Xuất hiện nhiều cách làm sáng tạo

Bộ trưởng Cao Đức Phát chủ trì Hội nghị

Nhiều điểm sáng

Trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình xây dựng NTM, hầu hết các địa phương đều lâm vào cảnh khó khăn về nguồn vốn. Tuy nhiên, có nhiều địa phương đã biết cách vượt khó bằng những cách làm sáng tạo để đạt được những thành tựu đáng kể.

 Ví như ở Long An, trong những năm qua tỉnh này đã huy động mọi nguồn lực của địa phương và nhân dân tập trung cho nông nghiệp. Kết quả nguồn vốn đầu tư cho nông nghiệp trong những năm qua luôn tăng trưởng: Năm 2010 tăng 23% so năm 2009; năm 2011 tăng 10% so năm 2010; và năm 2012 ước tăng 28% so năm 2011.

Hoặc như tại tỉnh Đồng Tháp, một địa phương có hệ thống sông ngòi chằng chịt, nhưng nhờ có cách làm hay nên đến nay đạt tiêu chí về phát triển GTNT. Đơn cử như ở Tam Nông, 1 huyện chủ yếu SX lúa và nuôi trồng thủy sản trên nhiều ô bao diện tích lớn, nên việc phát triển hệ thống đê bao kết hợp GTNT được quan tâm đầu tư.

Để làm được điều này, ngoài việc tập trung các nguồn vốn trực tiếp, vốn lồng ghép, các địa phương còn chủ động thay đổi cách làm. Đối với mỗi công trình đê bao đều có kế hoạch, kinh phí cụ thể và được người dân bàn bạc, trong đó phần huy động từ các hộ có liên quan được chia công bằng trên đơn vị diện tích, những hộ bị mất đất còn được bồi hoàn lại ngoài phần đóng góp từ tổng vốn huy động công trình. Nhờ vậy nhận được sự hưởng ứng, đồng thuận tuyệt đối từ phía nhân dân.

Công tác quy hoạch kém nhất

Để thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM trong hơn 2 năm qua, Ban chỉ đạo TƯ đã đề ra 5 nhiệm vụ trọng tâm để thực hiện gồm: Tuyên truyền; đào tạo cán bộ; hoàn thành công tác quy hoạch, xây dựng đề án cấp xã; tạo chuyển biến về hạ tầng thiết yếu; đẩy mạnh phát triển SX hàng hóa nhằm nâng cao thu nhập cho nông dân. Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện đã cho thấy, nhiều địa phương còn lúng túng.

Theo ghi nhận của Ban chỉ đạo Trung ương Chương trình MTQG xây dựng NTM, về công tác chỉ đạo, cấp tỉnh đã chú trọng hơn việc huy động tham gia của các đoàn thể chính trị-xã hội vào xây dựng NTM. Nhiều tỉnh đã ký giao ước thi đua giữa các đoàn thể; tổ chức mô hình CLB chung sức xây dựng NTM. Tuy nhiên, vẫn còn 1 số Ban chỉ đạo hoạt động hiệu quả thấp, chưa tạo được chuyển biến rõ nét như các tỉnh: Ninh Thuận, Bình Thuận, Tây Ninh, Phú Yên, Gia Lai...

Về công tác tuyên truyền, TPHCM nổi bật với công tác triển khai đồng bộ nhiều hình thức như: Tổ chức Hội thi tìm hiểu NTM; thi mẫu kiến trúc nhà ở và bố trí khuôn viên hộ gia đình nông thôn; xuất bản ấn phẩm hướng dẫn xây dựng đường GTNT... Hoặc như ở An Giang, Trà Vinh, Vĩnh Long dựa vào Sổ tay xây dựng NTM của Bộ NN-PTNT đã sớm biên soạn và phát hành tờ rơi với nội dung sát thực với địa phương, phát đến từng hộ dân; xây dựng bản tin chuyên về NTM trên các phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn...

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn nhiều địa phương chưa dồn lực vào công tác này. Đặc biệt, trong tuyên truyền còn nặng về nội dung xây dựng cơ sở hạ tầng, nhẹ về nội dung văn hóa, xã hội, môi trường; chưa chú trọng đến việc tổ chức tham quan, học tập những mô hình, những cách làm tốt để phổ biến nhân rộng, khuyến khích cộng đồng làm theo. Công tác đào tạo, tập huấn còn nhiều hạn chế. Đội ngũ giảng viên vừa yếu vừa thiếu, chưa có kinh nghiệm trong chỉ đạo thực hiện xây dựng NTM.

Riêng công tác quy hoạch là “tệ” nhất. Theo báo cáo của 32 tỉnh, thành phố trong khu vực phía Nam, đến tháng 8/2012, mới có 1.037/3.198 xã phê duyệt xong đồ án quy hoạch NTM, đạt 33% và chỉ bằng 17,5% so với bình quân cả nước. Một số địa phương có tỷ lệ phê duyệt quy hoạch thấp như: Đồng Nai 2%; Khánh Hòa 4%; Quảng Nam 7%.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Đăng Khoa, Phó trưởng ban Chuyên trách BCĐ Trung ương Chương trình MTQG xây dựng NTM, nhận xét: “Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên do các địa phương chưa bám sát quy hoạch xã; còn nặng về tính toán đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, chưa chú trọng đến SX, môi trường, văn hóa; nhiều giải pháp thực hiện thiếu thực tiễn; phê duyệt của cấp huyện còn mang tính hình thức, gây khó trong hành động ở cấp xã”.

Về phát triển SX, ngoài các tỉnh An Giang, Đồng Tháp đã có chính sách hỗ trợ nông dân phát triển cơ giới hóa; tỉnh Bình Phước dựa vào lợi thế, tập trung phát triển cây công nghiệp như cao su, cà phê; và 1 số địa phương như: Trà Vinh, TP HCM, Long An, Lâm Đồng đã có chính sách hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp xây dựng các khu SXNN ứng dụng công nghệ cao... Còn lại các địa phương khác trong khu vực, cơ cấu SX còn mang tính tự phát do chưa gắn kết với quy hoạch vùng nên khó hình thành những vùng SX hàng hóa tập trung cho thu nhập cao.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát, Phó trưởng ban Thường trực BCĐ Trung ương Chương trình MTQG xây dựng NTM, nhấn mạnh, xây dựng NTM là cuộc cách mạng làm thay đổi bộ mặt nông thôn Việt Nam, làm cho cuộc sống của 60 triệu người dân nông thôn khởi sắc hơn.

Để đạt được thắng lợi, cần phải có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của lãnh đạo chính quyền các cấp trong công cuộc xây dựng NTM. Trong thời gian tới cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu: Tuyên truyền, đôn đốc, kiểm tra tiến trình thực hiện của các cấp cơ sở, đầu tư công tác tập huấn, đào tạo cán bộ; quy hoạch và lập đề án NTM với mục tiêu đến cuối năm 2012 đạt 90% số xã xong quy hoạch chung; xây dựng cơ sở hạ tầng và phát triển SX; vận động, hướng dẫn người dân tham gia công tác cải thiện môi trường.