“Cách đây 2 - 3 năm, mùa thu hoạch gừng như là ngày hội. Người dân lên rẫy đào và bê về bao nhiêu họ cũng mua hết. Trồng gừng bán được nhiều tiền dân bản rất phấn khởi. Thế mà vụ mùa năm nay dân muốn bán mà chẳng có người mua, dù giá hạ xuống rất thấp. Hiện giờ gừng già, quá vụ mùa thu hoạch, thỉnh thoảng mới có người đặt mua với số lượng ít, dân bản không biết đào bán cho ai cả” - ông Và Giống Chùa, trưởng bản Thăm Hín (Nậm Càn, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) cho biết.
Được tận mắt chứng kiến nhiều rẫy gừng lá úa vàng rụng còn trơ gốc, chúng tôi càng hiểu thêm nỗi lòng của người dân trồng gừng nơi đây. Cây gừng từng được xem là cây trồng chủ lực góp phần giảm nghèo cho người dân ở xã Nậm Càn. Là cây trồng thích hợp với đất không cần độ ẩm cao, có thể phát triển ở đất rẫy dốc. Vì thế cây gừng được bà con trồng nhiều ở nương rẫy gần nơi mà cây lúa không còn cho năng suất. Thời điểm vụ mùa vào tháng Chạp trước Tết Nguyên đán các năm trước, sau khi thu hoạch gừng không phải đưa về nhà mà các thương lái đặt cọc tiền trước và đánh ô tô bốc hàng ngay tại các bãi tập kết dọc theo trục đường chính liên xã. Trồng gừng cho năng suất ổn định, giá bán cao (thường 7.000 - 10.000 đ/kg, có thời điểm giá lên tới 17.000 đ/kg), nên nhiều hộ dân đã mở rộng diện tích và không ít gia đình sau vụ gừng thu được vài ba chục, thậm chí cả trăm triệu đồng.
Gừng thu hoạch về nhưng không bán được
Thế nhưng từ năm ngoái đến nay, người trồng gừng ở Nậm Càn luôn trong tình cảnh đứng ngồi không yên. Gừng quá vụ mùa thu hoạch nhưng không có người mua, mặc dù giá rẻ chỉ còn có 3.000 - 4. 000 đ/kg. Gừng già nhưng không có người mua nên người dân không đào, mà để lâu thì năng suất sẽ giảm, vì củ già sẽ tự phân hủy.
Theo thống kê, hiện cả xã còn khoảng 60 ha rẫy gừng trồng tập trung ở 4 bản là Nậm Càn, Huồi Nhao, Liên Sơn và Thăm Hín. Tất cả diện tích rẫy gừng trồng này đã quá vụ mùa thu hoạch. Được biết từ sau Tết đến nay, đã có một vài người lên thu mua nhưng với số lượng rất cầm chừng. Cứ theo đà này không biết tiền của và công sức của các hộ gia đình đã bỏ ra trồng gừng sẽ như thế nào?
Xin mượn lời của một hộ dân là người trong cuộc trở về sau khi lên thăm rẫy gừng để kết thúc bài viết: “Quá thời gian củ gừng như cây củi mục. Miếng cơm manh áo phần nhiều nhìn vào rẫy gừng. Mong sớm có người mua để dân bản không trắng tay”.
