Quảng Đông, mũi nhọn phát triển kinh tế ở Trung Quốc là một trong những nơi đầu tiên thực hiện tách quân đội khỏi kinh doanh. Ngày 30/11/1998, nghi thức chuyển giao cơ sở kinh doanh của cảnh sát vũ trang Trung Quốc đóng tại Quảng Đông được thực hiện ở thủ phủ Quảng Châu.
 |
| Sĩ quan dùng dây chỉnh cho các binh sĩ trong đội danh dự PLA đứng thẳng hàng. Ảnh: Washington Times. |
368 đơn vị kinh doanh của quân khu Quảng Châu, hạm đội Nam Hải, không quân quân khu Quảng Châu, quân khu Quảng Đông, Học viện tàu thuyền hải quân Quảng Châu, Sở chỉ huy cảnh sát vũ trang Quảng Đông cùng các đơn vị kinh doanh đóng tại tỉnh Quảng Đông của lực lượng vũ trang tại thủ đô Bắc Kinh, Tế Nam, Lan Châu, Thành Đô, đều được chuyển giao cho chính quyền tỉnh.
Quảng Đông thống kê được tổng cộng 390 đơn vị kinh doanh của lực lượng vũ trang Trung Quốc, gồm các lĩnh vực công nghiệp, du lịch, bất động sản, dịch vụ, tổng số nhân viên hơn 6.700 người, tài sản ròng hơn 2 tỷ nhân dân tệ (xấp xỉ 3 triệu USD).
Trước đó, các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ở Trung Quốc như Thiên Tân, Giang Tây, Hải Nam đã chuyển giao việc kinh doanh cho chính quyền sở tại.
Tháng 12/1998, tại thủ đô Bắc Kinh, quân đội và cảnh sát vũ trang chuyển giao 68 đơn vị kinh doanh cho chính quyền thành phố với tổng vốn được kê biên là 1,4 tỷ tệ, tài sản ròng 350 triệu tệ và 230 nhân viên.
Ngày 15/12 cùng năm, Tân Hoa xã công bố toàn bộ quân đội, cảnh sát vũ trang rút khỏi những đơn vị kinh doanh, chuyển giao sang cơ quan dân sự. “Đến nay, chính sách quan trọng của Trung ương Đảng về việc quân đội, cảnh sát vũ trang không được làm kinh tế, đã được thực hiện thuận lợi”, Tân Hoa xã cho biết.
Hãng tin chính thống của Trung Quốc tổng kết, từ tháng 7/1998 đến trung tuần tháng 12 cùng năm, tổng thời gian chưa tới 5 tháng, các doanh nghiệp có sự tham gia của lực lượng vũ trang suốt nhiều năm đã “đi đến điểm cuối của lịch sử”.
Quân đội rút khỏi các tập đoàn lớn
Ngày 15/12/1998 là thời điểm bận rộn với Tổng giám đốc Triệu Tân Tiên, Tập đoàn Tam Cửu thuộc Tổng Cục hậu cần, Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA). Lịch làm việc của ông Triệu kín đặc, trong đó có hai phần chiếm nhiều thời gian nhất: chào cấp trên cũ, đón lãnh đạo mới của Tam Cửu.
Ngày này là hạn chót mà Chủ tịch Giang Trạch Dân yêu cầu quân đội chấm dứt làm kinh tế. Một trong 50 tập đoàn, công ty lớn nhất có vốn quân đội, các đơn vị như Tam Cửu, Bảo Lợi, Tân Hưng đã phải “hoàn toàn chia tách” với PLA.
Tổng Giám đốc Tôn Thành Quân của Tân Hưng, vốn có hàm thiếu tướng, rút khỏi vị trí lãnh đạo, chuyển giao quyền lực cho cấp phó là Đào Thụy, người thuộc thành phần dân sự.
