào đó, các chuyên gia nói rằng, nhiệm vụ này thuộc về Quốc Hội, nhất là trong việc xem xét bất cứ bằng chứng hình sự nào, để rồi quyết định có bắt đầu thủ tục truất phế tổng thống hay không.
