Tìm hiểu về sóng âm thanh

* Vì sao tốc độ truyền của âm thanh trong nước lại nhanh hơn ở trong không khí?

Mai Lan, Bình Lục, Hà Nam

Vận tốc âm thanh là vận tốc của lan truyền sóng âm thanh trong một môi trường truyền âm. Vận tốc này thay đổi tuỳ thuộc vào môi trường truyền âm. Tốc độ truyền âm có liên quan chặt chẽ với tính chất của môi trường.

Ảnh minh họa

Khi vật phát âm phát ra rung động, những phân tử của môi trường ở gần xung quanh nó sẽ ra khỏi vị trí vốn có mà dao động trở đi trở lại, đồng thời còn truyền dao động của nó cho phân tử môi trường ở gần, các phần của môi trường do vậy mà lần lượt hình thành lúc thì bị ép, lúc thì loãng ra.

Môi trường bị ép sẽ chống lại sức ép. Những môi trường khác nhau sẽ có khả năng chống sức ép khác nhau. Môi trường có khả năng chống lại lớn thì khả năng truyền dao động cũng lớn, tốc độ truyền đi cũng nhanh, nghĩa là tốc độ truyền của âm trong môi trường đó lớn.

Khả năng chống sức ép của nước lớn hơn không khí, vì vậy tốc độ truyền của âm trong nước lớn hơn không khí nhiều. Tốc độ âm thanh trong nước lớn hơn tốc độ âm thanh trong không khí vào khoảng 4,5 lần. Khi ở 0^o C, tốc độ truyền của âm trong không khí là 332 m một giây, tốc độ trong nước là 1450 m một giây.

* Có phải một số nơi đã pha Rhodamine B vào tương ớt để tăng màu đỏ? Khi ăn phải loại tương ớt chứa chất này có nguy hại thế nào?

Nguyễn Kim Chi, Châu Thành, Tiền Giang

Rhodamine B (C₂₈H₃₁ClN₂O₃) là một hợp chất hóa học và là thuốc nhuộm sợi dệt. Nó được dùng như một loại thuốc nhuộm đánh dấu trong nước để xác định tốc độ và hướng của dòng chảy. Thuốc nhuộm Rhodamine B còn được sử dụng rộng rãi với kính hiển vi huỳnh quang, thiết bị đo dòng tế bào, huỳnh quang phổ tương quan và trong phương pháp xét nghiệm ELISA.

Nhiều nghiên cứucho biết, Rhodamine B có thể gây ngộ độc cấp tính hay mạn tính. Tiếp xúc với chất này qua da có thể bị dị ứng, mẩm ngứa da, mắt. Tiếp xúc qua đường hô hấp có thể bị ho, ngứa cổ, đau ngực. Tiếp xúc qua đường tiêu hóa có thể gây nôn mửa. Tiếp xúc nhiều với Rhodamin B có thể tổn hại tới gan, thận, hệ thần kinh, hệ sinh dục và còn có thể dẫn đến ung thư.Chất phẩm màu công nghiệp này bị lạm dụng để nhuộm đỏ hạt dưa, bánh xu xê, sirô dâu, nước ngọt hương dâu...

Các cơ quan quản lý thị trường, quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, Sở Khoa học-Công nghệ, Sở Y tế... cần thường xuyên kiểm tra, gửi mẫu phân tích đến các phòng thí nghiệm có điều kiện phát hiện nhanh bằng kỹ thuật HPLC với detector UV-Vis.

Cần xử lý nghiêm mọi đối tượng mua bán, tàng trữ và sử dụng trái phép đối với những người sử dụng Rhodamin B để tạo màu thực phẩm.

* Xin hỏi ai là người sáng tạo ra đèn LED siêu tiết kiệm của Việt Nam? Việc sáng tạo ra loại đèn này có ý nghĩa như thế nào?

Lê Trung Quân, Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh

Chiều 25/12/2013, tại trụ sở Bộ KH- CN đã diễn ra lễ ký kết hợp tác thương mại hóa sáng chế đèn LED siêu tiết kiệm năng lượng của GS Trần Văn Tín. Bóng đèn LED siêu tiết kiệm năng lượng là kết quả nghiên cứu sáng tạo của trí tuệ trẻ khuyết tật. Đèn loại 5W có độ rọi sáng hơn loại bóng 40W thông thường, độ bền của bóng lên tới 5 năm. 

Theo nhà đầu tư, công suất tiêu thụ điện của bóng này chỉ bằng 1/3 so với bóng compact và 1/20 so với bóng sợi đốt truyền thống; tuổi thọ của bóng gấp đôi so với bóng compact loại tốt, giá thành sản phẩm lại phù hợp mức sống người Việt Nam. Bên cạnh đó, sản phẩm đèn LED rất thân thiện môi trường. "Sản phẩm này còn sử dụng 90% linh kiện do Việt Nam sản xuất. Đồng thời chúng tôi cũng mong muốn nhiều thanh niên khuyết tật sẽ là lực lượng sản xuất chính".

Bộ KH- CN đang có kế hoạch xây dựng quỹ đầu tư mạo hiểm nhằm đầu tư cho những ý tưởng của các nhà khoa học, đặc biệt là ý tưởng mới, ý tưởng của các nhà khoa học trẻ. Quỹ do doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đóng góp nên chỉ cần nhà khoa học bàn giao sản phẩm đúng  hợp đồng là mọi chi phí sẽ được thanh toán.