Tân Hưng được thành lập năm 1989, là đơn vị kinh doanh duy nhất ở Trung Quốc có quyền xuất nhập khẩu nhu yếu phẩm cho quân đội. Quá trình chuyển giao của Tân Hưng dài hơn các đơn vị khác do tính đặc thù liên quan trực tiếp tới sức chiến đấu của PLA.
Các đơn vị phụ trách nhu yếu phẩm cho PLA trong Tân Hưng vẫn giữ nguyên vị trí thuộc quân đội quản lý, chịu sự giám sát của Quốc vụ viện (Chính phủ Trung Quốc). Những đơn vị thuộc Tân Hưng, song không liên quan đến các nhu cầu thiết yếu của PLA, buộc phải chia cắt hoàn toàn với quân đội.
Đại diện các tập đoàn lớn khi trả lời báo chí đều cho biết quá trình chuyển giao diễn ra tương đối thuận lợi, do ngay từ đầu họ không phụ thuộc quá nhiều vào ngân sách của PLA.
Tân Hoa xã cho biết việc PLA “nhất đao lưỡng đoạn” với kinh tế được thực hiện theo phương châm 16 chữ: “Thanh lý toàn diện, quy hoạch tổng thể, xử lý từng phần, thực hiện từng bước”. Phương châm này được áp dụng để xử lý các vấn đề liên quan tới chức năng, tài chính, nhân viên, tên gọi của các công ty có liên quan tới PLA.
Bộ Tài chính Trung Quốc cũng vào cuộc quản lý vốn của các công ty liên quan tới PLA, những đơn vị làm ăn không hiệu quả sẽ do cơ quan chủ quản ban đầu xử lý, hoặc có thể bị đóng cửa.
Cấm cơ quan pháp luật làm kinh tế
Theo Tân Hoa xã, trong hoạt động kinh doanh của các cơ quan quyền lực tại Trung Quốc, ngành pháp luật cũng có sự “thần bí” không kém lực lượng vũ trang. Trước năm 1998, Trung Quốc cũng có các quy định, thông tư về việc cấm các cơ quan pháp luật tham gia làm kinh tế. Song đến tháng 7/1998, những quy định pháp lý mới được triển khai một cách nhanh chóng.
“Mọi người sẽ không còn cảm thấy bước chân của các cơ quan pháp luật trên con đường đi tới nền kinh tế thị trường của Trung Quốc”, Tân Hoa xã năm 1998 cho biết.
Các cơ quan thuộc hệ thống Tòa án, Viện Kiểm sát tại Trung Quốc từ ngày 30/7/1998 đều bị cấm làm kinh tế, thậm chí không được phép dính líu tới các hoạt động kinh doanh dịch vụ phục vụ công chúng, một tuần sau bài phát biểu của Chủ tịch Trung Quốc khi đó là ông Giang Trạch Dân. Lãnh đạo các cơ quan tòa án, viện kiểm sát được yêu cầu thực hiện nghiêm chỉ đạo, chịu trách nhiệm về hành vi của cấp dưới nếu vi phạm.
| Lộ trình rút quân đội khỏi kinh tế Năm 1989, ông Giang Trạch Dân giữ chức Chủ tịch nước kiêm Tổng Bí thư Đảng Cộng sản, Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc (CMC). Khi đó, dựa trên kiến nghị của Thủ tướng Trung Quốc Chu Dung Cơ, Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trương Vạn Niên, ông Giang bắt đầu thu hẹp, chỉnh đốn hoạt động kinh tế của PLA. Năm 1991, CMC cấm đơn vị quân đội cấp sư đoàn trở xuống làm kinh tế. Năm 1993, CMC cấm các đơn vị tác chiến làm kinh tế. Đầu năm 1996, CMC thanh lý, chỉnh đốn hoạt động kinh tế trong toàn quân. Tháng 3/1998, CMC ra lệnh cho các đơn vị phi tác chiến của PLA không được làm kinh tế. Cuối năm 1998, CMC lệnh cho quân đội, cảnh sát vũ trang triệt để ngừng hoạt động kinh tế. |
