Nghề thu gom…nước tiểu phụ nữ có thai

Cuối chiều, toán người túa ra khắp hang cùng ngõ hẻm quanh mấy Bệnh viện Phụ sản ở Hà Nội. Bô nhựa trên tay, địa chỉ bỏ túi, đích ngắm của họ là những nhà thai phụ trong quãng tuổi thai từ tháng thứ nhất đến tháng thứ năm.

Sau khi trao cho thai phụ một chiếc bô đã được vệ sinh sạch sẽ với những lời rất kiệm rằng: “Chị đừng cho người nhà hoặc trẻ con tè chung vào bô nhé”, họ lại lầy lật đến một địa chỉ mới, lặp lại những công đoạn như trên.

Mỗi chiều, các nhân viên đặc biệt này phải đi phát chừng vài ba chục chiếc bô nhựa như vậy. Nhọ mặt sáng hôm sau, họ lọ mọ dậy làm một tua theo lịch trình đặt sẵn, thu thành quả là những ca nước tiểu rất…tươi, thậm chí đang còn nóng hôi hổi.

Thứ “suối nguồn tươi chảy” ấy đích thực là một tài nguyên lỏng tuyệt vời để chế ra một loại thuốc chủ trị vô sinh, kích thích sinh sản cho động vật. Cầu kỳ ở chỗ nước tiểu phải hứng trong đêm còn ban ngày không dùng được vì khi khuất bóng mặt trời cơ thể thai phụ mới sản sinh cao trào hóc môn tốt. Nguyên liệu hứng phải kịp thời chuyển về nơi bào chế không một phút chần chừ, không một giờ chậm trễ bởi càng để càng giảm hoạt tính kể cả nước tiểu được bảo quản trong tủ lạnh đi chăng nữa.

Những ngày đông tháng giá là “mùa gặt” nước tiểu lý tưởng. Rét, cơ thể tích nước tiểu nhiều, ai sợ lạnh hay…nhát ma mỗi tối cũng phải tung chăn một hai bận còn những thai phụ bụng to, mau mót thì cứ hai ba tiếng phải xả nước một lần. Ngược lại, tiết nóng nực, nước trong cơ thể thăng hoa qua mồ hôi gần hết, dù có tận tình hứng cũng chỉ như nhện đái, chẳng là bao. Có đi, có lại, thỉnh thoảng thai phụ được bồi dưỡng bằng những thứ hiện vật nho nhỏ như chai nước mắm, hộp bánh kẹo. Quan trọng nhất qua thử nước tiểu họ có thể được phát hiện, được cảnh báo sớm nhiều thứ bệnh hiểm nguy nên khá vô tư cho khai thác. 

Bác sĩ quân y Phan Ngọc Minh trong phòng thí nghiệm

Không phải loại nước tiểu nào cũng có tính thanh khoản mà phải được sàng lọc bệnh kỹ càng qua danh sách kiểm tra sức khỏe ở bệnh viện rồi mới đưa tầm ngắm. Riêng chuyện hứng đã lắm thứ bất ngờ. Bô để dưới gầm giường, nửa đêm gà gáy ông chồng mót đái hay con trẻ buồn tè rất dễ tiện thể vào đấy, đành bỏ uổng. Giả dụ có những nhân viên bưng bô láu lỉnh mang xô ra các quán bia hơi Hà Nội kiểu Lan Chín, Hải Xồm hứng một lúc cả chục lít rồi về phối trộn thêm vào thì thứ nước tiểu không nguyên chất đó khó mà qua được những cặp mắt chuyên gia tinh tường. Nó lễnh loãng một cách đáng nghi. Nó thiếu độ sánh kết. Nó thiếu thứ mùi đặc trưng rất…thai phụ. Mẫu nguyên liệu tình nghi sẽ bị đem vào test thử, sàng lọc để luôn luôn có một chất lượng đầu vào thuần khiết nhất.

Đồng hồ chỉ 9h30 sáng, mọi người lục tục xách những chiếc can nặng trĩu tập kết trước phòng bào chế kíp vận hành máy móc, tách chiết, đông khô. Phòng nguyên liệu đầu vào của Công ty Cổ phần Dịch vụ Nuôi trồng Thủy sản Hạ Long chật kín những máy quấy là những động cơ còn sực nức mùi khai, những thùng nhựa cỡ lớn chứa nước tiểu, la liệt chai lọ, hóa chất cô đặc, đông khô. Phòng kế bên là mấy chiếc máy li tâm có tốc độ vòng quay vài ngàn một phút, là những chiếc tủ lạnh khổng lồ ăm ắp những lọ kích dục tố xiu xíu như lọ penixilin.

