"Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại" (Make America Great Again), câu khẩu hiệu làm bệ phóng đưa Donald Trump tiến thẳng vào Nhà Trắng là một cảm hứng ra đời từ nhiều năm trước khi mà hầu như không có bất kỳ ai ngoài bản thân Trump mường tượng về ngày ông tuyên thệ nhậm chức làm tổng thống thứ 45 của nước Mỹ, theo Washington Post.
Câu khẩu hiệu nảy ra trong đầu Trump vào ngày 7/11/2012, một ngày sau khi ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Mitt Romney thất bại trước Obama trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng. Đảng Cộng hòa lúc đó đang chìm sâu vào vòng xoáy khủng hoảng bản sắc, khiến mọi người tự hỏi liệu còn có một tổng thống đảng Cộng hòa ngồi vào phòng Bầu dục nữa hay không.
Nhưng ở tầng 26 của tòa tháp mang tên ông ở Manhattan, New York, Trump tin rằng thời kỳ huy hoàng của ông đang đến gần.
Điều đầu tiên ông nghĩ đến là tìm cách gắn cho nó một thương hiệu. Từng cụm từ này đến cụm từ khác tuôn ra trong đầu ông. Đầu tiên là cụm từ We Will Make America Great (Chúng ta sẽ làm cho nước Mỹ vĩ đại) nhưng nghe có vẻ không kêu lắm. Thế rồi, ông nghĩ đến cụm từ "Make America Great (Hãy làm cho nước Mỹ vĩ đại) nhưng ông lại thấy cụm từ này nghe có vẻ yếu ớt. Cuối cùng, cụm từ "Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại" gây ấn tượng mạnh đối với ông.
"Tôi nói: 'Quá hay' rồi viết nó ra giấy", Trump hồi tưởng trong cuộc trả lời phỏng vấn với Washington Post.
"Tôi đi gặp các luật sư. Tôi có rất nhiều luật sư nội bộ. Tôi có những nhân sự chuyên xử lý chuyện này. Tôi nói: 'Các anh hãy xem câu khẩu hiệu này có thể đăng ký bản quyền được không?'".
5 ngày sau, Trump ký vào đơn xin đăng ký bản quyền khẩu hiệu này và gửi cho Cục Thương hiệu và Bản quyền sáng chế Mỹ (USPTO), trong đó, ông yêu cầu độc quyền sử dụng khẩu hiệu cho các hoạt động của ủy ban chính trị, gồm thúc đẩy nhận thức công chúng về các vấn đề chính trị và gây quỹ trong lĩnh vực chính trị. Ông chỉ mất phí đăng ký bản quyền 325 USD cho khẩu hiệu này.
Đi ngược quan niệm của thời đại
Khẩu hiệu của ông là một tầm nhìn đi ngược lại với quan niệm phổ biến của thời đại, trong thực tế, chính ông Trump cũng tự nhận xét là nó "rất trái ngược".
Những người cầm quyền của đảng Cộng hòa tin rằng đảng này cần phải làm mềm đi các lập trường gai góc để trở nên gần gũi hơn và tiếp cận với nhiều nhóm cử tri hơn. Trong khi đó, cây bút Karen Tumulty của Washington Post cho rằng khẩu hiệu của Trump nghe có vẻ gây chia rẽ, hướng nội và không tán thành sự đa dạng hóa. Song Trump nhìn thấy một điều khác ở nước Mỹ và trong đời sống hàng ngày của những người dân đang vật lộn mưu sinh.
"Tôi nhận thấy rằng việc làm đang bị mất", ông nói. "Tôi nhìn vào nhiều căn bệnh của đất nước dù đó là vấn đề biên giới hay an sinh xã hội hay luật pháp và trật tự. Tất nhiên, bạn phải đánh đổi và tôi tự nhủ: 'Điều gì là tốt đẹp?'. Tôi ngồi ở bàn làm việc và tôi nghĩ ra rằng đó là làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại'".
Những người phe đảng Dân chủ đã phê phán khẩu hiệu của Trump. "Nếu bạn tìm kiếm ai đó để nói rằng có điều gì sai trái ở nước Mỹ thì tôi không phải là ứng viên của bạn. Tôi nghĩ có nhiều thứ đúng đắn hơn là sai trái", ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Hillary Cliton nói. "Tôi không cho rằng chúng ta phải làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Tôi nghĩ chúng ta phải làm cho nước Mỹ vĩ đại hơn nữa".
