Tô Châu, Hàng Châu - thiên đường hạ giới

Gần chục năm nay, năm nào tôi cũng sang Trung Quốc. Tuy nhiên, cũng chỉ mon men ở Hà Khẩu giáp với tỉnh Lào Cai để tìm hiểu về thị trường lúa lai và các mặt hàng nông sản thực phẩm. Mới đây có dịp tham quan Trung Quốc, tôi mới thực sự đặt chân vào sâu đất Trung Hoa. Những gì tôi viết đây là sự ghi vội về một đất nước có bề dày văn hoá mấy ngàn năm.

Thiên đường nơi hạ giới

Chuyến bay VN530 của hãng hàng không Vietnam Airlines cất cánh từ sân bay Nội Bài lúc 10h 45' khi đáp xuống sân bay Pu Dông - Thượng Hải là 14h 15' theo giờ địa phương do hai phi công nước ngoài điều khiển. Trên độ cao 11.000 m nhìn xuống mặt đất là cánh đồng mây trải dài bất tận, mây trắng nõn, xốp như những đụn bông bỏ vương vãi trên bầu trời. Phía trên bầu trời là màu xanh ngọc bích, trong vắt đến vô tận. Trên đó là Thiên Đàng? Những ai ước mơ tới Thiên Đàng, còn tôi khi đang bay trên bầu trời thăm thẳm này thì mặt đất vẫn là nơi yêu quý nhất, hơn cái Thiên Đàng đầy tưởng tượng trên cái vòm trời cao xanh kia. Từ trên cao nhìn xuống tôi đã nhận ra đất nước Trung Hoa vĩ đại dưới cánh máy bay với những ruộng đồng, phố sá, nhà cửa…thẳng tắp như những ô bàn cờ đơn điệu chả khác chi những ô mạ trên đồng bằng Bắc Bộ.

Đất nước Trung Hoa nhìn từ trên máy bay xuống

Nghe nói Trung Quốc thực hiện việc "dồn điền, đổi thửa" trong sản xuất nông nghiệp từ mấy chục năm trước, còn Việt Nam mới thực hiện ít năm nay, xem ra rất chật vật và chắc còn lâu lắm mới hoàn thành. Một nền sản xuất hàng hoá công nghệ cao không thể thành công trên những thửa ruộng bé tẹo, lắt nhắt chỉ rộng bằng một đường bừa dài mấy chục mét.

Rời sân bay Pu Dông chúng tôi lên thẳng thành phố Tô Châu thuộc tỉnh Giang Tô cách Thượng Hải trên 80 km. Người phiên dịch cho đoàn chúng tôi là Ngô Minh Mẫn, quê ở Nam Ninh học tiếng Việt Nam 10 năm nay, đã sang Hà Nội nhiều lần, Mẫn rất thích món phở của Việt Nam và gọi những cô gái chân dài là "chân giang".

Tuyến đường cao tốc có 8 làn xe chạy, giữa hai làn đường là chuỗi cây cảnh cắt tỉa rất công phu, những khóm hoa Đỗ Quyên đủ màu sắc nở rực rỡ trên suốt chặng đường, còn ở Việt Nam chỉ thấy nhiều nhất trên dãy núi Hoàng Liên. Ngô Minh Mẫn gọi người lái xe là "sư phụ", giới thiệu với chúng tôi đây là người quan trọng và được kính nể nhất trên xe. Quả vậy, bởi người lái xe nắm giữ sinh mạng toàn bộ những người trên xe, chạy trên đường cao tốc với tốc độ quy định 80-120km/h, chỉ một sơ suất nhỏ chiếc xe bị tan xác như chơi, những người trên xe khó mà bảo toàn được tính mạng.

Thành phố Tô Châu nằm ở phía Nam sông Dương Tử, được xây dựng từ thời nhà Tống (960-1279). Nói về nhà Tống sử sách Việt Nam còn ghi: Đầu năm 981, vua nhà Tống cử tướng Hầu Nhân Bảo, Trần Khâm Tộ, Tôn Toàn Hưng, Triệu Phụng Huân, Quách Quân Biện, Lưu Trừng, Giả Thực, Vương Soạn cầm quân sang đánh Đại Cồ Việt, theo hai đường thủy bộ. Cánh bộ đi theo ngả Lạng Sơn còn đường thủy thì tiến vào sông Bạch Đằng. Với tài cầm quân của Lê Hoàn quân Đại Cồ Việt đã tiêu diệt quân Tống cả trên sông Bạch Đằng và ải Chi Lăng. Quân Lê Hoàn giết chết Hầu Nhân Bảo, bắt sống Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân. Trần Khâm Tộ, Lưu Trừng, Giả Thực, Tôn Toàn Hưng, Vương Soạn nghe chủ tướng bị giết vội vàng rút chạy về nước.