Công ty Cổ phần Dịch vụ Nuôi trồng Thủy sản Hạ Long là đơn vị sản xuất thuốc kích dục tố HCG duy nhất của ngành thủy sản với lượng bán ra khoảng 1.300 triệu UI (đơn vị tính quốc tế) mỗi năm. Hóc môn kích thích sinh sản là vật tư chiến lược cho việc bảo tồn, lưu giữ, nhân giống gốc, giống ông bà, giống thương phẩm của ngành thủy sản. Ít ai ngờ cách đây mấy chục năm, người góp phần sản xuất HCG nội lại là một bác sĩ quân y, ông Phan Ngọc Minh. Số là năm 1974, Bộ Thủy sản cho người vào Quân y viện 103 nhờ tinh chế giúp loại HCG. Thời đó thứ hóc môn quý như vàng này đang thiếu trầm trọng do Việt Nam vẫn trong vòng cấm vận. Trước đó ta dù đã học được cách bào chế HCG dạng thô nhưng tiêm vào đẻ đâu chẳng thấy mà cá chết trắng ao. Khan HCG, cả ngành thủy sản đứng trước nguy cơ đình trệ.

Cuộc họp bàn bào chế HCG như một chiến dịch mà ông Minh là người tổng chỉ huy. Ông được ban lãnh đạo Quân y viện giao trong khoảng thời gian 1974-1975 phải hoàn thành nhiệm vụ. Thiếu ô tô, được điều động khẩn. Thiếu người, được chi viện kịp thời. Thiếu máy móc, được phân bổ nhanh chóng. Mọi người đều bị cuốn vào guồng máy bào chế ra thứ hóc môn gắn với quốc kế, dân sinh của cả triệu nông dân.

Sau một thời gian nhóm nghiên cứu không những bào chế ra HCG thành công mà đã ra được sản xuất để rồi bất ngờ bị cấm. Ông Minh, chủ nhiệm đề tài, suýt bị kỷ luật vì đảng viên không được làm kinh tế, cơ quan quân đội lại càng không. Tuy nhiên không ai cấm được cá đẻ. Nhu cầu có, nông dân vẫn tơi tới tìm đến để mua thuốc kích thích. Đến thời kỳ Cty Hạ Long bào chế HCG những năm sau chiến tranh biên giới, nguồn cung HCG bất ngờ hụt, từng đoàn người xếp hàng nằm chờ cả ngày lẫn đêm. Thăm trứng cho cá thấy “chín” mà không có kích dục tố chúng sẽ không đẻ đều. Những trứng sinh sau, đẻ muộn, không gặp được tinh trùng tất yếu sẽ bị ung. Cá thúc nông dân, nông dân lại thúc ngành thủy sản.

Khi Cty Hạ Long hoàn thiện quy trình sản xuất, nhất là được FAO-UNDP tài trợ dự án trang thiệt bị khá đồng bộ, dù không còn trực tiếp làm nữa ông Minh vẫn là đầu mối cung cấp nguyên liệu nước giải thai phụ đông khô những đơn vị này khan hàng. Chính HCG đã góp một phần vào kỳ tích cho ngành cá tra, cá ba sa Việt Nam nổi danh khắp toàn cầu, là thương hiệu mà nhiều nước phải lúng túng đề phòng bằng đủ các hàng rào thậm vô lý. Trong cơn bão kích dục tố nhập lậu chủ yếu từ nguồn Trung Quốc tràn về, sản phẩm HCG của Việt Nam vẫn lội ngược dòng bởi lợi thế là cá tra, cá ba sa không hợp với thuốc Tàu bằng thuốc nội.

Thăm trứng cho cá

Chị Phạm Thị Hải Âu, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Cty Hạ Long, thông tin: “Thuốc Trung Quốc rẻ hơn, cơ chế bán linh hoạt hơn, đem chào hàng tận ao nuôi, cho nông dân chịu nợ cả tháng. Tiêm loại thuốc Trung Quốc vào cá đẻ rất róc nhưng bóc cả trứng non lẫn trứng già dẫn đến chất lượng giống kém vì cá được sinh ra từ cả trứng chưa thành thục. Cá bố mẹ sau một lần đẻ kiểu bóc lột đó rất yếu, tái phát dục cũng kém. Kích dục tố HCG của ta hoàn toàn tự nhiên, tiêm vào 24 giờ cơ thể thải ra hết, cá chỉ đẻ trứng thành thục nên không mệt, chất lượng giống tốt”. 

Xưởng làm HCG của Cty Hạ Long hiện có 30 người, xuất xưởng mỗi tháng trung bình 10.000 lọ, đặc biệt hút hàng vào mùa cá đẻ từ tháng 1-6. Hiện tại trên toàn thế giới chỉ có Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam là sản xuất HCG còn các quốc gia khác nhập lại rồi bán với giá cắt cổ. Tại Mỹ giá chào hàng 1 lọ HCG tương đương 39 USD gấp vài chục lần giá ở VN. Không chỉ chế biến cho mục đích kích thích cá đẻ, những quốc gia phát triển còn mua nguyên liệu HCG thô về tinh chế sản xuất thuốc cho người, chủ trị làm rụng trứng cho thụ tinh trong ống nghiệm. Dĩ nhiên giá bán những lọ thuốc cao cấp này leo thang gấp trăm lần thuốc cho động vật.