* 70% khiếu kiện liên quan đất đai
Phiên họp thứ 10 UBTV Quốc hội sáng qua (22/8) tiếp tục sôi nổi với phần chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh. Nhiều vụ việc tồn đọng, kéo dài gây bức xúc trong nhân dân, đặc biệt là những vụ liên quan đến đất đai; hoạt động thanh tra đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách tại các tập đoàn, tổng công ty (TĐ, TCT) nhà nước... được đem ra “mổ xẻ”.
“Thanh tra cứ thanh tra, bổ nhiệm cứ bổ nhiệm”
Ngay từ đầu phiên chất vấn, ĐB Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp của Quốc hội, đã làm “nóng” nghị trường bằng việc chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh về căn cứ pháp lý loại bỏ trách nhiệm của các bộ liên quan trong vụ sai phạm tại TCT Hàng hải Việt Nam (Vinalines) và trách nhiệm của cá nhân Tổng Thanh tra.
Ông Tranh cho biết, sau khi kết luận sai phạm của Chủ tịch và Ban giám đốc Vinalines, Thanh tra Chính phủ đã có kiến nghị liên quan đến ba bộ: Giao thông Vận tải, Nội vụ và Tài chính để Thủ tướng xem xét đánh giá khuyết điểm 3 cơ quan này. “Chúng tôi đã kiến nghị trách nhiệm của ba bộ, việc kiến nghị trách nhiệm của các cơ quan liên quan nhiều năm trước vẫn thực hiện như thế”, ông Tranh nói.
Không thỏa mãn với phần trả lời trên, ĐB Nga “truy” tiếp: Trách nhiệm để ông Dương Chí Dũng, nguyên Chủ tịch Vinalines chuyển công tác trong khi tranh tra, khi thay vì kiến nghị tạm dừng thì Thanh tra Chính phủ lại im lặng? Hơn nữa, hoạt động phối hợp của Thanh tra và CQĐT có vẻ lỏng lẻo khi để xảy ra quá nhiều sai phạm ở các Tập đoàn, TCty mà không được xử lý hình sự?
Trả lời câu hỏi này, ông Tranh cho rằng, Thanh tra Chính phủ đã làm theo quy định, trong lúc chuyển chưa phát hiện ông Dũng vi phạm, cơ quan điều động cũng không tham khảo ý kiến nên Thanh tra không thể cản trở việc điều động trong lúc cán bộ đó chưa có dấu hiệu vi phạm.
“Chia lửa” với ông Tranh, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ cho rằng, trách nhiệm của Chính phủ và các bộ ngành là chậm ban hành hoặc còn có sơ hở trong ban hành các văn bản để quản lý TĐ, TCT và trong công tác thanh tra kiểm tra giám sát.
Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Quý Ngọ giải trình thêm trước Quốc hội về thực trạng phát hiện sự việc thanh tra có dấu hiệu tội phạm nhưng rất ít chuyển cơ quan điều tra: “Qua kết quả thanh tra, chúng tôi nhận thấy sự phối hợp giữa thanh tra và CQĐT khá chặt chẽ. Theo tôi, các sự việc vi phạm chuyển ít do đặc thù tội phạm tham nhũng khó phát hiện vì đối tượng có chức, quyền. Khi thực hiện hành vi phạm tội, họ có năng lực che giấu hành vi phạm tội rất cao, tinh vi nên để xác định cấu thành tội còn hạn chế”.
Sau khi nghe thêm ý kiến của Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Quý Ngọ rằng nên rút kinh nghiệm, không nên cầu toàn là khi có kết luận thanh tra mới chuyển cho cơ quan điều tra, ĐB Nga thở dài: Như vậy "thanh tra cứ thanh tra, bổ nhiệm cứ bổ nhiệm, điều tra cứ điều tra và cuối cùng là ông Dũng trốn thoát".
Tiếp phần câu hỏi của ĐB Lê Thị Nga, ĐB Lê Như Tiến đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ giải thích về việc “có những vụ xử lý tham nhũng để đến hàng chục năm, cơ quan tố tụng chờ mãi mà không thấy có kết luận thanh tra để xử lý vụ việc. Vậy có hay không sự e ngại, áp lực nào đối với cơ quan thanh tra? Thanh tra có độc lập, khách quan không?”.
