| Hotline: 0983.970.780

Sàn diễn kịch nghệ hụt hơi trước cơn sốt game show?

Thứ Sáu 02/03/2018 , 13:45 (GMT+7)

Sau suất diễn mùng 10 Tết Mậu Tuất, 25/2, sân khấu SuperBowl của Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Vân đã chính thức đóng cửa. Nguyên nhân: tiền thuê mặt bằng quá cao, doanh thu không kham nổi.

“Thật ra chuyện đóng cửa sân khấu SuperBowl là chuyện sớm muộn, chỉ còn khoảng một năm nữa là hết hợp đồng với phía nhà hát. Giá thuê ở đây thực sự quá cao, tình hình sân khấu cũng không khả quan đến mức khiến tôi bù lỗ thêm một năm nữa. Tôi nghĩ nếu giá thuê giảm 50% thì là hợp lý, tôi có thương lượng rồi nhưng không đạt được thỏa thuận nên buộc phải chấm dứt hợp đồng sớm.

Sân khấu kịch Hồng Vân bên quận Phú Nhuận thì trả mặt bằng sân khấu theo suất diễn nên chúng tôi dễ trang trải hơn, còn ở đây họ khoán cho mình theo tháng với giá rất cao, diễn bao nhiêu cũng phải trả ngần đó”, Hồng Vân trần tình.

10-13-32_tien-ng
Vở nhạc kịch “Tiên Nga” của sân khấu tư nhân IDECAF!

Như vậy, Hồng Vân bây giờ chỉ còn là bà bầu của sân khấu Phú Nhuận. Và đây cũng là dấu hiệu để tư duy lại con đường xã hội hoá sân khấu!

Suốt 20 năm qua, giới nghệ sĩ TP.HCM đóng vai trò quan trọng trong quá trình xã hội hoá sân khấu. Đã từng có nhiều điểm sáng như Kịch 5B, Kịch IDECAF, Kịch Sài Gòn… với những bầu show tháo vát và năng động như Phước Sang, Huỳnh Anh Tuấn…

Thế nhưng, khi game show trên truyền hình bùng nổ thì các tụ điểm kịch này co cụm lại, dần rơi vào cảnh khó khăn. Ngồi nhà thảnh thơi xem game show miễn phí trên tivi, còn hơn chen lấn đến rạp tốn tiền xem kịch. Cái lý do ấy, thực sự đã ám ảnh những ai tiếp tục mong muốn đầu tư cho sân khấu.

Để đánh giá nội lực một nền sân khấu trước khi hội nhập, có hai yếu tố: tác phẩm đỉnh cao và đội ngũ kế thừa. Xét về tác phẩm đỉnh cao, tùy lúc, tùy thời, chúng ta có những vở diễn được đón nhận và được tôn vinh. Trên sân khấu truyền thống, chúng ta có thể tự hào về “Quan Âm Thị Kính”, “Nghêu Sò Ốc Hến”, “Tô Ánh Nguyệt” hay “Đời cô Lựu”.

Trên sân khấu hiện đại, chúng ta có thể kể tên “Vũ Như Tô”, “Rừng trúc”, “Nguyễn Trãi ở Đông Quan”, “Tôi và chúng ta” hay “Hồn Trương Ba da hàng thịt”.

Xét về đội ngũ kế thừa, những cuộc Liên hoan tài năng trẻ đạo diễn sân khấu toàn quốc giống như một cuộc điểm danh ít ỏi, chúng ta đang thiếu vắng những gương mặt mới cho sàn diễn vốn ngày càng nhộn nhịp hơn.

Năm 2018, khi Việt Nam trở thành tâm điểm chú ý của nhiều nước trên thế giới về sự năng động, thì sân khấu về khả năng hội nhập hoàn toàn thua kém các bộ môn nghệ thuật khác như điện ảnh, văn học, mỹ thuật, nhiếp ảnh.

Một trong những lý do có vẻ chính đáng nhất để phân bua với nhau là chưa có những cơ sở vật chất cần thiết. Đúng, so với nhiều quốc gia trong khu vực như Thái Lan chẳng hạn, Việt Nam không có nhà hát tiện nghi và không có kinh phí đầu tư dồi dào như họ.

Song điều cốt lõi là sân khấu nước ta đã tự “đóng cửa” với bản thân. Những giáo trình cũ kỹ hàng chục năm trước vẫn còn được đem ra để nhồi nhét kiến thức cho sinh viên hai trung tâm đào tạo lớn nhất là Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội và Trường Cao đẳng Sân khấu Điện ảnh TPHCM.

Chúng ta không hề có thông tin về sân khấu quốc tế. Chúng ta không hề biết sàn diễn ở các nước đã thay đổi như thế nào và đang thịnh thành những trào lưu gì. Chúng ta cũng không biết mình đang ở đâu trên bản đồ kịch nghệ thế giới những năm cuối thập niên thứ hai của thế kỷ 21. Sân khấu Việt Nam trở nên tù đọng với hai phương thức hoạt động: bao cấp hoạt động cầm chừng và tư nhân chạy theo thị hiếu.

Bản chất của sàn diễn xã hội hóa là để phục vụ nhu cầu giải trí của khán giả, vì vậy không có quyền đòi hỏi họ bỏ tiền thực hiện những vở lớn tạo nên diện mạo nghệ thuật một quốc gia. Tất cả gánh nặng vươn lên của sân khấu Việt Nam đè lên vai những sân khấu mỗi năm được rót cho một ít kinh phí ít ỏi.

