Nếu như hiện nay, giá gỗ rừng trồng (gỗ lóng) được tiêu thụ với giá từ 1,1- 1,2 triệu đồng/tấn thì gỗ rừng trồng cùng loại đã được cấp chứng chỉ FSC (chứng chỉ rừng trồng) sẽ được bán với giá cao hơn từ 20-30%. 
Rừng trồng trong hộ dân
Con số chênh lệch này nếu được nhân cho tổng sản lượng gỗ rừng trồng được khai thác hằng năm ở các tỉnh trong khu vực miền Trung thì sẽ cho ra con số thất thoát khổng lồ. Ấy vậy mà chuyện làm chứng chỉ cho rừng trồng ở các địa phương trong khu vực miền Trung đến nay vẫn chưa được triển khai.
Quảng Nam, 1 tỉnh có diện tích đất lâm nghiệp chiếm hơn 80% trong tổng diện tích đất nông lâm nghiệp. Rừng sản xuất ở đây được xem như là giải pháp xóa đói giảm nghèo cho người dân của 9 huyện miền núi. Trong những năm qua, diện tích rừng trồng trên địa bàn tỉnh này không ngừng tăng trưởng. Chỉ trong vòng 12 năm vừa qua (từ năm 1999 đến 2010), Quảng Nam đã trồng được gần 54 ngàn ha rừng SX từ chương trình 5 triệu ha rừng.
Thế nhưng khi chúng tôi hỏi về chứng chỉ rừng trồng (chứng chỉ FSC) thì hầu hết các đơn vị và hộ dân trồng rừng đều...lắc đầu ra vẻ rất xa lạ. Ông Phan Sỹ Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Lâm nghiệp tỉnh Quảng Nam xác định: “Ở Quảng Nam chưa có đơn vị nào tiến hành làm thủ tục xin cấp chứng chỉ FSC. Hiện mới chỉ mỗi Cty Lâm đặc sản Quảng Nam có “ý tưởng” nhưng chưa thực hiện”.
Ở huyện Quế Sơn (Quảng Nam), nơi có 70% hộ dân tham gia trồng rừng SX với hơn 7 ngàn ha. Hằng năm khai thác từ 600-1.000 ha với sản lượng từ 43- 45 ngàn tấn gỗ/năm. Những hộ trồng rừng ở đây đang ngày đêm mong mỏi được hướng dẫn làm thủ tục xin cấp chứng chỉ FSC để sản phẩm được bán đúng giá trị nó đang có.
Ông Nguyễn Văn Chín, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Quế Sơn cho biết: “Trong 6 năm gần đây, huyện Quế Sơn có phương án quyết liệt về việc giao đất đến hộ gia đình, cấp bìa đỏ được trên 60% diện tích, số còn lại sẽ được hoàn tất trong năm tới. Đây là điều kiện tiên quyết trong thủ tục để được cấp chứng chỉ FSC”.
Rồi ông Chín làm 1 bài toán: “Cứ cho 1 tấn gỗ rừng trồng hiện bị bán mất giá 200 ngàn đồng/tấn so với gỗ đã được cấp chứng chỉ FSC thì mỗi năm, những người trồng rừng trên địa bàn huyện Quế Sơn bị thất thoát mất 9 tỷ đồng. Bởi vậy, việc triển khai cấp chứng chỉ FSC triển khai sớm ngày nào chúng tôi mừng ngày đó”.
Còn ở Bình Định, địa phương hiện đã trồng được khoảng 100 ngàn ha rừng SX thì mới chỉ có 1 đơn vị được cấp chứng chỉ FSC. Nhưng đó không phải là 1 đơn vị trong nước mà là của nước ngoài, Cty TNHH Trồng rừng Quy Nhơn (100% vốn của các nhà đầu tư Nhật Bản). Năm trước (2010), ông Nguyễn An Điềm, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản Bình Định đã từng cho chúng tôi hay là sau Cty TNHH Trồng rừng Quy Nhơn, TCty Sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định (PISICO), Cty Lâm nghiệp Hà Thanh (Vân Canh), Cty Lâm nghiệp Sông Kôn (Vĩnh Thạnh) sẽ tiến hành việc làm chứng chỉ FSC.
“Muốn được cấp chứng chỉ FSC, các đơn vị trồng rừng từ tổ chức đến cá nhân phải hội đủ nhiều điều kiện như: Phải kiểm soát được quy trình SX từ khâu trồng đến khâu khai thác theo tiêu chí phát triển rừng bền vững. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết nhất là phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), đây chính là vướng mắc lớn nhất hiện nay”, ông Nguyễn An Điềm cho biết.
Thế nhưng đã 1 năm trôi qua mà tấm chứng chỉ FSC vẫn còn rất xa vời với những đơn vị nói trên. Ông Hà Thúc Đệ, Trưởng phòng Kế hoạch của Cty Lâm nghiệp Hà Thanh nói: “Cty chúng tôi hiện có 3 ngàn ha rừng trồng nhưng hiện nay vẫn chưa làm được chứng chỉ FSC. Sản phẩm vẫn phải chịu bán giá thấp từ 1,1-1,2 triệu đồng/tấn”.
Trường hợp của TCty PISICO còn tệ hại hại hơn. Đã 3 năm trôi qua nhưng chuyện làm thủ tục xin cấp chứng chỉ FSC cho 2.000 ha rừng đã trồng tại các huyện Vân Canh, Hoài Ân vẫn chưa có kết quả nên cũng đang cùng cảnh ngộ bán sản phẩm giá thấp.
Trong khi đó, hiện sản phẩm của Cty TNHH Trồng rừng Quy Nhơn luôn bán giá cao hơn từ 20-30% nhờ vào tấm chứng chỉ FSC. Ông Nguyễn An Điềm cho biết thêm: “Hiện nay Mỹ và 1 số nước ở châu Âu, những thị trường lớn tiêu thụ gỗ rừng trồng của Việt Nam đã áp dụng việc cấm các DN của họ nhập khẩu gỗ không rõ nguồn gốc (không có chứng chỉ FSC) nên sản phẩm của chúng tôi không thể tiếp cận được với các thị trường này. Hiện sản phẩm của chúng tôi đành phải bán sang những thị trường nhỏ ở những nước chưa áp dụng đạo luật cấm nhập gỗ rừng trồng không có nguồn gốc. Thế nhưng giá thu mua ở các thị trường này rất thấp, sức mua lại yếu”.
Việc làm thủ tục xin cấp chứng chỉ FSC cho các cánh rừng càng chậm thì các đơn vị trồng rừng ở Bình Định càng phải đối mặt với muôn vàn khó khăn.
