Bức tranh của việc lạm dụng
Diện tích đất nông nghiệp lớn cộng với ý thức kém trong việc kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV đã khiến cho năm 2016 lượng thuốc BVTV của Sơn La vọt lên ở mức 287.247 kg (lít), trong đó có một lượng lớn hóa chất trừ cỏ cực độc.
 |
| Cảnh lạm dụng thuốc trừ cỏ ở Sơn La |
Sau khi NNVN đăng tải loạt phóng sự dài kỳ “Trong những ngôi nhà được dựng bằng chai thuốc sâu” phản ánh về tình trạng lạm dụng thuốc trừ cỏ, thuốc trừ sâu và những hậu quả khủng khiếp của nó, tỉnh Sơn La đã có những động thái vào cuộc rất tích cực.
Thực hiện công văn 2148 của UBND tỉnh, Sở NN-PTNT Sơn La đã kiểm tra xác minh nội dung phản ánh về việc sử dụng thuốc diệt cỏ trên địa bàn 3 huyện là Mai Sơn, Yên Châu, Bắc Yên. Báo cáo của đơn vị này chỉ rõ nhiều vấn đề đáng báo động.
Thứ nhất là về tình trạng lạm dụng thuốc BVTV để phòng trừ dịch hại vẫn diễn ra phổ biến (phun phòng, phun quá nồng độ, không tuân thủ thời gian cách ly, không đúng thuốc, không mang bảo hộ lao động...), làm theo thói quen và vì lợi ích kinh tế không quan tâm đến các vấn đề khác. Bao gói thuốc BVTV sau sử dụng chưa được nông dân thu gom đúng nơi quy định, còn vứt bỏ tại nơi pha thuốc hoặc nơi phun thuốc. Nguyên nhân là do nhận thức, do thiếu hiểu biết và ý thức của một bộ phận nông dân chưa cao trong công tác bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm, sức khỏe con người…
Thứ hai là tình hình buôn bán thuốc BVTV dù một số cơ sở đã được đào tạo đủ điều kiện để buôn bán nhưng chưa làm tốt công tác hướng dẫn cho người dân về sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả.
Một số cơ sở đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa vẫn thường bán chui lủi vào mùa vụ nên công tác quản lý gặp nhiều khó khăn. Thứ ba là công tác quản lý nhà nước của chính quyền cấp xã một số nơi còn buông lỏng, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa nên còn nhiều hộ gia đình kinh doanh lén lút, không đủ điều kiện vẫn hoạt động, buôn bán tại các chợ phiên trên sông, các hộ nông dân còn sử dụng thuốc sai quy định. Trong khi đó các lực lượng ở cấp trên còn mỏng không thường xuyên liên tục giám sát tất cả mọi hoạt động kinh doanh và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hàng ngày được. Việc xây dựng các bể chứa bao gói thuốc BVTV sau sử dụng để đem đi tiêu hủy chưa thực hiện được một cách đồng bộ, đáp ứng đầy đủ nên để tuyên truyền người dân vứt bỏ bao bì đúng nơi quy định cũng gặp khó khăn.
Chính quyền không được đứng ngoài cuộc
Giải pháp mà Sơn La đề ra là: Tập trung tuyên truyền các quy định của nhà nước về quản lý thuốc BVTV đến người dân, đưa các nội dung quản lý vào quy ước, hương ước của tổ bản. Thông báo hàng tuần trên loa, đài, bảng tin của bản về sử dụng thuốc BVTV trên cây trồng, thu gom bao gói thuốc sau sử dụng đúng nơi quy định. Kiên quyết đình chỉ hoạt động đối với các cơ sở không đủ điều kiện buôn bán và không chấp hành nghĩa vụ bảo vệ môi trường. Nâng cao vai trò, năng lực, ý thức trách nhiệm đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước đối với công tác quản lý. Quy hoạch, xây dựng, tiêu hủy kịp thời bao gói thuốc BVTV sau sử dụng tránh tình trạng có nhưng còn thiếu, chưa đồng bộ, chưa tiêu hủy kịp thời...
 |
| Ảnh: Dương Đình Tường |
Từ những tồn tại do tình trạng lạm dụng thuốc BVTV cơ quan chuyên ngành của Sơn La đã đưa ra nhiều đề xuất, kiến nghị cho các đơn vị có liên quan: Đối với Cục Bảo vệ Thực vật cần có hướng dẫn cụ thể về việc lựa chọn các đơn vị thực hiện việc tiêu hủy bao bì thuốc sau sử dụng, kinh phí, mức phí tiêu hủy thuốc BVTV từ các cơ sở vi phạm. Xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm soát và thực hiện thanh tra về chất lượng thuốc, quy cách đóng gói, bao bì, nhãn mác ngay từ khâu sản xuất, đóng gói để xử lý tận gốc mọi sai phạm tránh tình trạng phân phối ra thị trường mới kiểm soát gây khó khăn cho công tác quản lý tại địa phương.
Đối với UBND tỉnh cần bố trí đầy đủ nguồn kinh phí để tiêu hủy thuốc BVTV, kinh phí xây dựng các bể chứa, kho lưu chứa thuốc bị tịch thu, kinh phí tuyên truyền tập huấn. Đối với Sở Tài nguyên và Môi trường cần phối hợp với Sở NN-PTNT tham mưu cho UBND tỉnh về xây dựng các bể chứa bao gói thuốc sau sử dụng, việc thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc sau sử dụng.
Đối với UBND cấp huyện, xã kiên quyết cho dừng hoạt động đối với các cơ sở buôn bán thuốc BVTV không đủ điều kiện, buôn bán lén lút, buôn bán tại các chợ phiên, chợ trên sông. Tăng cường phối hợp chặt chẽ với thanh tra chuyên ngành để xử lý kịp thời các sai phạm xảy ra. Kịp thời xác định địa điểm đặt bể chứa, khu vực lưu chứa bao gói thuốc sau sử dụng trình UBND tỉnh cấp kinh phí triển khai xây dựng. Nâng cao và đẩy mạnh vai trò quản lý của chính quyền cấp xã trong công tác tuyên truyền, quản lý về thuốc BVTV nói riêng và vật tư nông nghiệp nói chung...
| Không chỉ là những giải pháp trên giấy mà việc bài trừ nạn lạm dụng thuốc BVTV của Sơn La còn thể hiện qua những hành động. Công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực BVTV được thực hiện theo kế hoạch lẫn đột xuất. Theo anh Dương Gia Định - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, từ tháng 9/2017 đơn vị đã tổ chức nhiều cuộc kiểm tra về thuốc trên địa bàn các huyện Mộc Châu, Mai Sơn và thành phố Sơn La. Kiểm tra 10 cơ sở sản xuất rau trong đó có 6/10 chưa thực hiện tốt nguyên tắc 4 đúng trong sử dụng thuốc BVTV, nhắc nhở các sai phạm và yêu cầu ký cam kết. Đơn vị cũng phối hợp với các UBND các huyện kiểm tra 102 cơ sở, phát hiện 42 cơ sở vi phạm, phạt tổng số tiền 111.500.000đ và thu hồi để tiêu hủy các sản phẩm sai phạm. |
