Tranh chấp mỏ sắt Nậm Chậu: Cấp phép cho DN không đủ năng lực?

Thứ Tư 17/08/2011 , 10:49 (GMT+7)

Thay vì tổ chức khai thác, Cty CP Xây dựng Hoàn Thiện lại cho DN khác thuê lại khai thác để nhận 30% sản lượng.

Được cấp giấy phép khai thác mỏ nhưng thay vì tổ chức khai thác, Cty CP Xây dựng Hoàn Thiện (Cty Hoàn Thiện, trụ sở tại TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) đã cho DN khác thuê lại để nhận 30% sản lượng.

Nhận giấy phép rồi bán

Tháng 6/2008, UBND tỉnh Yên Bái cho phép Cty Hoàn Thiện được khai thác khoáng sản tại mỏ quặng sắt Nậm Chậu (thôn Sài Lương, xã Nậm Búng, huyện Văn Chấn, Yên Bái). Sau khi có được giấy phép, ngày 16/1/2010 Cty Hoàn Thiện đã ký hợp đồng kinh tế với DNTN Dung Quang để khai thác mỏ quặng sắt Sài Lương - Nậm Chậu. Đổi lại, Cty Hoàn Thiện sẽ được chia 30% sản lượng, đối tác được 70%.

Bà Nguyễn Thị Dung, Giám đốc DNTN Dung Quang cho biết, do thời điểm đó DNTN Dung Quang đang khai thác một điểm mỏ cách mỏ quặng Giàng Chải của Cty Hoàn Thiện không xa, vì vậy bà đã không quá đắn đo khi ký vào bản hợp đồng kinh tế số 01/ HĐKT-KTKS/2010 với Cty Hoàn Thiện.

Ký hợp đồng rồi, lên nhận mỏ, DN của bà Dung đã vấp phải vô số khó khăn do Cty Hoàn Thiện không thực hiện đúng cam kết trong hợp đồng. Trước hết là những thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng, Cty Hoàn Thiện phải thực hiện nhưng tới 7 tháng sau khi ký hợp đồng, Cty Hoàn Thiện mới xin được giấy phép nổ mìn để DNTN Dung Quang thực hiện làm đường...

“Mặc dù khó khăn như thế nhưng DN chúng tôi đã quyết tâm đầu tư và bóc được một vỉa quặng với trữ lượng lớn. Khi chúng tôi mới bóc được hai đợt với tổng lượng quặng gần 4.000 tấn thì Cty Hoàn Thiện bất ngờ có văn bản yêu cầu chúng tôi dừng khai thác và đơn phương chấm dứt hợp đồng", bà Nguyễn Thị Dung cho biết. Trong lúc hai bên đang tranh chấp thì ngày 13/12/2010, Cty Hoàn Thiện đã chuyển nhượng quyền khai thác mỏ này cho Cty TNHH Một thành viên Hoàn Thiện.

Ông Đỗ Thiện Chí, giám đốc Cty Hoàn Thiện cho rằng việc dừng hợp đồng với DNTN Dung Quang là đúng bởi “Cty Hoàn Thiện xét thấy DN Dung Quang đã không đảm bảo sản lượng khai thác” do vậy hợp đồng sẽ “mặc nhiên hết hiệu lực” và Cty Hoàn Thiện không có nghĩa vụ phải bồi thường hợp đồng mà chỉ xem xét tính toán phần hỗ trợ chi phí xây dựng mỏ cho DNTN Dung Quang.

Cty Hoàn Thiện cho biết sẽ “hỗ trợ” cho DNTN Dung Quang khoảng 1 tỷ đồng. Tuy nhiên, DNTN Dung Quang không chấp nhận mức hỗ trợ này bởi “nó không bù đắp được 1/3 tổng số tiền DN chúng tôi đã đầu tư vào mỏ, đặc biệt là số tiền đầu tư xây dựng hệ thống tuyển, chế biến quặng thô thành sản phẩm để đưa đi bán”, bà Dung khẳng định, đồng thời cho biết thêm số tiền DN Dung Quang đầu tư vào mỏ sắt này lên tới 7,5 tỷ đồng.

