Sau đúng 1 tháng kể từ ngày mở phiên tòa sơ thẩm nhưng rồi lại quyết định hoãn (30/9/2013) vì thiếu nhân chứng, ngày 30/10/2013, TAND huyện Tiên Lãng (TP Hải Phòng) tiếp tục mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ kiện hành chính, với nguyên đơn là ông Đoàn Văn Vươn (thôn Thúy Nẻo, xã Bắc Hưng, huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng) và bị đơn là UBND huyện Tiên Lãng.
Nội dung vụ kiện: Ông Vươn khởi kiện UBND huyện Tiên Lãng ra TAND huyện Tiên Lãng, yêu cầu tòa thụ lý, mở phiên tòa xét xử, tuyên buộc UBND huyện Tiên Lãng phải hủy Quyết định số 461/QĐ-UBND ngày 7/4/2009 thu hồi 19,3 ha đầm nuôi trồng thủy sản tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng của ông, bồi toàn bộ thiệt hại do quyết định đó gây ra, vì đó là một quyết định trái pháp luật.
Trước khi tường thuật phiên tòa, chúng tôi xin điểm lại quá trình tố tụng của vụ kiện này: Đơn khởi kiện của ông Đoàn Văn Vươn được TAND huyện Tiên Lãng thụ lý tháng 8/2009. Ngày 27/1/2010, TAND huyện Tiên Lãng đã mở phiên toà sơ thẩm, tuyên bác đơn khởi kiện của nguyên đơn. Ông Đoàn Văn Vươn chống án.
Đông đảo người dân huyện Tiên Lãng đến dự phiên tòa
Đầu tháng 4/2010, TANDTP Hải Phòng chủ trì buổi hòa giải giữa nguyên đơn và đại diện UBND huyện Tiên Lãng. Hai bên thỏa thuận :Ông Đoàn Văn Vươn rút đơn chống án để được UBND huyện Tiên Lãng tiếp tục giao 19,3 ha đầm nuôi trồng thủy sản tại địa chỉ trên. Cuộc hòa giải thành này được TANDTP Hải Phòng ra quyết định công nhận. Ngày 19/4/2010, ông Đoàn Văn Vươn rút đơn chống án theo thỏa thuận. TANDTP Hải Phòng ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ kiện.
Nhưng UBND huyện Tiên Lãng không thực hiện cam kết của mình. Kết quả là đã diễn ra cuộc cưỡng chế thu hồi 19,3 ha đầm nuôi trồng thủy sản của ông Vươn tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng vào ngày 5/1/2012, dẫn đến vụ án “Giết người” và “Chống người thi hành công vụ” làm rúng động dư luận.
Ngày 10/2/2012, Chánh án TANDTC có quyết định kháng nghị, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TANDTC tái thẩm đối với quyết định đình chỉ giải quyết vụ kiện trên của TANDTP Hải Phòng và bản án sơ thẩm của TAND huyện Tiên Lãng. Ngày 15/2/2012, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã tái thẩm, tuyên hủy quyết định đình chỉ giải quyết vụ kiện trên của TANDTP Hải Phòng và bản án sơ thẩm của TAND huyện Tiên Lãng, giao hồ sơ vụ kiện cho TAND huyện Tiên Lãng giải quyết lại.
Do đang phải chấp hành hình phạt tù, nên ông Vươn đã ủy quyền cho ông Vũ Văn Luân, Thư ký Liên chi hội nuôi trồng thủy sản huyện Tiên Lãng tham gia tố tụng tại phiên tòa ngày 30/10/2013 với tư cách nguyên đơn. Đại diện cho bị đơn theo quyết định ủy quyền của Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng tham gia tố tụng tại tòa là ông Phạm Văn Trống, Phó phòng TN-MT huyện Tiên Lãng. Chủ tọa phiên tòa là bà Đỗ Thị Xuyến, Thẩm phán TAND huyện Tiên Lãng.
Do ngày 26/2/2012, UBND huyện Tiên Lãng đã ra Quyết định 219/QĐ-UBND thu hồi Quyết định số 461/QĐ-UBND, nên nguyên đơn đã rút yêu cầu khởi kiện đề nghị tòa tuyên buộc UBND huyện Tiên Lãng phải hủy quyết định trên, chỉ còn giữ phần đề nghị tòa tuyên buộc UBND huyện Tiên Lãng phải bồi thường toàn bộ thiệt hại do quyết định đó gây ra, tính từ ngày UBND huyện ra quyết định đến trước ngày xảy ra vụ cưỡng chế thu hồi 19,3 ha đầm (5/1/2012).
Sau nhiều lần thay đổi, tại phiên tòa ngày 30/10/2013, ông Vũ Văn Luân, đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn, đã đưa ra con số thiệt hại để yêu cầu UBND huyện Tiên Lãng phải bồi thường là trên 30 tỷ đồng, bao gồm thiệt hại trực tiếp, thiệt hại gián tiếp. Riêng phần thiệt hại về tinh thần, ông Luân không đưa ra con số cụ thể mà chỉ chứng minh rằng thiệt hại đó là có thật, đề nghị HĐXX xem xét.
Ông Vũ Văn Luân trình bày căn cứ đòi bồi thường tại tòa
Trong phần tranh tụng, đại diện theo ủy quyền của bị đơn đã lẩn tránh hầu hết những căn cứ yêu cầu bồi thường của nguyên đơn. Ông Phạm Văn Trống, người đại diện cho bị đơn tại tòa, tuy thừa nhận rằng yêu cầu đòi bồi thường của nguyên đơn căn cứ vào Luật Trách nhiệm bồi thường nhà nước là đúng, nhưng lại cho rằng “UBND huyện Tiên Lãng thu hồi 19,3 ha đầm của ông Đoàn Văn Vươn với mục đích... để cho ông Vươn tiếp tục nuôi trồng thủy sản” chứ không phải thu hồi để giao cho người khác, nên UBND huyện không phải bồi thường bất cứ khoản nào.
Lập luận của bị đơn khiến nhiều người dự tòa vừa bật cười vừa chua chát khi nhớ lại buổi hòa giải đầu tháng 4/2010 do TANDTP Hải Phòng chủ trì. Tại buổi hòa giải đó, chính UBND huyện Tiên Lãng đã đề nghị ông Đoàn Văn Vươn: Nếu rút đơn kháng cáo thì sẽ được UBND huyện Tiên Lãng tiếp tục giao 19,3 ha đầm.
Do ăn phải “viên đạn bọc đường” đó của UBND huyện Tiên Lãng, nên ông Vươn đã rút đơn kháng cáo. Nhưng đơn vừa rút thì UBND huyện Tiên Lãng đã tiến hành cưỡng chế thu hồi 19,3 ha đầm ngay. Như vậy thì làm gì có chuyện “Thu hồi 19,3 ha đầm của ông Vươn để tiếp tục cho ông Vươn nuôi trồng thủy sản trên 19,3 ha đầm đó?”.
Trước yêu cầu đưa ra căn cứ về việc “Thu hồi 19,3 ha đầm của ông Vươn với mục đích để cho ông Vươn tiếp tục nuôi trồng thủy sản trên 19,3 ha đầm đó” của nguyên đơn, đại diện cho bị đơn đã không trả lời được.
Dù một số khoản trong yêu cầu đòi bồi thường của nguyên đơn là có căn cứ, nhưng tiếc thay, HĐXX đã tuyên bác toàn bộ yêu cầu bồi thường của nguyên đơn. Kết quả phiên tòa đã khiến hầu hết người dự khán thất vọng và bức xúc.
