Tội phạm được kiềm chế, nhưng vẫn phức tạp

Cuối tuần qua, Quốc hội tiếp tục làm việc tại hội trường, thảo luận về kết quả công tác phòng chống vi phạm pháp luật và tội phạm; Báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao và Báo cáo về công tác thi hành án.

Còn tiềm ẩn nhiều băng, nhóm tội phạm

Báo cáo của Chính phủ cho biết, năm 2014, số vụ án khởi tố mới là hơn 77.910 vụ, gần 121.040 bị can, tăng 2% về số vụ, nhưng giảm gần 2,2% về số bị can so với năm 2013. Hoạt động của các băng, nhóm tội phạm còn tiềm ẩn phức tạp, chủ yếu dưới dạng bảo kê, đòi nợ thuê, cho vay nặng lãi, cưỡng đoạt tài sản, tổ chức đánh bạc, cá độ bóng đá…

Lực lượng công an đã phát hiện, triệt phá hơn 4.900 băng, nhóm tội phạm, trong đó có hơn 160 băng, nhóm tội phạm nguy hiểm. Thủ đoạn hoạt động của các băng, nhóm tội phạm ngày càng tinh vi, núp dưới vỏ bọc doanh nghiệp, đối tượng cầm đầu không trực tiếp gây án. Tội phạm sử dụng súng, vật liệu nổ vẫn diễn ra nghiêm trọng.

Thẩm tra các nội dung này, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, Báo cáo của Chính phủ vẫn chưa phản ánh được toàn diện tình hình vi phạm pháp luật và việc xử lý vi phạm hành chính trong các lĩnh vực đời sống. Báo cáo của Viện trưởng VKSNDTC chưa phân tích rõ nguyên nhân những tồn tại, hạn chế trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp.

Báo cáo của Chánh án TANDTC chưa đánh giá một số nội dung như tỷ lệ tăng số vụ án xét xử có tranh tụng tại phiên tòa, chất lượng tranh tụng, việc áp dụng hình phạt đối với những người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt hoặc làm thất thoát số lượng lớn tài sản; về chất lượng của đội ngũ hội thẩm nhân dân…

Ủy ban Tư pháp cũng cho rằng công tác phát hiện, điều tra khám phá tội phạm vẫn còn hạn chế. Đáng chú ý còn xảy ra một số vụ dùng nhục hình gây hậu quả nghiêm trọng gây bức xúc trong dư luận.

“Quá tải” cái chết phạm nhân!

Thảo luận tại hội trường, nhiều ĐBQH nêu lên những bất cập, hạn chế trong việc thực thi pháp luật. Có việc cần giải quyết nhanh và dứt điểm thì lại vướng vào quy định của Luật.

ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) kể trước nghị trường về nơi ăn ngủ của các phạm nhân trại giam Xuân Phước rằng: “Phạm nhân nằm sát với nhau, không chừa ra được khoảng trống, không còn chỗ để cựa quậy”.

ĐB Học cho biết năm 2014 cả nước tăng thêm 17.000 phạm nhân. Điều đó dẫn đến các trại giam không đáp ứng được tiêu chuẩn diện tích buồng giam phải đạt từ 2m2/người trở lên. Số phạm nhân trong tù tăng cao, số người đã nhận án tù nhưng đang nhởn nhơ ngoài xã hội cũng ở mức nguy hiểm, với hơn 3.000 người, trong đó có 1.419 người đã trốn lệnh truy nã nhiều năm chưa bắt được.

“Người dân bất an vì những người đã nhận án tù nhưng chưa vào tù này ở đâu, làm gì. Công tác thi hành án hình sự phải coi lại” - ĐB Nguyễn Thái Học kết thúc phát biểu.

Không chỉ quá tải về phạm nhân, ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) còn cho rằng các trại giam hiện cũng đang “quá tải” về những cái chết bất thường của phạm nhân. Mặc dù trong báo cáo của Bộ Công an đã chỉ ra nhưng khi nghe ĐB Huỳnh Nghĩa một lần nữa nhắc lại trong câu hỏi của mình đã làm cả hội trường lặng yên trong giây lát.

“Vì sao trong một năm mà có tới 31 người tự sát khi đang bị giam giữ, 5 phạm nhân bị đối tượng cùng phòng giam đánh chết, đặc biệt có 4 người chết sau khi bị giam giữ hình sự...?” - ĐB Huỳnh Nghĩa phân vân.

ĐB Nghĩa bày tỏ không hài lòng khi báo cáo của Bộ Công an chưa phân tích, đánh giá nguyên nhân dẫn đến sự lỏng lẻo trong công tác tạm giam, tạm giữ hiện nay. Bởi phạm nhân chết trong trại giam không phải là chuyện động trời duy nhất mà còn là việc ở tù nhưng vẫn có ma túy; cả năm 2014 đã có đến 63 phạm nhân trốn trại...

Đối nghịch với các trại giam, các trại cai nghiện trở nên trống trải từ đầu năm 2014, có trại số người cai nghiện giảm đến 50%.

ĐB Đỗ Văn Đương (TP.HCM) coi sự trống trải này là một nỗi nhức nhối. ĐB Đương cho rằng cả người nghiện và người không nghiện đều đang “chết vì thủ tục” được quy định trong Luật xử lý vi phạm hành chính mới.

Trước đây muốn đưa người đi cai nghiện chỉ một tháng là xong, nay kéo gần cả năm chưa xong vì phải qua thẩm duyệt của công an, tư pháp, thương binh - xã hội, tòa án, rất tốn kém thời gian và công sức.

Gần một năm qua TP.HCM hầu như chưa đưa được ai đi cai nghiện, trong khi số người nghiện đã tăng thêm 7.000 người, nâng số người nghiện tại TP.HCM lên 19.000 người. “Luật yêu cầu giao người nghiện cho tổ chức xã hội trước khi đưa đi cai nghiện. Nhưng tổ chức xã hội là ai, là hội phụ nữ à? Phụ nữ nào dám?” - ĐB Đương nói.