Cựu tổng thống Bill Clinton, chồng của bà Hillary, còn đi xa hơn khi ví khẩu hiệu như một một lời kêu gọi có hàm ý phân biệt chủng tộc.
Trump không hẳn là người đầu tiên đưa ra câu khẩu hiệu này. Ronald Reagan và George H.W. Bush từng sử dụng khẩu hiệu "Hãy cùng nhau làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại" trong cuộc vận động tranh cử vào năm 1980, một thực tế mà Trump nói ông không hề biết cho đến thời điểm cách đây một năm.
"Tuy nhiên, ông ấy đã không đăng ký bản quyền nó", Trump nói về câu khẩu hiệu của Reagan.
Việc Trump quyết định xác lập quyền sở hữu pháp lý đối với khẩu hiệu mà mình nghĩ ra phản ánh cách nghĩ của một doanh nhân. "Tôi là người rất am hiểu cách tiếp thị", Trump nói.
Sau khi có bản quyền khẩu hiệu, Trump đã quyết liệt bảo vệ ý tưởng của ông. Khi thượng nghị sĩ Ted Cruz và thống đốc bang Wisconsin Scott Walker, các đối thủ của Trump trong vòng bầu cử tổng thống sơ bộ của đảng Cộng hòa, đưa câu nói này vào bài phát biểu của họ, các luật sư của Trump đã tức tốc gửi đơn đề nghị cơ quan chức năng yêu cầu họ dừng sử dụng cụm từ này.
Phương tiện quảng bá và gây quỹ
Chiếc mũ đỏ đã trở thành biểu tượng mạnh mẽ trong cuộc vận động tranh cử của Trump. Ảnh: Reuters
Chiếc mũ lưỡi trai màu đỏ có in dòng khẩu hiệu đó đã trở thành vật phẩm xuất hiện nhiều nhất trong chiến dịch tranh cử của Trump.
"Tôi không biết nó sẽ được đón nhận rộng rãi như thế. Thật đáng ngạc nhiên. Tôi cho rằng chiếc mũ là biểu tượng lớn nhất trong cuộc vận động tranh cử, bạn có nghĩ vậy không?".
Trump đã nhận thấy rằng những chiếc mũ chính là phương tiện để quảng bá và gây quỹ. Sau khi Trump lần đầu tiên ra mắt chiếc mũ khi đội nó trong chuyến thăm biên giới Mexico tháng 7/2015, những người ủng hộ đã đổ xô mua chúng. Trump cho biết chính ông tự thiết kế chiếc mũ. Mẫu cơ bản được bán trên trang web vận động tranh cử của ông với giá 25 USD/chiếc.
"Chúng tôi đã bán được bao nhiêu chiếc mũ này? Có ai biết không? Hàng triệu chiếc", Trump tiết lộ.
Theo cây bút Karen Tumulty, dù Trump đã bán được bao nhiêu chiếc mũ đỏ đi nữa, một điều không thể phủ nhận là câu khẩu hiệu đã trở thành một khẩu hiệu được nhắc đến rộng rãi. Nó là dạng thông điệp chính trị hiệu quả nhất, đủ ngắn và dễ đi sâu vào lòng người.
"Khẩu hiệu đó thực sự truyền cảm hứng cho tôi. Bởi vì đối với tôi, nó có nghĩa là việc làm, có nghĩa là ngành công nghiệp sản xuất, sức mạnh quân sự, có nghĩa là chăm sóc các cựu chiến binh của chúng ta", Trump giải thích.
Nhưng rốt cục, liệu tổng thống thứ 45 của nước Mỹ có giữ cam kết của mình hay không tùy thuộc vào đánh giá của những người xem cụm từ "Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại" như một lời giao ước, chứ không phải khẩu hiệu.
"Tôi nghĩ họ phải cảm nhận được điều đó. Làm một người cổ vũ hoặc một người tiếp thị cho đất nước là rất quan trọng nhưng bạn vẫn phải mang lại kết quả".
"Thực ra mà nói, các bạn chưa thấy bất kỳ điều gì cả. Hãy đợi đến khi bạn thấy những gì sẽ diễn ra, bắt đầu từ thứ hai tuần sau. Rất nhiều điều sắp diễn ra. Những điều vĩ đại", Trump quả quyết.
