Rào cản tiêu chí khó

Theo kế hoạch, hết năm 2013 tỉnh Hậu Giang sẽ có 3 xã là Tân Tiến (TP Vị Thanh), Đại Thành (TX Ngã Bảy) và Vị Thanh (huyện Vị Thủy) đạt 19/19 tiêu chí để được công nhận xã NTM.

Tuy nhiên, đến thời điểm này khối lượng công việc vẫn còn khá lớn. Nếu không có sự quan tâm, đầu tư từ cấp trên thì các địa phương khó có thể vượt qua rào cản từ các tiêu chí khó để sớm hoàn thành mục tiêu đề ra.

Công việc vẫn còn nhiều

Thực hiện Chương trình MTQG về xây dựng NTM, Hậu Giang đã chọn 11 xã trên địa bàn toàn tỉnh làm điểm chỉ đạo, từ đó rút kinh nghiệm để nhân rộng ra toàn tỉnh. Trong 3 xã điểm được chọn về đích sớm trong năm nay thì Vị Thanh là xã có số tiêu chí hoàn thành thấp, 11 tiêu chí (đánh giá cuối năm 2012), kế đó là Đại Thành đạt 13 tiêu chí và Tân Tiến đạt 14 tiêu chí.

Với quyết tâm hoàn thành kế hoạch đề ra, từ đầu năm đến nay, chính quyền và nhân dân xã Vị Thanh đã có nhiều phấn đấu và hoàn thành thêm được 4 tiêu chí. Hiện còn 4 tiêu chí gồm giao thông, cơ sở vật chất văn hóa, an ninh trật tự và hệ thống chính trị vững mạnh đang tiếp tục thực hiện. Như vậy, hầu hết các tiêu chí mà người dân có thể làm hoặc tham gia cùng với chính quyền thực hiện đến thời điểm này đã hoàn thành. Còn lại đều là những tiêu chí khó, cần sự quan tâm đầu tư từ nguồn lực mạnh mẽ của Nhà nước.

Nhà văn hóa xã Tân Tiến, TP Vị Thanh

Ông Huỳnh Văn Trắng, Bí thư Đảng ủy xã Vị Thanh, thừa nhận: “Trong những tiêu chí còn lại như giao thông, cơ sở vật chất văn hóa, nếu không có sự đầu tư từ ngân sách thì địa phương không thể hoàn thành. Điều đáng mừng là hiện nay một số công trình đã được triển khai thi công, hy vọng sẽ hoàn hành đúng tiến độ”.

Còn tại Tân Tiến, từ đầu năm đến nay xã đã phấn đấu hoàn thành thêm được 2 tiêu chí là cơ cấu lao động và hệ thống chính trị, còn lại 3 tiêu chí khó chưa thể hoàn thành là cơ sở vật chất văn hóa, y tế, môi trường. Phó Chủ tịch UBND xã Tân Tiến Lưu Minh Thái cho biết: “Đối với 3 tiêu chí còn lại dù hiện tại đã đạt từ 70 - 80%, nhưng khối lượng công việc vẫn còn khá nhiều. Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể cho từng tiêu chí để hoàn thành từ nay đến cuối năm, tuy nhiên vẫn chưa có kinh phí thực hiện”.

Hiện trung tâm văn hóa của xã Tân Tiến vẫn còn đang chờ được khởi công. Còn nhà văn hóa - khu thể thao của 3 ấp là Mỹ Hiệp 3, Thạnh Quới 1 và Thạnh Hòa 1 đang được gấp rút hoàn thành. Trạm y tế xã với diện tích 1.300 m² cũng đang được đẩy nhanh tiến độ thi công.

Tuy nhiên, khi hoàn thành thì Sở Y tế tỉnh phải đầu tư trang thiết bị thì mới có thể đạt chuẩn quốc gia về y tế. Tiêu chí môi trường đang chờ ngành cấp nước đầu tư thêm tuyến đường ống, lắp đặt đồng hồ thì mới có thể nâng tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch đạt trên 50% theo quy định. Đồng thời phải tiến hành xây dựng các điểm thu gom bao bì thuốc BVTV để xử lý. Còn đối với hộ gia đình chưa có hố rác thì vận động họ tự xây, mới đảm bảo môi trường xanh, sạch.