Tô Châu là một trung tâm quan trọng của công nghiệp sản xuất tơ lụa Trung Hoa kể từ thời kỳ nhà Tống, đến nay vẫn là một phần của "Tam giác vàng" thuộc Trung Quốc. Nơi đây nổi tiếng với những kênh đào chằng chịt, chảy khắp thành phố và được ví là Venice của phương Đông, người Trung Quốc gọi là Bình Giang Đồ, có 232 cầu đá bắc qua sông. Nhà ở đây mái ngói màu đen tượng trưng cho màu mực nho, còn đường thì màu trắng, tượng trưng giấy trắng. Trong lịch sử khoa bảng của Trung Quốc có hơn 2.000 trạng nguyên thì Tô Châu có tới 653 vị đậu trạng nguyên. Đặc biệt Tô Châu nổi tiếng vì những khu vườn, nhiều vườn cây cảnh cổ điển được UNESCO xếp hạng di sản văn hoá thế giới.

Thành Phố Hàng Châu là thủ phủ của tỉnh Chiết Giang, nằm trong vùng đồng bằng châu thổ của sông Trường Giang, nơi đây được biết đến với nhiều phong cảnh thiên nhiên đẹp, trong đó có Tây Hồ một hồ nhân tạo do Tô Đông Pha và Bạch Cư Dị đã tổ chức nhân dân vét bùn đắp nên những hòn đảo và mở rộng diện tích để tránh nạn ngập lụt cho nhân dân. Tại đây còn có mộ của nàng Kiều, nhân vật trong tác phẩm Kim Vân Kiều của Thanh Tâm Tài Nhân, dựa vào tác phẩm này đại thi hào Nguyễn Du đã sáng tạo lên tác phẩm Truyện Kiều bất hủ.

Phố cổ ở Hàng Châu

Trong khoảng 1000 năm trở lại đây Hàng Châu nổi tiếng và thịnh vượng bậc nhất Trung Quốc, nơi đây cũng có nghề dâu tằm tơ rất phát triển gắn liền với con đường tơ lụa nổi tiếng thế giới. Hàng Châu được xếp vào danh sách 10 thành phố đẹp nhất Trung Quốc với nhiều chùa chiền, phố cổ được xây dựng từ hàng trăm năm trước, cho đến ngày nay nhiều công trình kiến trúc vẫn còn được giữ gìn khá nguyên vẹn. Bởi thế người Trung Quốc có câu "Thượng hữu thiên đàng, hạ hữu Tô Hàng" nghĩa là Tô Châu, Hàng Châu là thiên đàng nơi mặt đất.

Sư Tử Lâm, "ngôi trường" của Hoà Thân

Ngô Minh Mẫn dẫn chúng tôi vào thăm biệt gia của quan huyện Trần Quốc Cường được xây dựng năm 1342 trên diện tích 2,3 ha. Nơi đây có hồ nước và núi đá nhân tạo, nhà xây thành nhiều lớp. Những nhà làm phim Hồng Lâu Mộng đã quay nhiều cảnh tại đây.

Du khách trước tư gia đại quan tham nhũng Trần Quốc Cường

Theo Ngô Minh Mẫn, quan huyện Trần Quốc Cường vốn là viên quan huyện tham nhũng bậc nhất thời đó, ông đã xây biệt gia của mình trong 11 năm với hơn 50 kiến trúc sư tham gia xây dựng. Trên núi đá nhân tạo mỗi hòn đá đều có hình dáng của một con sư tử với rất nhiều thế khác nhau. Trong núi có nhiều hang động, chuyện rằng vua Càn Long khi kinh lý qua đây đã ghé vào Sư Tử Lâm.

Một góc công viên Sư Tử Lâm

Ông phải thốt lên: Quan mà sống sướng hơn vua…Khi ông xuống hang nhưng do nhiều ngóc ngách nên ông không biết đường ra, nghĩ rằng mình là đấng quân vương mà không tìm nổi đường ra thì quan quân cười cho. Khi đó đang là mùa hạ, dưới hang rất mát ông nghĩ rằng mình không lên thì quân lính phải xuống tìm, thế là ông tìm một tảng đá bằng phẳng đánh một giấc ngủ. Chiều tối không thấy vua lên mọi người mới xuống hang tìm, khi tỉnh dậy vua Càn Long nói với mọi người, trong giấc mơ ông nhìn thấy 500 con sư tử. Công viên giả sơn từ đó thành tên Sư Tử Lâm nằm trong khuân viên của tư gia quan huyện Trần Quốc Cường.

Những con sư tử đá

Ngô Minh Mẫn nói vui rằng: Trần Quốc Cường chính là "sư phụ" của vị đại quan tham nhũng Hoà Thân thời vua Càn Long, người sinh sau ông ta 400 năm, Sư Tử Lâm là "ngôi trường" mà Hoà Thân đến học… Trên nền sân và dọc các lối đi trong biệt gia của Trần Quốc Cường là hình của những đồng tiền được gắn bằng những viên sỏi nhiều màu. Người ta từng nói: Tiền trong nhà tiền chửa, tiền ra cửa tiền đẻ. Khát vọng tiền bạc của quan huyện Trần Quốc Cường cũng như của những vị quan tham mỗi sớm ngủ dậy sẽ vơ vét được thật nhiều tiền bạc của người dân dễ dàng như nhặt những đồng tiền rơi vung vãi trên nền đất dưới chân.

Sư Tử Lâm đã trở thành một danh thắng của Trung Quốc, năm 2000 tổ chức UNESCO xếp hạng là di sản văn hoá thế giới…