Tìm hiểu về đèn hiệu giao thông

* Trước đây tôi vẫn thấy hệ thống đèn giao thông gồm 3 màu xanh, đỏ và vàng. Nhưng gần đây trên rất nhiều trục đường chỉ xuất hiện đèn xanh và đỏ. Liệu có phải đèn vàng không còn có tác dụng? Cơ chế điều khiển đèn giao thông hoạt động như thế nào thưa giáo sư?

Nguyễn Văn Xuân, Thường Tín, Hà Nội

Gần như việc hệ thống đèn tín hiệu có 3 màu đỏ - vàng - xanh đã trở thành điều hiển nhiên phải thế với những ý nghĩa cho từng màu là giống nhau trên toàn thế giới. Đỏ dừng, vàng chuẩn bị, xanh được đi. Nhưng tại sao những màu này lại mang ý nghĩa như vậy? 

Màu đỏ gợi ấn tượng về những tình huống nguy hiểm, có thể sẽ dẫn đến hệ quả nghiêm trọng nếu bỏ qua tín hiệu màu đỏ. Sự gợi tưởng đặc trưng của màu đỏ khiến nó trở thành màu được áp dụng cho tín hiệu “dừng” và tránh những tai nạn có thể xảy ra trên khắp thế giới.

Đối với màu xanh lá cây, đây là một biểu tượng màu sắc khác dùng trong giao thông. Như màu đỏ, màu xanh là nguồn gốc của một loại cảm xúc, gợi tưởng khác cho con người. Màu xanh gợi sự thư thái, dễ chịu của thiên nhiên sẽ không để lại ấn tượng mạnh mẽ đến người lái xe khi nhìn nó. Thêm vào đó, màu xanh còn dễ nhận thấy trong đêm, không làm lái xe nhầm lẫn. Cuối cùng là màu vàng. Các nhà nghiên cứu đã phải tốn khá nhiều công suy nghĩ để chọn ra màu này sử dụng trong hệ thống đèn giao thông.

Nó được dùng để báo hiệu sắp chuyển sang đèn xanh. Hầu hết mọi người vẫn nghĩ màu vàng biểu tượng cho mặt trời, một lần nữa mang lại hiệu ứng thư thái cho người đi đường và ít gây sự chú ý cho lái xe hơn màu đỏ. Tuy nhiên, đây cũng là một lựa chọn tốt cho ban đêm bởi một ánh sáng màu vàng như vậy có thể dễ dàng nhận biết từ xa.

* Trong sinh học thường thấy nhắc tới chất trắng và chất xám. Vậy tại sao lại gọi là chất trắng và chất xám mà không dùng màu sắc khác như chất xanh, chất đỏ, chất vàng?

Nguyễn Minh Nhất, Phụng Hiệp, Hậu Giang

Thực ra người ta hay nói chất xám biểu thị cho tri thức, ví dụ "lãng phí chất xám", "tận dụng chất xám", "chảy máu chất xám". Nói chất xám là vì liên quan đến não bộ con người. Tôi ít khi nghe nói đến "chất trắng", mặc dầu chất trắng cũng liên quan đến não bộ con người.

 Não là một cơ quan vô cùng phức tạp. Ví dụ, não người có hơn 100 tỉ tế bào thần kinh, mỗi tế bào thần kinh liên kết với khoảng 100 ngàn tế bào thần kinh khác. Đa số các bộ não đều thể hiện sự khác biệt giữa chất xám và chất trắng. Chất xám chủ yếu gồm các thân tế bào thần kinh. Trong khi đó trong chất trắng của não thì đa số là các sợi liên kết các tế bào thần kinh. Những sợi thần kinh được tách ly bằng chất Myelin do tế bào Oligodendroglia tạo ra. Màu trắng đặc trưng trong chất trắng của não do màu trắng của chất Myelin mà ra.  Thực sự đã trải qua một quá trình rất là dài nghiên cứu bộ não, nhưng chúng ta chưa hề biết nhiều về nó.

Bộ não người là một ẩn số vô cùng lớn vượt thời gian. Nói đến sự kỳ diệu của bộ não người, tất cả chúng ta luôn luôn đặt ra những câu hỏi, hỏi và hỏi không ngừng và dường như tất cả những lời giải đáp về điều đó cũng không làm thôi đi những nghi vấn và tò mò. 

Thế giới có những bộ não vượt bật như: Giáo sư Clark (thầy của Tony Buzan, có thể nhớ từng chi tiết về bất cứ học sinh nào mà ông dạy như họ tên, ngày tháng năm sinh, cư trú tại số nhà, đường, phố nào và kể cả cha mẹ là ai. Tony Buzan - cha đẻ của sơ đồ tư duy, đã thay đổi cách suy nghĩ của mọi người về tính ưu việt của bộ não và con người có thể rèn luyện để có một bộ não tuyệt vời. Kỷ lục gia Guinness thế giới Eran Katz với khả năng nhớ 500 con số bất kỳ chỉ qua một lần ghe đã làm cho ông nổi tiếng khắp thế giới và được cho là một trí não siêu phàm về khả năng ghi nhớ cực kỳ nhanh chóng các con số.

Những khả năng siêu phàm về trí não của Tony Buzan, Eran Katz và nhiều bộ não ưu việt khác nữa trên thế giới đều thực sự là một câu hỏi lớn chưa đủ lời giải đáp của các nhà thần kinh học, vì theo lời dẫn của Anne Debroise trong cuốn sách "Bí ẩn của bộ não" có viết rằng: "Một số người có một trí nhớ siêu phàm. Ví dụ như họ có thể nhớ liên tiếp đến 70 từ không liên quan đến nhau hoặc có thể đọc theo trí nhớ một bảng gồm 50 chữ số, dù là đọc ngược từ dưới lên trên hay đọc theo đường chéo"...