Cô kính mến!
Năm 2010, cháu lấy bằng sau bao nhiêu mồ hôi công sức của bố mẹ. Chạy việc ở tỉnh trong tuyệt vọng, cuối cùng, một người cậu họ ở huyện kéo cháu về một cơ quan hành chính của địa phương. Lương thấp tệ hại, không mất tiền lo việc nên cháu cũng đã tính, không “mất vốn” nên không lãi lỗ gì ở đây cả.
Đúng là thân dài vai rộng mà sáng cắp ô đi trưa chiều cắp ô về, thấy phí quá. Nếu nói cái được ở đây là được thời gian. Nhưng nhàn rỗi cũng dễ thấy mình sống mòn, vô tích sự.
Đã vậy, như cô cũng biết, tệ nạn công sở len vào rất nhanh, như cỏ dại. Khệnh khạng chè thuốc, lương không ra gì mà còn trưa rượu chiều bia. Rồi còn những khoản tiệc từ trên trời rơi xuống, tân gia, giỗ chạp, đầy tháng đầy năm con đồng nghiệp và mùa cưới…
Địa bàn của cháu có một doanh nghiệp trẻ, có công ty, có nhà xưởng. Cháu rất ngưỡng mộ người này, cũng từ kỹ sư như cháu, 20 năm trước còn kiếm sống bằng việc đánh tá lả ăn tiền. Nay chú ấy nuôi được năm mươi con người, có đức nhất là kiếm được việc làm cho người ta, đúng không cô?
Một lần cháu đón đường chú ấy và mạnh dạn xin việc. Có lẽ ấn tượng từ hành động của cháu mà chú ấy đã để tâm. Nhưng ở công ty và ở xưởng không còn chỗ cho kỹ sư nữa. Chú ấy đề nghị cháu vào Nam, mở văn phòng, xem như thăm dò thị trường trong ấy.
Cháu không ngại gì cả, nhưng khổ nỗi, người níu chân cháu không phải bố mẹ. Chắc cô đoán biết là ai rồi, đúng không cô? Cháu và bạn gái quen nhau từ thời sinh viên, hai người ở hai tỉnh, không xa lắm. Hai đứa cùng tuổi, công việc khó khăn làm cháu rất ngán ngại khi tính đến cưới xin, chuyển đổi. Bố mẹ cháu không đồng ý phương án đi Nam, người cậu họ thì bảo cháu đứng núi này trông núi nọ còn cô bạn gái thì giãy nảy lên.
Cháu thấy mình bị trói cả chân tay. Cháu nên như thế nào đây cô?
--------------------------
Cháu trai thân mến!
Có hai con đường cho một người đàn ông châu Á nói chung và đàn ông Việt nói riêng. Làm doanh nhân và làm quan, làm quan cũng là nghề hái ra tiền. Con đường nào cũng đòi hỏi gian truân, cô độc và dũng cảm.
Cô biết con đường doanh nhân, thời khởi nghiệp như cái chú giám đốc gì ấy, cũng nhiều nhem nhuốc. Lobby, chạy chọt, nịnh nọt và cả hối lộ (không tránh khỏi). Có một bài báo chắc cháu cũng có đọc về nỗi khổ của người làm ăn tư nhân ở Việt Nam và Campuchia. Đọc để biết rõ hơn điều mình có biết lờ mờ. Nhưng an ủi là sẽ giàu và nuôi được nhiều người.
Cô cũng biết con đường xa lắc của một viên chức quèn. Dĩ nhiên chuyện cắp ô là nói hình ảnh. Và tệ nạn công sở như cháu liệt kê, tiền ít mà tật nhiều, ấy là chưa nói sẽ có phe cánh đấu đá làm khổ bao nhiêu người trong sáng, muốn yên thân cũng không xong. Nhưng làm quan cả họ được nhờ, thời nào cũng vậy, cơ chế nước mình vẫn là như vậy.
Nếu cháu muốn tiến thân từ anh viên chức huyện, chắc cháu hình dung được rồi đó, rất mất công, nhiêu khê, đầu tư, tốn kém. Không biết chừng chức chưa thấy, “cơ cấu” đâu chưa thấy, đã thấy đem về cho vợ con cái tật nhậu, tật đi hát, tật chém gió, tật nói dối, tật chia phe… đủ cả.
Cô thương chứ không lên án những người bụng lép, chỗ lép và lương lép. Mật ít ruồi nhiều, thất nghiệp nhan nhản, thừa thầy thiếu thợ. Đúng, cậu họ cháu đã nói đúng ở chỗ, người ta mong việc không có, cháu có rồi thì ỏng eo chê. Nhưng ghế ít mà người bon chen đông, cháu cũng thừa biết.
Tuổi trẻ ngày nay không mấy người cam chịu với mức lương vài ba triệu để rồi tàn sớm cả. Người giám đốc ấy đã đọc thấy ở cháu tính hành động. Phương Nam thì đã sao, hàng chục triệu người đã vào và đã ấm thân rồi đó. Cô không biết công ty ông ấy kinh doanh gì nhưng ai làm ăn lớn cũng đều nghĩ tới thị trường Sài Gòn cả.
Bố mẹ ngăn rồi sẽ xuôi, như trong chọn lựa của cháu với tình yêu vậy. Ông cậu họ chắc hận ngầm, cháu bội ơn, không sao. Quan trọng là người yêu sợ xa mặt cách lòng. Cháu cần cân nhắc, chàng đi trước, nàng sẽ theo sau, có được không? Phải rất quyết tâm thì mới nhổ được cả đôi đi vào Nam và rồi như mọi người, thời gian sẽ thu xếp tất cả, đừng quá ngán ngại, thời cơ qua đi, cơ hội sẽ nhỏ dần- tỷ lệ nghịch với tuổi tác của cháu đấy.
