Yêu cầu làm rõ trách nhiệm các Bộ

Ngày 20/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến về việc phân bổ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ và phân bổ nguồn vốn ngân sách cho Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2012.

Tại buổi họp, Ủy ban Thường vụ QH đề nghị Chính phủ nghiêm khắc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các Bộ quản lý chương trình mục tiêu quốc gia làm chậm tiến độ phê duyệt. 

Rót vốn cho các công trình thủy lợi là vấn để Ủy ban Thường vụ QH quan tâm

Không rót ngân sách cho chương trình MTQG chưa hoàn thiện hồ sơ

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội về phương án phân bổ nguồn vốn ngân sách TƯ cho các Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2012 thì Chính phủ chưa đảm bảo yêu cầu báo cáo theo đúng Nghị quyết số 13/NQ-QH13 ngày 9/11/2011 của Quốc hội. Nội dung của nghị quyết yêu cầu Chính phủ có trách nhiệm “rà soát mục tiêu, nhiệm vụ, thời gian thực hiện và nguồn lực cụ thể về các dự án thành phần thuộc từng Chương trình mục tiêu Quốc gia trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi thực hiện”.

 Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đưa vào chương trình phiên họp tháng 1/2012 để cho ý kiến về nội dung này, tuy nhiên Chính phủ đã đề nghị xin lùi thời gian do chưa kịp chuẩn bị báo cáo. Nhưng sau hơn 4 tháng từ khi có Nghị quyết số 13/NQ-QH13 ngày 9/11/2011 của Quốc hội, Chính phủ vẫn chưa hoàn tất việc rà soát mục tiêu, nhiệm vụ, thời gian thực hiện và nguồn lực cụ thể của từng dự án thành phần thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia. Ông Phùng Quốc Hiển – Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng: “Việc Chính phủ chưa xác định được mục tiêu, nhiệm vụ, thời gian thực hiện và các nguồn lực cụ thể cho từng dự án thành phần của từng chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2011 - 2015 nhưng đã đề xuất phân bổ nguồn vốn ngân sách Trung ương cho các chương trình mục tiêu năm 2012 là thiếu cơ sở pháp lý, có thể gây lãng phí cho ngân sách nhà nước”.

Ngoài ra, do nguồn vốn huy động ngoài ngân sách Trung ương chiếm tới 62% tổng nguồn vốn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2011 - 2015 nên việc chỉ đề nghị phân bổ vốn ngân sách Trung ương để thực hiện các chương trình năm 2012 trong khi chưa xác định được các nguồn lực khác sẽ ảnh hưởng lớn đến tính khả thi, tiến độ và hiệu quả của các chương trình này. Tuy nhiên, nhiều thành viên UBTV QH cho rằng nếu phân bổ vốn ngân sách Trung ương cho các chương trình mục tiêu quốc gia quá chậm trễ sẽ làm ảnh hưởng đến tất cả các chương trình, kể cả các chương trình đã đủ điều kiện thực hiện và sẽ gây ảnh hưởng đến đối tượng thụ hưởng chính sách. “Đây là vấn đề khó, không thể phân bổ ngân sách đầu tư mà chưa rõ mục tiêu nhiệm vụ mà đầu tư chậm thì mùa mưa bão đang tới gần, các khu vực miền núi không thể thi công. Sẽ dẫn tới có tiền mà không thể làm được”, ông K’So Phước, Chủ nhiệm HĐDT QH băn khoăn.

Giải quyết vấn đề này theo đề xuất của Ủy ban Tài chính - Ngân sách sẽ phân bổ 80% vốn ngân sách Trung ương năm 2012 cho các chương trình mục tiêu quốc gia đã thực hiện rà soát, hoàn thiện hồ sơ và được Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, Thủ tướng có quyết định phê duyệt. Và tạm thời phân bổ 50% vốn ngân sách Trung ương năm 2012 trên tổng mức dự kiến phân bổ cho các chương trình mục tiêu quốc gia chưa hoàn thiện hồ sơ. Tuy nhiên, theo ý kiến của Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng thì chỉ thống nhất kế hoạch phân bổ vốn năm 2012 cho những chương trình MTQG đã được phê duyệt. Đối với những chương trình chưa hoàn thiện Chủ tịch QH đề nghị Thủ tướng Chính phủ triệu tập các Bộ trưởng chưa hoàn thành nhiệm vụ để đôn đốc thực hiện.