Bà Dung cho rằng, Cty Hoàn Thiện cố tình ép DNTN Dung Quang ra khỏi mỏ bởi Cty Hoàn Thiện đã “bán” mỏ quặng này cho một DN khác cũng ở Thái Nguyên với số tiền 10 tỷ đồng ngay sau khi Cty Hoàn Thiện được UBND tỉnh Yên Bái cấp phép khai thác lại (ngày 20/6/2011). Trước đó, DNTN Dung Quang cũng định mua lại mỏ này với giá 10 tỷ nhưng chưa kịp “xuống tiền” thì xảy ra tranh chấp.

Cấp phép dễ dãi?

Ông Phạm Viết Đoàn, PGĐ Sở TN - MT tỉnh Yên Bái cho biết, việc Cty Hoàn Thiện ký hợp đồng với DNTN Dung Quang để khai thác mỏ quặng, Sở TN-MT chỉ được biết khi hai bên có tranh chấp xảy ra còn khi ký hợp đồng Cty Hoàn Thiện không báo cáo.

Giải thích cho việc ký kết hợp đồng với DN Dung Quang với tỷ lệ ăn chia 3/7, trong đó Cty Hoàn Thiện chỉ nhận có 30%, ông Đỗ Thiện Chí cho rằng: "Trong cuộc đời có rất nhiều khi mình hành động mà không biết lý do vì sao. Nhiều khi tôi đi vắng, muốn ở nhà được việc, thì có dấu, chữ ký sẵn ở nhà cứ dán, đóng vào đó, miễn đối tác chấp nhận là được. Nhiều khi văn bản tôi cũng không đọc. Nếu xảy ra chuyện thì đương nhiên tôi phải chịu".

Chính bản thân vị giám đốc này cũng thừa nhận rằng việc có giấy phép khai thác, có năng lực tài chính và máy móc để tiến hành khai thác nhưng vẫn không làm mà lại ký hợp đồng cho đơn vị khác khai thác là hành động “hớ hênh và ngớ ngẩn".

Ngày 24/3/2011, UBND tỉnh Yên Bái đã giao Sở Kế hoạch & Đầu tư Yên Bái chủ trì phối hợp với các ngành liên quan để giải quyết vấn đề giữa 2 Cty này song cho đến nay Sở TN-MT vẫn chưa nhận được đề nghị phối hợp. Ông Đoàn cho rằng hai Cty nên thỏa thuận để tự giải quyết tranh chấp hoặc có thể kiện nhau ra tòa vì cơ quan quản lý Nhà nước không thể dùng các mệnh lệnh hành chính giải quyết tranh chấp này. Thực tế, Luật Khoáng sản không cấm việc ký kết các hợp đồng kinh tế như việc Cty Hoàn Thiện ký với DNTN Dung Quang.

Ông Đoàn cho biết, tỉnh Yên Bái đã có nghị quyết chuyên đề về khoáng sản, theo đó chủ trương của tỉnh là không cấp phép nhỏ lẻ. Với những mỏ cũ đã cấp phép, tỉnh sẽ rà soát lại, những giấy phép nào chủ đầu tư không đáp ứng các điều kiện, gây ô nhiễm môi trường mà không khắc phục, chủ đầu tư không đủ năng lực.. thì tỉnh sẽ xem xét việc rút giấy phép khai thác mỏ.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là dường như tỉnh Yên Bái dễ dãi khi cấp giấy phép khai thác quặng cho Cty Hoàn Thiện. Cụ thể, theo Luật Khoáng sản, điều kiện đầu tiên phải có để được cấp phép là phải chứng minh được về năng lực tài chính. Nhưng theo tài liệu từ Sở Kế hoạch và Đầu tư thì từ tháng 2/2007 đến nay Cty Hoàn Thiện không hề tiến hành kiểm toán tài chính. Điều này cũng được ông giám đốc Cty Hoàn Thiện thừa nhận.

Ngoài ra, để được cấp lại giấy phép, Cty buộc phải bổ nhiệm một giám đốc đứng tên phụ trách điều hành mỏ đó, trong tài liệu tại Sở Kế hoạch và Đầu tư giám đốc điều hành mỏ của Cty Hoàn Thiện là Vũ Văn Giang, tuy nhiên từ đầu năm 2011 Cty Hoàn Thiện đã cho ông Giang nghỉ việc.

Phương Hà