Tránh xây dựng NTM kiểu miễn cưỡng

Tân Giám đốc Sở NN - PTNT Hà Nội Hoàng Thanh Vân đã có cuộc trao đổi với NNVN những trăn trở trong công cuộc xây dựng NTM của Thủ đô.

Theo ông, nông nghiệp Hà Nội phải có những bước đi khác biệt gì so với nông nghiệp các địa phương?

Nông nghiệp Thủ đô phải từng bước có những hoạt động đặc trưng riêng, đó là nông nghiệp được ứng dụng khoa học công nghệ, nông nghiệp có hàm lượng tri thức cao, nông nghiệp có tính hàng hóa. Điều đầu tiên nông nghiệp Hà Nội phải cố gắng phấn đấu nâng cao tỷ lệ cung cấp lương thực, thực phẩm an toàn và chất lượng từ thịt lợn, gà, trứng, sữa cho đến hoa, rau quả các loại. Ngoài ra, Thủ đô còn hợp tác với 18 tỉnh, thành phố để đưa lương thực, thực phẩm tốt vào cung ứng cho nội thị. Vừa rồi Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch chung cho Thủ đô, đô thị hóa của Hà Nội trong tương lai sẽ có tỷ lệ rất lớn. Điều đó đặt nhiệm vụ nặng nề cho ngành nông nghiệp là phải xây dựng thật nhanh NTM.

NTM của Hà Nội vừa gắn với đô thị vừa giữ bản sắc văn hóa và đặc biệt mang đặc điểm rất riêng là phải có đời sống cao. Tôi cho là sẽ có một số tiêu chí NTM của Hà Nội cao hơn tiêu chí của Chính phủ đặt ra, ví dụ như tiêu chí thu nhập, tiêu chí nhà ở… Việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất và chuyển đổi lao động sẽ chủ yếu là những sản phẩm công nghệ cao như dự kiến Hà Nội có 5.000-5.500 ha rau an toàn, trồng trong nhà lưới có quản lý nhiệt độ, bón bằng phân sinh học, hữu cơ. Cũng là củ su hào, cải bắp, cà chua đấy nhưng hoàn toàn khác với củ su hào, cải bắp, cà chua có hàm lượng khoa học, công nghệ thấp. Cư dân Thủ đô sẽ được hưởng thụ cái đó.

Về nông nghiệp, dù nói bao nhiêu việc đi nữa nhưng khi gói gọn mấy từ NTM đã bao hàm tất cả những công việc của nông nghiệp rồi. Nhiệm vụ trước mắt của Hà Nội trong xây dựng NTM theo yêu cầu chỉ đạo của Trung ương sẽ đạt tỷ lệ NTM cao hơn các tỉnh bạn và cán đích trước. Liên quan đến xây dựng NTM, Nhà nước và Thành phố cũng có cơ chế hỗ trợ nhưng mục tiêu lớn nhất của chúng tôi phải tuyên truyền để cả hệ thống chính trị vào cuộc, đặc biệt là tất cả nhân dân ở vùng nông thôn đang làm NTM vào cuộc, chung tay làm.

Từng là người lãnh đạo ở cơ sở (ông Hoàng Thanh Vân nguyên là Bí thư huyện Ba Vì) ông thấy xây dựng NTM có khó khăn gì?

Xây dựng NTM là việc rất khó. Không phải bây giờ mà từ trước ta vẫn xây dựng nông thôn nhưng đợt này khác là đã liệt kê một cách bài bản bằng các tiêu chí. Rà soát 19 tiêu chí thấy nhiều cái rất khó nhưng khó nhất là chuyển biến bằng được nhận thức của người dân về xây dựng NTM. Phải xác định trách nhiệm xây dựng NTM là của dân, dân làm chủ, dân quyết định và dân hưởng thụ. Nếu xây dựng NTM là sự đợi chờ hỗ trợ của Nhà nước để có đến đâu làm đến đó, được đến đâu hay đến đấy thì không bao giờ thành công được.

Từ người già nhất đến cho các cháu bé nhất đều xây dựng NTM, ai cũng có việc. Các cháu học hành chăm ngoan, khỏe mạnh đấy là xây dựng NTM. Các cụ già vận động con cháu thực hiện tốt nếp sống văn hóa ở cơ sở, chấp hành tốt pháp luật, đấy là xây dựng NTM chứ có cái gì xa vời đâu? Cái khó thứ hai là nguồn lực. Đó là vấn đề muôn thủa nhưng biết sáng tạo, biết khai thác thì khó đấy nhưng không phải không làm được. Về tiến độ xây dựng NTM ở Hà Nội hiện tương đối đảm bảo ở những mô hình điểm.

Để tránh xây dựng NTM sa vào tình trạng phong trào, thành một hội chứng, mấu chốt nhất theo ông ở điểm nào?

Có hai thứ cần hết sức tránh trong xây dựng NTM. Thứ nhất tránh làm kiểu miễn cưỡng. Thứ hai là có những khó khăn không nêu ra sớm, không giải quyết sớm, đến lúc nó lớn rồi thì không giải quyết được. Trong quan điểm của Thành phố nhất thiết tất cả những vùng nông thôn đều xây dựng NTM nhưng rõ ràng ở đâu lãnh đạo nhiệt tình, tư duy tốt, sáng tạo, tỷ lệ nhân dân ủng hộ cao phải tạo điều kiện cho làm trước chứ không cào bằng.

Những tiêu chí của NTM đã rõ ràng nhưng hình thù của NTM đã rõ ràng chưa? Mỗi làng quê là một miền văn hóa khác nhau, việc xây dựng NTM có giúp gì bảo tồn, duy trì những văn hóa truyền thống?

Những người thực sự tâm huyết với nông dân, nông thôn nghiên cứu thật kỹ những hướng dẫn của Trung ương về NTM thấy nó cực hay. Tất cả mọi tiêu chí đều sờ được, đếm được, cảm thụ được chứ không có cái gì trên trời cả. Liên quan đến vấn đề bảo tồn văn hóa, việc xây mỗi thôn một nhà văn hóa không phải là đã có văn hóa, cái gốc của nó phải là người cầm cân nảy mực, người được giao trách nhiệm.

Nhà văn hóa chẳng qua là công cụ, nó như cái đàn, cái trống thôi, ai là người làm cho nó sống động, đi vào cuộc sống? Cần phải có thiết chế văn hóa cơ sở, từ đó duy trì, thành lập các đội văn nghệ, CLB, cuộc thi…dần dần mới giữ được các đặc trưng văn hóa vùng miền. Có nhà văn hóa đẹp nhưng người cầm cân nảy mực ở địa phương không “bày trò” để những văn hóa truyền thống đi vào cuộc sống thì nhà văn hóa chỉ là cái vỏ, không khác gì một công cụ bỏ đi.

Xin cảm ơn ông!