Nghề cần thì không người học

Một nghịch lý trong đào tạo nghề đang xảy ra ở nhiều địa phương là nghề mà thị trường lao động rất "khát" thì không có người theo học. Còn những nghề khi học xong, học viên kiếm việc đỏ mắt cũng không có nơi nhận thì "khủng hoảng" thừa.

 Nghề cần thì không người học

Cơ khí, nghề đang thịnh nhưng không có mấy lao động theo học

Đỏ mắt tìm học viên

Khó khăn lớn nhất mà ngành chức năng của tỉnh này đang đối mặt là nguồn vốn Chương trình mục tiêu Quốc gia về việc làm và dạy nghề giải ngân quá chậm. Theo đó, việc triển khai công tác dạy nghề cũng ì ạch theo.

Vì thế, theo kế hoạch, trong năm 2012 Bình Định sẽ tuyển sinh các ngành tất cả các hệ sơ, trung cấp và CĐ là 23.300 lao động, thế nhưng chỉ mới tuyển được khoảng 8.000 lao động. Thêm vào đó, trong bối cảnh suy thoái kinh tế, hàng loạt DN trên địa bàn đã giải thể hoặc đang đứng bên bờ vực phá sản nên nhu cầu về lao động cũng “chết” theo.

Theo đó, hướng đào tạo một số nghề vốn rất thịnh hành ở Bình Định lâm vào bế tắc, như các nghề phục vụ cho ngành chế biến gỗ XK. Trước thực tế trên, công tác dạy nghề phải “chữa cháy” bằng cách mở những lớp dạy nghề ngắn hạn hệ sơ cấp, đào tạo theo đơn đặt hàng hoặc dạy nghề theo mô hình. Thế nhưng các nghề đào tạo theo mô hình thuộc về các ngành cho ra sản phẩm có giá trị không cao, đồng nghĩa với thu nhập của lao động thấp và không ổn định nên không hấp dẫn lao động tham gia theo học.

Những năm trước, nghề được đào tạo theo hệ trung cấp và CĐ ở Bình Định có số học viên tốt nghiệp ra trường từ 1.100-1.200 người/năm. Vừa ra trường là có DN đến nhận lao động ngay tại trường với số lượng lên đến 700-800 học viên. Thế nhưng năm nay, số lượng học viên thuộc 2 hệ đào tạo nói trên vừa ra trường là lâm ngay vào cảnh thất nghiệp.

Ông Lê Văn Nghinh, Trưởng phòng Dạy nghề, Sở LĐ-TB&XH Bình Định cho biết: “Qua theo dõi của chúng tôi, trong số 1.200 học viên hệ trung cấp và CĐ ra trường trong năm nay chỉ được các DN nhận khoảng 300 người. Số còn lại phải tỏa đi khắp nơi tự tìm việc làm. Thế nhưng kiếm được việc làm trong lúc này không dễ, bởi hàng loạt DN ở Bình Định đang đình trệ SX hoặc đã phá sản”.

Nghề cần thì thiếu

Cũng theo ông Nghinh, một nghịch lý đang diễn ra trong đào tạo nghề ở Bình Định là nghề cơ khí đang được thị trường lao động tiêu thụ mạnh nhưng chẳng có mấy học viên theo học. “Như năm vừa rồi, Cty Sông Hồng về Bình Định đặt vấn đề thu nhận 400 lao động có tay nghề cơ khí được đào tạo hệ trung cấp và CĐ, thế nhưng gom hết từ các cơ sở đào tạo, chúng tôi chỉ đáp ứng được cho họ khoảng 120 lao động”, ông Nghinh đơn cử.

Từ ví dụ nói trên, chúng tôi làm trắc nghiệm với một số bạn trẻ vừa tốt nghiệp khóa học nghề hệ CĐ nhưng không xin được việc làm, tiếp tục về quê giúp ba mẹ chăm sóc mấy sào ruộng, âm thầm tiếc nuối công sức bỏ ra mấy năm qua. Em Phan Văn Tình quê ở xã Phước Thuận (Tuy Phước) bộc bạch: “Làm nghề cơ khí là phải “chung sống” với sắt thép, công việc nặng nhọc và cả ngày phải chịu nóng bức nên em không chọn học. Mấy năm nay theo học ngành gỗ thì bây giờ ra trường bị thất nghiệp. Biết vậy hồi đó em theo học nghề cơ khí cho ba mẹ nhờ”.

Có thể nói, dạy nghề ở Bình Định còn có nhiều cái thiếu và yếu. Những ngành đào tạo của những cơ sở dạy nghề của tỉnh này còn “xa rời” thực tế thị trường lao động. Trong khi đó, nhờ “bám sát” nhu cầu của xã hội nên hoạt động của Trường CĐ nghề Cơ điện-Xây dựng & nông lâm Trung bộ (Bộ NN-PTNT) rất hiệu quả. Hằng năm, trường này tuyển sinh 9 nghề CĐ với khoảng 500 học viên và 15 nghề trung cấp với khoảng 1.000 học viên.

Ngoài ra, còn có khoảng 2.000 học sinh theo học sơ cấp nghề. Cơ cấu ngành nghề chủ yếu đáp ứng nhu cầu của người học và xã hội. Trong đó, nhóm ngành cơ khí, kỹ thuật điện và xây dựng là được học nhiều nhất. Riêng địa bàn miền núi, nhà trường còn tổ chức đào tạo nghề chăm sóc các loại cây trồng: Cà phê, cạo mủ cao su, đan chiết cành, chăn nuôi thú y... Nhờ đào tạo những nghề “sát” với nhu cầu cuộc sống nên học viên của trường này khi ra trường không bao giờ thất nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Nghinh tâm sự: “Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ khảo sát tình hình phát triển kinh tế từng địa phương. Từ đó tổ chức dạy những nghề đúng với nhu cầu thực tế, nhất là những nghề nông nghiệp để sau khi học xong lao động có thể tự tạo việc làm.  Mấy năm gần đây, nhiều Cty may ở TPHCM ra Bình Định mở rộng SX nên nhu cầu lao động nghề may tăng cao. Do đó, trong thời gian tới chúng tôi sẽ tập trung đào tạo nghề này. Dự kiến, riêng học viên nghề may và các nghề nông nghiệp sẽ chiếm đến 90% trong khóa đào tạo mới”.