Xã Đại Thành cũng đang nỗ lực vượt qua các tiêu chí khó là cơ sở vật chất văn hóa, môi trường và y tế. Hiện tại, khu thể thao của xã và 3 nhà văn hóa ấp dù đã được quy hoạch xong nhưng đang phải nằm chờ nguồn vốn để đầu tư. Về y tế, hiện tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế của xã chưa tới 60%, trong khi quy định phải đạt từ 70% trở lên.

Riêng về tiêu chí môi trường, Đại Thành còn nhiều việc phải làm. Hiện tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch toàn xã mới đạt hơn 25%, trong khi đó hệ thống đường ống dẫn nước sạch vẫn đang chờ ngành cấp nước đầu tư, đấu nối để nâng tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch lên theo quy định. Ngoài ra, Đại Thành còn có làng nghề hầm than củi truyền thống, với khoảng 50 lò ngày đêm hoạt động thải khói, bụi gây ô nhiễm môi trường. 

Để khắc phục tình trạng này, Sở TN-MT Hậu Giang đã cho triển khai dự án “Hỗ trợ đầu tư xử lý, khắc phục ô nhiễm môi trường tại các hộ hầm than củi ở xã Đại Thành”. Tuy nhiên, do chi phí đầu tư quá lớn, kinh phí để lắp đặt hệ thống xử lý khói, bụi dùng cho lò than trung bình khoảng 90 triệu đồng/lò. Tổng kinh phí triển khai dự án này khoảng gần 4 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ 2,7 tỷ đồng, còn lại là vốn đối ứng của các hộ dân.

Trước mắt tỉnh đã bố trí từ nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường 250 triệu đồng, nguồn Chương trình MTQG về xây dựng NTM 250 triệu đồng. Phần còn lại đang tìm nguồn thích hợp để xem xét bố trí. Về phía người dân, dù chỉ phải đối ứng 30% (khoảng 30 triệu đồng) nhưng do phần lớn là hộ nghèo nên chưa biết xoay xở thế nào.

Chủ lò than Phan Văn Định ở ấp Đông An A, xã Đại Thành ngán ngẩm: “Qua thành công của mô hình thử nghiệm, các chủ lò than ở đây đều thấy được lợi ích của việc lắp đặt hệ thống xử lý khói, bụi nên đều đồng tình ủng hộ. Nhưng khổ nỗi, đốt một lò than chỉ kiếm lời được 1,5 - 2 triệu đồng, đủ sống qua ngày thì lấy đâu ra mấy chục triệu đồng để đối ứng. Nếu Nhà nước không có chính sách cho vay ữu đãi thì chúng tôi khó lòng mà thực hiện được".

Chạy nước rút

Ông Huỳnh Chí Nguyện, PGĐ Sở NN-PTNT, Chánh Văn phòng điều phối Chương trình MTQG về xây dựng NTM tỉnh Hậu Giang, cho biết, hiện đang là thời điểm nước rút để các xã dự kiến về đích trong năm nay hoàn tất các tiêu chí còn lại. Tuy nhiên, do các tiêu chí này đều cần nguồn kinh phí đầu tư từ ngân sách nên các địa phương rất khó triển khai khi chưa có vốn.

UBND tỉnh đã phân nhiệm vụ cho các sở, ngành liên quan phải chịu trách nhiệm phối hợp thực hiện các tiêu chí có liên quan đến lĩnh vực mình quản lý. Về tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa thì Sở VHTTDL chịu trách nhiệm chính, tiêu chí môi trường thì Sở TN-MT thực hiện…

Để hoàn hành tất các các tiêu chí còn lại, mỗi xã cần ít nhất từ 5 - 10 tỷ đồng, hơn nữa thời gian cũng không còn nhiều. Vì vậy, nếu không có sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền, các sở, ngành liên quan để gỡ khó cho địa phương thì những tiêu chí này sẽ trở thành rào cản khiến các xã không thể về đích như kế hoạch.

Bên cạnh đó, để thúc đẩy phát triển nông nghiệp, tỉnh đang tiếp tục rà soát, điều chỉnh quy hoạch, xác định các sản phẩm chủ lực để hỗ trợ phát triển; phối hợp vận hành khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng giảm giá thành, nâng giá trị, tạo sức cạnh tranh trên thị trường. Đảm bảo mục tiêu đến năm 2015, thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn là 22 triệu đồng/người/năm.