| Minh chứng cho việc chậm trễ, ông Tranh nêu ví dụ, việc thanh tra Ngân hàng Phát triển phải kéo dài tới 1 năm, chậm so với kế hoạch là do việc phân tích các nội dung về nợ của ngân hàng này rất dài và khó. Ngân hàng Phát triển là ngân hàng chính sách, nên khó tách công nợ cho vay sản xuất kinh doanh với công nợ cho vay thực hiện chính sách của Chính phủ. Hiện nay, Thanh tra Chính phủ đang chờ ý kiến của Chính phủ về kết luận thanh tra rồi sẽ công bố chính thức. |
Về vấn đề này, ông Tranh cho biết, trước khi đưa ra kết luận còn phải tiến hành trao đổi ý kiến với các cơ quan chuyên ngành. Việc lấy ý kiến ở các cơ quan liên quan có một tiền lệ là chậm chạp, thời gian qua có khi xin ý kiến một cơ quan nhưng 2 tháng mà có câu chưa trả lời. Do vậy, Thanh tra kiến nghị Chính phủ phải nâng cao trách nhiệm bộ ngành trong việc tham gia kết luận thanh tra, làm rõ các vấn đề yêu cầu.
Có những vụ khiếu kiện kéo dài đến 20 năm!
Liên quan đến vấn đề khiếu kiện, đặc biệt là khiếu kiện kéo dài có xu hướng gia tăng, ĐB Phạm Văn Tấn (Nghệ An) chất vấn Tổng Thanh tra: “Khiếu nại tố cao tăng cao. Đề nghị ông cho biết nguyên nhân? Cuối năm 2011 vẫn còn 528 vụ khiếu nại kéo dài, chủ yếu liên quan đến đất đai. Vụ nào khiếu nại kéo dài nhất?”.
Ông Tranh giải thích: Khiếu nại tăng cao do giải quyết chưa đến nơi đến chốn, trong đó một phần do sự yếu kém, lơi lỏng của các cơ quan ở địa phương. Bên cạnh đó thời gian qua có nhiều dự án đầu tư buộc phải thu hồi đất, đây cũng chính là lý do khiến khiếu nại về đất đai tăng cao, chiếm 70% tổng số vụ khiếu nại.
“Có một vụ khiếu nại được gửi đi nhiều cơ quan và từ đó được tập hợp thành nhiều vụ. Đến nay có 300 vụ khiếu nại đang được cơ quan chức năng xem xét. Số vụ còn lại đang được chúng tôi tập hợp. Do số liệu tập hợp chưa đầy đủ nên tôi chưa thể trả lời được vụ khiếu nại nào kéo dài nhất nhưng có vụ kéo dài 20 năm đến nay vẫn còn khiếu nại. Chủ yếu các vụ khiếu nại này rơi vào lĩnh vực đất đai”, ông Tranh nói.
ĐB Nguyễn Thu Anh (Lâm Đồng) đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết vì sao khiếu nại tố cáo vượt cấp của người dân tăng cao và giải pháp của Thanh tra Chính phủ. Bên cạnh đó, ĐB Anh cũng hỏi thêm về những sửa đổi trong Luật Phòng, chống tham nhũng; vấn đề hơn 70% đơn của công dân khiếu nại về đất đai nhưng khi giải quyết thì gặp phải xung đột về Luật Hành chính, Luật Khiếu nại và Bộ luật Đất đai...
Ông Tranh trả lời: Yếu kém của giải quyết khiếu nại tố cáo là do trách nhiệm của các ngành các cấp chưa cao, tránh né, chậm trễ khiến người dân giảm lòng tin...; tâm lý người dân muốn khiếu nại lên cấp trên cho nhanh; kích động của kẻ xấu; tư vấn của một số tổ chức tư vấn, luật sư chưa chuẩn...
Từ những thực trạng đó, người đứng đầu ngành Thanh tra nêu ra hướng giải quyết: Thanh tra Chính phủ thành lập 25 tổ công tác để rà soát khiếu nại, tố cáo nhanh của dân, đặc biệt vụ việc kéo dài; đề nghị các cấp các ngành phải có trách nhiệm giải quyết khiếu nại cho người dân đúng thẩm quyền cho đến nơi đến chốn; đề nghị cơ quan chức năng tăng cường tuyên truyền cho người dân Luật Khiếu nại, tố cáo để người dân hiểu được trình tự thực hiện.
Trả lời về câu hỏi có ngại va chạm trong quá trình thanh tra hay không, liệu có việc thanh tra chọn hệ số có tỷ lệ an toàn cao, Tổng Thanh tra Chính phủ khẳng định, trong quá trình thanh tra, thanh tra hoàn toàn tuân thủ theo các nội dung mà các quyết định thanh tra đưa ra, như khi thanh tra 1 đơn vị thì không thanh tra toàn diện mà thanh tra theo các vấn đề cụ thể và tập trung vào vấn đề đó. Sau khi thanh tra trực tiếp, để tạo sự đồng thuận thì thanh tra còn lấy ý kiến trao đổi với các cơ quan chuyên ngành đó để có ý kiến trung thực, khách quan, đưa ra kết luận sau thanh tra.
