Bước đầu Cty đã chọn tạo thành công 2 giống lúa lai được đánh giá là thích hợp với vựa lúa ĐBSCL, khi đưa ra SX nông dân rất ưa thích.
Với các tỉnh miền Bắc, lúa lai là một khái niệm không mới, thậm chí rất quen thuộc. Nhưng với các tỉnh phía Nam đặc biệt là ĐBSCL lúa lai rất mới mẻ. Mới mẻ đến nỗi cách đây vài năm một DN giống miền Bắc vào Long An “bí mật” làm lúa lai F1, cũng với mục tiêu sẽ thương mại hóa giống lúa này ra các tỉnh Nam bộ, nhưng khi địa phương “phát hiện” ra mới tá hỏa kêu là “lúa lạ” và đòi tiêu hủy như một thứ văn hóa phẩm độc hại.
SX hạt lai F1 bao giờ cũng có hai hàng lúa bố và lúa mẹ, cây cao thấp và hình dáng cây lúa cũng khác nhau, vì thế chẳng những các Hai Lúa thứ thiệt mà đáng nói hơn là chính một số cán bộ nông nghiệp ở Long An cũng tin đây là giống lúa "quái thai", ở ĐBSCL chưa từng nhìn thấy.
Hình ảnh những hàng lúa bố mẹ sắp đến ngày thu hoạch bị máy cắt cỏ xén tày gốc không thương tiếc chẳng khác gì phong trào xua nông dân ra đồng diệt chuột hải lý, ốc bươu vàng... vốn là những loài ngoại lai nguy hại, cho thấy còn một quãng đường gập ghềnh và quá xa để lúa lai có thể được cấp “hộ tịch” ở vùng đất này.
Vì vậy việc trong một thời gian dài SSC theo đuổi cây lúa lai ở đây trong khi các DN giống khác chỉ chú trọng NK lúa lai Trung Quốc về bán trao tay hoặc đầu tư vào lúa thuần thì việc Cty bị nhiều người cho là đang đi “chệch hướng” có không có gì lạ. Thậm chí các cổ đông còn “kết tội” lãnh đạo SSC làm hỏng cơ hội phát triển của DN.
Nhưng hướng nghiên cứu, chọn tạo ra những giống lúa lai phù hợp với đặc thù SX cũng như thị hiếu nông dân khu vực ĐBSCL của Cty đã không uổng phí, nếu không muốn nói là đã đem lại những “quả ngọt”. Đó là việc thai nghén và cho ra đời 2 giống lúa lai HR182 và Nam ưu 901.
Lai tạo một số giống lúa lai thích hợp cho ĐBSCL
+ Giống lúa lai HR182 (MM11A/R182) có thời gian sinh trưởng 95 -100 ngày, cao 90 - 110 cm, cứng cây đẻ rất khỏe, tỉ lệ hạt chắc cao (80 - 90%), trọng lượng 1.000 hạt 25g, hạt gạo thon dài ít bạc bụng, kháng tốt đối với rầy nâu (cấp 3), bệnh vàng lùn và đạo ôn.
Đặc điểm nổi bật của giống này là thích nghi rộng, chống chịu tốt với hạn, phèn mặn (chịu được nồng độ mặn 6%o lúc trổ), do đó HR182 có thể dùng để sạ khô đón mưa trên vùng đất rẫy Đồng Nai, sạ cấy ở vùng đất lúa tôm ven biển hay vùng đất nhiễm phèn của Tứ gíac Long Xuyên, Đồng Tháp Mười với năng suất từ 5 - 8 tấn/ha, vượt lúa thuần từ 15 - 40%.
Trong vụ ĐX trên đất phù sa ngọt HR182 thể hiện hết tiềm năng năng suất đạt 10 tấn/ha (kết quả ruộng trình diễn tại trại lúa Cờ Đỏ, TP Cần Thơ). Giống lúa HR182 đã được gieo trồng ở ĐBSCL từ năm 2009 đến nay.
+ Giống lúa lai chất lượng cao Nam ưu 901 (MN18A/R03-1) có thời gian sinh trưởng 100 - 105 ngày, cây cao 110 - 130 cm, đẻ khỏe, bông to (110 - 120 hạt chắc/bông), trọng lượng 1.000 hạt 26 - 28g, hạt gạo thon dài ít bạc bụng, hàm lượng amylose thấp, từ 13 - 15%; cơm thơm nhẹ, mềm và dẻo vị đậm; chống chịu đựơc rầy nâu và bệnh vàng lùn, kháng bệnh đao ôn, chống chịu được mặn đến 4 -5%o.
