Vẫn “khát” sinh viên có tay nghề cao

Trong khi các trường ĐH, CĐ đang ráo riết tuyển sinh cho đủ chỉ tiêu đào tạo thì các trường trung cấp chuyên nghiệp (TCCN), trường nghề cũng đang tăng cường cơ sở vật chất, đổi mới công tác quản lý, nâng cao chất lượng đào tạo để thu hút học sinh vào trường. Tuy nhiên, các trường cũng không khỏi lo lắng khi nhận thức của học sinh và phụ huynh vẫn còn nặng tư tưởng học trung cấp chỉ ra làm “thợ”.

Tăng đầu tư, mở rộng đối tượng... 

Để thu hút được đông người thi tuyển, nhiều trường TCCN bên cạnh việc đầu tư nâng cấp trang thiết bị thì không ít trường mở rộng hơn đối tượng và điều kiện tuyển sinh như: xét tuyển tất cả đối tượng tốt nghiệp THPT hoặc tương đương; có đủ sức khỏe theo học, không mắc bệnh truyền nhiễm, tâm thần. Như trường TCCN Kinh tế - Công nghệ Gia Định đã phải đầu tư lại toàn bộ cơ sở vật chất phòng máy vi tính cho học sinh thực hành. Theo ông Nguyễn Chí Hiếu (cán bộ làm công tác tuyển sinh của trường), hiện nay có quá nhiều trường đào tạo TCCN, kể cả các trường ĐH lớn, có thương hiệu cũng dành nhiều chỉ tiêu đào tạo trung cấp. Để làm tốt việc tuyển sinh, trường đã chuẩn bị cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên đến việc chuyển đổi đào tạo theo học chế tín chỉ phục vụ cho năm học mới. Ngoài ra, cũng đầu tư gần 1 tỉ đồng để nâng cấp trang thiết bị thực hành, cơ sở vật chất, phòng Lab giảng dạy ngoại ngữ, phòng vi tính có thể phục vụ cho trên 10.000 học sinh.

Hay như với Trường Trung cấp Ánh Sáng (Hà Nội) còn liên kết với nhiều doanh nghiệp, đào tạo lao động theo nhu cầu của xã hội. Theo Phó hiệu trưởng nhà trường, đây là trường trung cấp đầu tiên có Viện nghiên cứu đào tạo riêng cho trường nhằm giúp học viên có điều kiện học tập, thực hành và sáng tạo những kiến thức đã học vào các công trình nghiên cứu mang tính ứng dụng cao. Ngoài ra, trường còn ký kết với các doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu xã hội, đến nay hầu hết các em học sinh sau khi ra trường có học lực khá giỏi đều được các doanh nghiệp tiếp nhận ngay.

 …Nhưng vẫn “khát” thợ

Đầu tư tốn là thế, nhưng theo một lãnh đạo Bộ GD-ĐT cho biết khó khăn lớn nhất mà các trường TCCN, trường nghề đang gặp phải là nhận thức của các bậc phụ huynh: học nghề ra chỉ được làm “thợ”, rồi làm việc trong môi trường độc hại nữa. Vì vậy, nhiều phụ huynh nhất quyết không cho con em mình theo đuổi ngành học yêu thích. Đây chính là lý do giải thích năm học vừa qua, chỉ tiêu vào nhiều trường ĐH, CĐ giảm, không thể tuyển đủ chỉ tiêu. Ví như trường Trung cấp chuyên nghiệp Kinh tế - Kỹ thuật Vạn Tường (Tp.HCM), năm học 2010 thiếu gần 40% chỉ tiêu được tuyển. Và, trải qua một thời gian dài bị chi phối bởi tư duy trọng bằng cấp, hiện như nước ta đang trong tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”, đặc biệt đội ngũ thợ công nhân có tay nghề cao.

Đặc biệt, do có sự chia cắt trong quản lý nhà nước về dạy nghề dẫn đến sự xuất hiện của các trình độ dạy nghề ghi trong Luật Giáo dục và Luật Dạy nghề gồm: sơ cấp, trung cấp và cao đẳng nghề (do Bộ LĐTB-XH) quản lý. Còn TCCN, cao đẳng thì do Bộ GD-ĐT quản lý. Mỗi Bộ đóng vai trò quản lý nhà nước trên cái “sân” của mình, theo những luật, quy định riêng biệt để quản lý quá trình đào tạo. Do không có sự định nghĩa rõ ràng, minh bạch nên khó có thể phân biệt được trình độ đào tạo.

Cũng theo một vị thuộc ngành giáo dục, nếu cứ tiếp tục tình trạng trên thì khó ai có thể khẳng định: ngành đào tạo không lặp lại vết xe đổ về chất lượng “rởm” của hình thức đào tạo tại chức như thời gian vừa qua. Và, tình trạng “khát” sinh viên trong các trường TCCN có thể vẫn xảy ra trong năm học tới.

 Chỉ mở thêm ngành khi có nhu cầu

Thế nhưng, trao đổi với NNVN, lãnh đạo một số trường TCCN cho rằng, việc xây dựng xã hội học tập và tạo cơ chế để người dân được học tập suốt đời là trách nhiệm của các cơ quan quản lý giáo dục và các cơ sở đào tạo. Và để việc học tập diễn ra hiệu quả, thông suốt rất cần Bộ cơ cấu lại với các khung trình độ rõ ràng, theo các thang bậc kiến thức, kỹ năng và thái độ tương ứng với mỗi trình độ đào tạo. Nếu các trường không kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, chỉ chạy theo mục tiêu tăng “thu nhập” thì chất lượng học sinh trường nghề chắc chắn không cao.

Các trường cũng lưu ý: nâng cao chất lượng các trường TCCN cũng giống như việc liên Bộ GD-ĐT và Bộ LĐTB-XH cho phép liên thông từ hệ TCCN lên ĐH và CĐ có thể là giải pháp “cứu cánh” trong ngắn hạn cho việc tuyển sinh vào học nghề vốn thưa thớt nhưng dài hạn, có thể là phương tiện để đạt được mục đích kinh tế.