Những tháng trước, đến thôn Phước Yên (xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế) nhiều người thấy “đã mắt” bởi một vùng quê trù phú hưởng đặc ân phù sa của sông Bồ với những cánh đồng rau má trải ra một màu xanh đến ngút mắt.
Cây rau má đã đem lại đời sống ấm no cho hàng nghìn hộ dân nơi đây. Tuy nhiên, thời gian gần đây “làng rau má” phải lao đao trong cảnh nắng nóng, nguy cơ rau má chết hàng loạt vì thiếu điện, không có nước để tưới.
“Thương hiệu” rau má Phước Yên
Trước đây, người dân Phước Yên chỉ biết đến cây lúa, khoai bên triền sông Bồn trong cái nghèo cái khó đeo đẳng. Năm 2000, ông Trần Quảng Thiện - người “khai sinh” cây rau má trên vùng đất Phước Yên đã nhân rộng mô hình trồng cây này cho bà con. Ban đầu, chỉ một đến hai hộ trong làng trồng vài luống chủ yếu phục vụ nhu cầu cho bữa cơm hàng ngày. Những năm đó, giá rau má lên cao đỉnh điểm 8-9 nghìn đồng/kg, người dân Phước Yên đã biết đến hiệu quả của loài cây này nên nhân rộng ra toàn làng. Ông Trần Tùy, một hộ dân trồng rau má nhiều nhất ở Phước Yên cho biết: “So với những loại cây trồng khác, cây rau má vừa tốn ít công, chi phí chăm sóc nhưng hiệu quả kinh tế mang lại thì cao hơn nhiều.
Trồng rau má chỉ mất ít công làm cỏ, bón phân, có nước tưới sẵn là thu hoạch quanh năm. Rau má một năm thu hoạch 10 lần, mỗi lần bình quân thu được từ 3,5-4 tạ/sào, nếu trúng vụ có khi đạt 6tạ/sào. Với đầu ra khá ổn định từ 5-6 nghìn đồng/kg đã mang lại thu nhập cao cho người dân nơi đây”. Hộ anh Tùy trồng 7 sào rau má, mỗi tháng trừ công, chi phí phân bón cho thu nhập vài chục triệu đồng. Cứ 25-30 ngày là có thể thu hoạch một lần nên hộ anh Tùy luôn có sẵn đội ngũ nhân công nhổ cỏ, bón phân và thu hoạch rau má đóng vào bao nhập cho các thương lái. Đến vụ, trên tuyến đường liên thôn qua Phước Yên, La Vân Thượng, nườm nượp những chuyến xe của các thương lái lên tận làng thu mua. Cây rau má Phước Yên với công dụng vừa làm thức ăn, xay lấy nước uống rất mát, có tác dụng trị bệnh đã trở thành một thương hiệu của vùng đất ven sông Bồn.
Rau má Phước Yên không chỉ cung cấp cho nhu cầu trong tỉnh mà con vươn xa đến các thị trường trong Nam, ngoài Bắc và đặc biệt là sang Lào. Anh Tùy chia sẻ: “Những năm trước, không ai nghĩ rằng trồng cây rau má có thể làm giàu. Đến nay, nhờ nó mà dân Phước Yên, La Vân Thượng có thể xây nhà, phất lên trông thấy. Tuy nhiên, năm nay do nắng to, không có điện để tưới nên nhiều gia đình bị thiệt hại do rau bị vàng lá.”
Khắc khoải chờ điện
Tình trạng cúp điện “tuỳ ý” trên diện rộng đã đẩy làng rau má đến chỗ khó khăn, lao đao chưa từng thấy. Mới 8 giờ sáng, trong cái nắng gay gắt cháy sém da người, vừa lúi húi nhổ cỏ cho luống rau nhà mình, ông Cao Quảng Sáu than: “Chưa có năm mô mà nắng to như năm ni. Nhà tui trồng 5 sào thì đến nay đã chết gần phân nửa. Những ngày qua, nóng ruột quá cả nhà cứ túc trực hễ có điện là bật bơm tưới, nhưng điện cứ chập chờn, lúc có lúc không. Điện cấp không đúng lịch nên buổi sáng bón phân, tới chiều tưởng có điện để tưới, chiều không có thì ngày mai rau bắt đầu bị cháy, vàng lá hết. Cứ như thế này thì vài tháng nữa chẳng còn cọng rau mô mà bán”.
Trắng tay vì cá chết Không chỉ gặp khó khăn vì cây rau má thiếu nước tưới, hàng trăm hộ dân ở hai thôn Phước Yên và La Vân Thượng cũng đang “ngắc ngư” khi phải đối mặt với thực trạng cá trắm cỏ chết hàng loạt. Ông Quang cho biết: “Nguyên nhân có thể là do nguồn nước bị ô nhiễm bởi tình trạng cá chết xuất hiện nhiều khi thuỷ điện Hương Điền nằm ở thượng nguồn sông Bồ chặn dòng. Hiện nay, toàn hai thôn có 210 lồng cá, chủ yếu đặt lồng nuôi trên sông Bồ. Trong mấy tháng gần đây, gần 70% số lồng nuôi cá trắm có trọng lượng trên dưới 1kg đều bị chết, mỗi ngày từ 10-15 con/lồng”.
Tình trạng cúp điện một cách “tuỳ thích” không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn làm cho nhiều cánh đồng rau má giảm sút về chất lượng. “Những mùa vụ trước, thương lái rất hài lòng về chất lượng của rau, nhưng nay do thiếu nước mà cây rau má cứ còi cọc, vàng lá, những mối quen thì họ thông cảm cho, chứ mối lạ họ trả hàng lại, nói sạc cả họng vẫn không chịu mua. Nếu mình thuê máy bơm nước sông tưới vừa không đảm vệ sinh, chi phí lại cao” - ông Sáu cho biết.
Những ngày này, người dân Phước Yên, La Vân Thượng như ngồi trên đống lửa. Cứ buổi chiều, khi “bắt” được điện, hàng trăm hộ dân đổ xô ra đồng tranh thủ bơm nước cứu rau. Ông Nguyễn Hữu Quang - Phó chủ nhiệm Hợp tác xã Quảng Thọ 2 cho hay: Hiện tại cả hai làng Phước Yên và La Vân Thượng có tổng diện tích trồng rau má là hơn 32 ha, do thời tiết nắng nóng và thiếu điện nghiêm trọng trong thời gian qua nên đã có gần chục ha ruộng rau bị vàng lá và có nguy cơ khô cháy. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị lên chi nhánh điện lực huyện Quảng Điền nhưng vẫn chưa thấy hồi âm. Trước mắt, chúng tôi sẽ yêu cầu cung cấp đúng lịch cấp điện cho người dân nắm rõ để chủ động bón phân và tưới nước cho kịp thời vụ”.
![Chuyện làm du lịch ở miền núi Phú Thọ: [Bài 1] Đồi chè Long Cốc, nàng tiên không ban cho dân được mấy tiền](https://t.ex-cdn.com/nongnghiep.vn/resize/410x230/files/doanhtq/2024/04/20/4107-4030-5-153952_562.jpg)