Giống Nam ưu 901 có thể gieo trồng trong cả 2 vụ ĐX và HT. Trong điều kiện vụ ĐX đất phù sa ngọt Nam ưu 901 có thể cho năng suất 8 - 9 tấn/ha, vượt hơn lúa thuần 20 - 40% (kết quả ruộng trình diễn tại trại lúa Cờ Đỏ, TP Cần Thơ). Trên đất nhiễm phèn mặn của vùng U Minh, Cà Mau, Nam ưu 901 có thể cho năng suất 6 tấn/ha.
Do có ưu thế lai về năng suất cao, chất lượng cơm gạo tốt, chống chịu sâu bệnh tốt, dễ SX hạt giống, các giống lúa lai HR182, Nam ưu 901 sẽ giúp nông dân tăng năng suất lúa, tăng hiệu quả kinh tế do tiết kiệm thuốc trừ sâu bệnh.
Hiện nay trên ruộng thí nghiệm của SSC đã có nhiều giống lúa lai ngắn ngày (95 - 105 ngày) cho năng suất 9 - 10 tấn/ha, kháng các loại sâu bệnh hại nguy hiểm như rầy nâu, vàng lùn, đao ôn và có chất lượng cơm gạo tốt như các giống lúa thơm xuất khẩu Jasmine, OM4900.
Chọn tạo các dòng bố mẹ thích nghi với ĐBSCL
| Hy vọng với những thành tựu nghiên cứu bền bỉ, kéo dài nhiều năm và bước đầu đã cho kết quả nhất định, SSC sẽ có những đóng góp thiết thực vào thực tiễn phát triển lúa lai ở ĐBSCL, đem lại nhiều lợi nhuận cho nông dân trồng lúa. |
Dòng MN11A là dòng mẹ của giống HR182. Dòng MN11A có thể cho năng suất hạt F1 từ 2,5 - 3 tấn/ha trong SX đại trà. Dòng MN11A có thời gian sinh trưởng 95 - 100 ngày, chống chịu rất tốt với rầy nâu và bệnh vàng lùn và đạo ôn, gạo thon dài, hàm lượng amylose 23 - 24%, có tính phối hợp khá cao. Dòng mẹ này khi lai F1 có thể cho ưu thế lai 15 - 30%, bất dục ổn định, dễ duy trì và dễ phục hồi được bởi một phổ dòng phục hồi đa dạng.
Dòng MN18A có thời gian sinh trưởng 100 - 105 ngày, ngoài khả năng thụ phấn chéo tốt như MN11A còn có đặc điểm chất lượng cơm gạo tốt, hàm lượng amylose 18%, khả năng phối hợp cao. Dòng MN18A lai với các dòng phục hồi tốt cho những tổ hợp lai có ưu thế lai có thể đến 30 - 40% trong điều kiện thuận lợi, chất lượng gạo đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và cơm ngon như các giống IR64, VNĐ 95-20. Loạt giống lúa lai triển vọng có mẹ là MN18A đã cho kết quả rất tốt trong thí nghiệm khảo nghiệm ở ĐBSCL.
Sử dụng các nguồn thực liệu từ IRRI và Trung Quốc, SSC đã lai tạo được nhiều dòng bố có chất lượng cơm gạo tốt, kháng sây bệnh và có tính phục hồi mạnh, khả năng phối hợp tốt để cho các con lai năng suất cao.
Nghiên cứu quy trình kỹ thuật SX hạt giống năng suất cao, xây dựng thành công vùng SX hạt giống lúa lai nhiệt đới ở ĐBSCL
ĐBSCL có nền nhiệt độ ổn định, tương đối mát (trung bình 27 độ C) trong vụ ĐX, đất phì nhiêu và chủ động nước, diện tích nông hộ lớn, là địa bàn lý tưởng cho SX hạt giống lúa lai. Tuy nhiên rầy nâu, bệnh vàng lùn, đạo ôn là những sâu bệnh hại nguy hiểm làm cho việc sản xuất những dòng bố mẹ không có tính kháng có nhiều rủi ro, dễ thất bại.
Bằng các biện pháp chọn tạo giống kháng, chọn địa bàn và thời vụ thích hợp, áp dụng quy trình phòng trừ tổng hợp, SSC là đơn vị duy nhất thành công phát triển kỹ thuật SX hạt giống lúa lai và tạo vùng nguyên liệu SX hạt giống lai ở ĐBSCL từ năm 2000 đến nay. Tại huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ hàng năm SSC SX 100 - 150 ha lúa lai với năng suất bình quân 3 tấn/ha để cung ứng cho các tỉnh phía Bắc.
Đối với giống lúa lai nhiệt đới, SSC đã SX thành công HR 182 tại huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang năng suất 2,5 - 3 tấn/ha trên diện tích hàng chục đến hàng trăm ha mỗi vụ, từ vụ ĐX 2009-2010 đến nay. Do sử dụng dòng bố mẹ tự SX và có năng suất cao, giá hạt giống lúa lai của SSC chỉ bằng 2/3 giống lúa lai ngoại nhập.
