 |
| Ông Donald Trump trả lời phỏng vấn các phóng viên ở bang Ohio (Ảnh: AP) |
Đó là Giải báo chí Putlizer được dành cho loạt bài mà các tác giả đã chỉ trích ông Trump và việc hãng tin Daily Mail xin lỗi, bồi thường thiệt hại cho “đệ nhất phu nhân Mỹ” Melania Trump.
Quan hệ căng thẳng
Ngay từ mùa bầu cử Tổng thống 2016, trong tư cách là một ứng cử viên, ông Donald Trump đã nhiều lần dùng mạng xã hội hoặc trực tiếp phát biểu tấn công giới báo chí và coi đây như một tâm điểm trong chiến dịch vận động tranh cử của ông.
Ngay trước lễ nhậm chức, Trump từng có cử chỉ đe dọa nhằm vào Jim Acosta, phóng viên của CNN trong một buổi họp báo. Anh này được yêu cầu “ngậm miệng lại”. Trump cũng từ chối quyền đặt câu hỏi của Acosta với tuyên bố “Các ông đưa tin giả”. Nhiều người còn lo ngại, Acosta có thể còn bị cấm cửa với các hoạt động báo chí ở Nhà Trắng bất cứ khi nào.
Cuộc chiến giữa ông Donald Trump cùng nội các của chính quyền với giới báo chí, bắt đầu gia tăng cường độ sau khi Nhà Trắng thông báo cấm phóng viên, ký giả của một số tờ báo vào tham dự họp báo với Thư ký báo chí Nhà Trắng, Sean Spicer, vào chiều 24/2/2017. Đó là lần đầu tiên sau nhiều đời tổng thống, có cách thức đối xử như vậy.
Trước đó, trong cuộc họp báo ngày 16/2, ông Trump mắng mỏ truyền thông về những "tin tức rất giả dối" và phủ nhận các bài báo nói về quan hệ của ông và những người thân cận giữa ông với Nga, cho rằng đó là một "âm mưu" của truyền thông.
Còn trong đoạn tweet tung lên mạng sau cuộc họp báo này, mà ông Trump dành nhiều thời gian chỉ trích giới truyền thông, ông Trump viết: "Truyền thông tin tức giả (các đơn vị yếu kém nytimes, @NBCNews, @ABC, @CBS, @CNN) không phải là kẻ thù của tôi, đó là kẻ thù của nhân dân Mỹ!". Đoạn tweet này được đăng tải sau khi tổng thống đã xóa đi một phiên bản ban đầu có nội dung hơi khác một chút chỉ vài phút trước đó vì còn thiếu tên hai cơ quan báo chí là ABC và CBS.
Các cơ quan báo chí bị điểm mặt chỉ tên trong đoạn tweet chiều 17/2 của ông Trump không phải những mục tiêu tấn công mới của tổng thống. Ông vốn thường xuyên chỉ trích thậm tệ đài CNN và báo New York Times, nói họ "kém cỏi" và xa rời cử tri. Các hạn chế còn tiếp tục được gia tăng, chẳng hạn như việc Tổng thống Trump và các cộng sự muốn thay đổi truyền thống cho phóng viên tháp tùng trên chiếc Không lực Một trong các chuyến công cán.
Thắng, thua trong “chiến tranh” với báo chí
Ngày 12/4, tòa soạn tờ Daily Mail đã xin lỗi “đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ”, Melania Trump, và đồng ý bồi thường 2,9 triệu đô-la cho bà liên quan đến một bài báo năm 2016 đăng lại những lời cáo buộc sai trái cho rằng một hãng đại lý người mẫu mà bà từng làm việc chính là một hãng môi giới gái gọi cao cấp.
Bà Trump nộp đơn kiện tội phỉ báng hồi tháng Hai, đòi 150 triệu đô-la bồi thường cho những thiệt hại về kinh doanh và tinh thần. Đơn kiện nói rằng bài báo làm tổn hại khả năng bà có thể kiếm được hàng triệu đôla vào thời điểm bà có thể là "một trong những phụ nữ được chụp ảnh nhiều nhất trên thế giới".
Tin tức này có lẽ làm khuây khỏa phần nào nỗi phiền muộn của ông Trump với báo chí. Nhưng lễ trao giải thưởng báo chí danh giá nhất của Mỹ Pulitzer diễn ra trước đó vào tối 10/4, tôn vinh các tác phẩm báo chí đưa tin về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016, thì lại khác.
Nhà báo David Fahrenthold của Washington Post nhận giải thưởng trong hạng mục tin tức trong nước với loạt bài tường thuật về chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump. Các giám khảo nhận định Fahrenthold "đã tạo ra hình mẫu về báo chí minh bạch trong việc đưa tin các chiến dịch chính trị trong khi vẫn đặt nghi ngờ khi Trump tỏ ra hào phóng đối với các tổ chức từ thiện".
Các bài viết của Fahrenthold cho thấy không phải lúc nào Trump cũng hành động nhất quán với các tuyên bố của mình. Washington Post cũng là nơi đưa tin sự kiện gây chấn động bậc nhất cuộc bầu cử năm 2016 khi cho đăng tải video ông Trump bình luận tục tĩu về phụ nữ.
Nhà bình luận Peggy Noonan của Wall Street Journal, một người Cộng hòa lâu năm, nhận giải thưởng về bình luận với loạt bài cũng chỉ trích ông Trump và chiến dịch tranh cử của ông.
Đối sách của ông Trump với báo chí
Có một sự thay đổi đáng kể trong đội ngũ báo chí chuyên trách Nhà Trắng kể từ khi ông Trump nhậm chức. Đó là sự nổi lên của các cơ quan truyền thông có quan điểm bảo thủ, những tờ báo hay hãng tin gần như “chưa ai biết tên” hoặc sẵn sàng hỏi những câu hỏi có vẻ vô hại với chính quyền.
Điều này được thể hiện qua cách Thư ký báo chí Nhà Trắng Sean Spicer mời phóng viên đặt câu hỏi trong các buổi họp báo, đã dành nhiều cảm tình hơn với những kênh truyền thông như Breitbart News, The Washington Times hay One America News Network, Newsmax, The Daily Caller hay LifeZette…
Sự có mặt của những cây viết mới cũng cho phép Nhà Trắng bớt đi áp lực trước những câu hỏi xoáy. Không khó để nhận ra những kênh truyền thông này được sử dụng như một công cụ để áp đảo các tờ báo và kênh truyền hình chính thống, bao vây vòng đặt câu hỏi và làm gián đoạn các quy trình họp báo truyền thống. Tất cả là nhằm hạ bệ uy tín của báo chí chính thống.
Nhà báo nổi tiếng Thomas L. Friedman của tờ The New York Times than thở: “Chúng ta vẫn chưa nhận thấy hết được liệu những hiệu ứng gặm nhấm này sẽ phá hủy uy tín của báo chí thế nào về lâu dài”, và “Trump đang nỗ lực để khiến các nhà báo phát điên lên để rồi một ngày chúng ta thực sự sẽ bốc hỏa và ông ấy sẽ đi ra và nói với những người ủng hộ rằng: “Tôi bảo rồi mà họ bị điên đấy’”.