Số tiền của Nhà nước chắt chiu dành cho các nhà hát đã nhỏ mà còn chia đều ra, nên không đủ để làm ra tấm ra món bất kỳ tác phẩm nào. Ví dụ, một đơn vị uy tín như Nhà hát Tuổi Trẻ, mỗi năm được khoán trọn gói dăm bảy tỷ đồng. Tính toán chi li như sau: lương nghệ sĩ, chỉnh trang rạp diễn đã mất khoảng ¾, số tiền còn lại 1 tỷ đồng cho các đoàn kịch với kế hoạch phải ra mắt khán giả 10 chương trình.

Đã đến lúc cần có một tư duy khác cho sự phát triển của các nhà hát được bao cấp. Sự đầu tư phải cần chiến lược và mục đích cụ thể. Không thể tiếp tục nuôi nhiều đơn vị sân khấu sống ngoi ngóp, mà không dồn tài lực để có những vở hoành tráng mang dấu ấn Việt Nam.

Muốn sân khấu Việt Nam không đứng ngoài sự hội nhập, không thể không quan tâm đến tài nguyên con người. Khoan trách những diễn viên trẻ vẫn còn khoảng cách quá xa với những tài danh như Phùng Há, Song Kim, Trần Tiến, Bạch Tuyết, Diệp Lang, Lê Khanh, Lan Hương, Hoàng Dũng…bởi lẽ thế hệ sau không phải ai cũng có phẩm chất “quái kiệt” như Thành Lộc để thành danh mà không cần một nhân vật sân khấu.

Cũng khoan trách những đạo diễn trẻ vẫn còn phập phù năng lực như Vũ Minh, Đức Thịnh, Thái Hòa, Triệu Trung Kiên, Hoàng Quỳnh Mai, Lý Khắc Linh…vì họ biết tìm đâu ra kịch bản có chất lượng để thỏa chí dàn dựng.

Nỗi lo đáng báo động nhất của sân khấu hiện nay là khủng hoảng thiếu nhà viết kịch. Quy luật “có tích mới dịch nên tuồng” thực sự thách thức sàn diễn. Bây giờ bản bi ca “kịch bản ở đâu” vẫn cứ hát đi hát lại, và sẽ tiếp tục tâm trạng tuyệt vọng ấy nếu không có giải pháp khuyến khích tác giả trẻ gắn bó với sân khấu!

Sân khấu kịch tư nhân đang đối diện với nhiều vấn đề nan giải về địa điểm biểu diễn. Những nghệ sĩ như Thành Lộc, Quốc Thảo, Minh Nhí, Ái Như, Trịnh Kim Chi… đều rất tâm huyết, nhưng thực sự họ đang mệt mỏi trên hành trình duy trì sàn diễn cho công chúng đô thị. Nói cách khác, muốn xã hội hoá sân khấu một cách bền vững, phải có chính sách hỗ trợ hợp lý cho những nghệ sĩ dấn thân.

Có nhiều trung tâm văn hoá hoặc rạp hát không sử dụng đúng công năng, thì tại sao không cho sân khấu tư nhân được thuê lại với giá ưu đãi. Trước đây, xung đột giữa nghệ sĩ Ngọc Trinh với Nhà hát TPHCM về việc thuê địa điểm, đến mức phải lôi nhau ra toà, chính là ví dụ đáng tham khảo!

Nghệ thuật không thể bao cấp mãi. Xã hội hoá sân khấu là một chủ trương đúng đắn. Thế nhưng, phải có chính sách hỗ trợ hợp lý cho thể loại xung kích này. Nếu bầu show mải mê chạy theo thị hiếu để nuôi sân khấu, thì chỉ có những tác phẩm dễ dãi xoay quanh các trào lưu tấu hài hoặc kinh dị. Một tụ điểm tư nhân mà có những vở diễn công phu như “Tiên Nga” của sân khấu IDECAF thì những đơn vị đang được nuôi bằng ngân sách cũng phải ngả mũ bái phục!

Xem thêm
Cây bút Huỳnh Dũng Nhân trên hành trình 70 năm

Cây bút Huỳnh Dũng Nhân tổng kết hành trình 70 năm với tuyển tập các tác phẩm báo chí và văn chương, được ra mắt nhân dịp Hội báo xuân toàn quốc 2024.

Rượt đuổi mãn nhãn, Man United đả bại Liverpool tại Cúp FA

Trận Tứ kết Cúp FA giữa Man United vs Liverpool đã diễn ra với kịch bản không ngờ khi hai đội rượt đuổi nghẹt thở trong suốt 120 phút của trận đấu. 

120 vận động viên tham gia giải dù lượn trên cao nguyên đại ngàn

Giải dù lượn tại huyện Sa Thầy (tỉnh Kon Tum) sẽ quy tụ 120 vận động viên, trong đó có 41 vận động viên người nước ngoài tham gia tranh tài.

Cây phong lá đỏ 115 tuổi hút du khách ở Sa Pa

LÀO CAI Cây phong lá đỏ ở Sa Pa thu hút nườm nượp du khách đến chiêm ngưỡng, chụp ảnh.