Đồng thời để giữ kỷ cương, yêu cầu Chính phủ làm rõ trách nhiệm của các bộ quản lý chương trình mục tiêu quốc gia đã làm chậm tiến độ phê duyệt. Chậm nhất là kỳ họp tháng 5 phải trình báo cáo rà soát mục tiêu, nhiệm vụ, thời gian thực hiện và nguồn lực cụ thể về các dự án thành phần thuộc từng chương trình mục tiêu quốc gia để Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

Ưu tiên vốn trái phiếu cho công trình dự án đang hoàn thiện

Trong Báo cáo thẩm tra về nguyên tắc, tiêu chí, kế hoạch bố trí vốn và danh mục dự án, công trình sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2011 – 2015, Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng đã chỉ ra khá nhiều thiếu sót của Chính phủ. Báo cáo thẩm tra nêu rõ Chính phủ chưa rà soát kỹ để loại bỏ các công trình, dự án không nằm trong danh mục nghị quyết của Quốc hội; chưa làm rõ các công trình, dự án không đưa vào chương trình trái phiếu Chính phủ và phương án xử lý hậu quả sau cắt, giảm.

"Một số bộ, ngành và địa phương chưa thực sự cương quyết thực hiện việc rà soát, cắt, giảm, giãn, hoãn, chuyển đổi hình thức đầu tư các công trình, dự án đã có trong danh mục vốn trái phiếu theo Chỉ thị của Thủ tướng", ông Phùng Quốc Hiển khẳng định.

Qua hoạt động giám sát tại các Bộ ngành, địa phương cơ quan thẩm tra đánh giá việc ưu tiên bố trí cho các công trình, dự án có khối lượng hoàn thành, đưa vào sử dụng trước ngày 31/12/2011 và các dự án dự kiến hoàn thành trong năm 2012 còn thiếu kiểm soát đã dẫn đến các địa phương chỉ đạo thi công vượt khối lượng khá lớn so với số vốn được phê duyệt, không bám sát vào kế hoạch vốn được phê duyệt hàng năm để phân kỳ đầu tư, gây ra nợ khối lượng xây dựng cơ bản lớn ở nhiều địa phương, gây khó khăn cho các nhà thầu, tạo gánh nặng nợ rất lớn cho ngân sách nhà nước. Quan điểm của đa số ý kiến trong Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất không bổ sung mới các công trình, dự án nằm ngoài danh mục đã được Quốc hội cho phép. Dù, một số bộ, ngành, địa phương vẫn đề nghị được bố trí vốn cho một số dự án ngoài danh mục.

Hiện nguồn vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2012 - 2015 chỉ đáp ứng được 47,1% nhu cầu các bộ, ngành, địa phương đề nghị. Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ thực hiện phân bổ 180.000 tỷ đồng cho cả giai đoạn  này, không sử dụng vượt trần vốn cho giai đoạn 2011 - 2015 là 225.000 tỷ đồng để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia và ổn định kinh tế vĩ mô. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội do thiếu vốn nên nhiều dự án trọng điểm phải giãn, hoãn tiến độ thực hiện hoặc bố trí đủ vốn để thi công đến điểm dừng kỹ thuật. Theo ông Vinh, Chính phủ đã cố gắng cắt giảm khá nhiều và kiên quyết không đầu tư ngoài danh mục Nghị quyết số 881 và 171 tuy nhiên có một số dự án đặc biệt quan trọng cần phải làm nên Chính phủ xin ý kiến của UBTVQH.